«مردان» يك درجه برتر از «زنان»!

چرا در قرآن آمده كه "«مردان» يك درجه برتر از «زنان» هستند"؟!

اينكه قرآن «مردان» را يك درجه بر «زنان» برترى داده به معناى كاستن از ارزش زن نیست و یا به معناي آن نیست كه مرد از كمالى برخوردار است كه زن از آن بهره ندارد؛ بلكه به خاطر هماهنگى با نهاد و طبيعتى است كه مرد و زن را بر آن سرشته‌اند. آری داده‌هاى آفرينشى و ذاتى مرد با زن تفاوت دارد، چنان كه طبيعت نازك و لطيف زن با طبيعت سخت و زُمخت مرد تفاوت دارد. بنابراين زن در حقوق و بهره‌هاى انسانى هم‌سنگ مرد است.

حکمت آزمایش انسان کامل؟!

آزمايش الهى براى پرورش و تکامل روحی انسان است؛ با این حال، چرا پیامبران الهی که انسانهاى کاملی هستند، آزمايش مى شوند؟

گرچه پدید آمدن آزمایش های الهی برای نوع بشر موجب رشد و تکامل او می شود، اما فلسفه آزمایش های الهی که برای انبیاء پدید می آید منحصر در موضوع تکامل نیست و می توان اهداف دیگری را نیز برای آن جست.
اهدافی چون تکامل برخی از ابعاد شخصیّتی و کسب برخی كمالات فردى، بروز استعدادها و توانایی های پیامبران برای مردم در همه اعصار، شناخت وضعیت مردم محروم به عنوان یکی از ضرورت های رهبری جامعه و معنا یافتن پاداش و جزا به واسطه امتحانات و آزمایش های الهی.

معنای لغوی واژه «ربا»

علمای لغت شناس کلمه «ربا» را که در قرآن کریم آمده چگونه معنا می کنند؟

«راغب» مولف یکی از بهترین کتب لغت در زمینه قرآن، در معنی ربا مى گويد: «ربا در لغت داراى دو معناست: 1- زيادى 2- علوّ و برترى». صاحب مقاييس اللغة مى گويد: «ربا به دو صورت آمده «ربا» و «رباء» و هر دو يك معنا دارد و آن زيادى و رشد و نموّ است». مؤلّف لسان العرب مى گويد: «ربا به معناى زيادى و نموّ است». در مجموع، ربا در لغت عرب داراى سه معناست: زيادى، علو و نموّ و در عرف شرع، زيادى در معاملات يا وام با شرايط خاصّ است.

حکم به حرمت «ربا» با استفاده از آیات قرآن

چگونه با استفاده از آیات قرآن می توان حرمت «ربا» را استنباط نمود؟

واژه «ربا» در قرآن زياد استعمال شده است. این واژه از ديدگاه لغویون داراى سه معناست: 1- زيادى 2- برتری 3- رشد؛ بنابراين آيات تحریم ربا در قرآن مجيد شامل هر دو نوع ربا (قرضى و معاوضه) مى شود؛ خواه زياده فعليه باشد يا وصفيّه يا انتفاعيّه يا عمليّه يا منافع و اگر غير از آيات شريفه قرآن هيچ دليلى بر حرمت این اقسام پنجگانه نداشتيم، اطلاق آيات مذكور براى اثبات مدّعى كافى بود؛ چون كلمه ربا، معناى وسيعى دارد كه شامل هر يك از اقسام پنجگانه زياده می شود.

برتری رشادتهای خلفای سه گانه بر فداکاریهای نوجوان 10 ساله!

آیا رشادتهای خلفای سه گانه بر فداکاریهای نوجوان 10 ساله (حضرت علی) برتری دارد؟! فداکاریهایی که سه خلیفه اول در راه اسلام کردند با فداکاریهای یک پسر بچه ده ساله (حضرت علی) قابل مقایسه نیست!

با توجه به اینکه قرآن ماجرای کشته شدن جالوت به دست حضرت داود نوجوان را با عظمت و مهم معرفی می کند نتیجه می گیریم که سن بیشتر موضوعیتی در برتری اعمال ندارد و این شبهه از اساس باطل است و ملاکات قرآنی عواملی چون مجاهدت و سبقت در ایمان و هجرت است. ضمن اینکه عقل و عرف هم رشادت نوجوانان را بر رشادتهای افراد کبیر برتری می دهد؛ چون امری خارق العاده و کم یاب است. 

همچنین در سراسر متون تاریخی بجز ترس و فرار، مطلبی دال بر وجود رشادتی خاص برای خلفا نمی یابیم و از سوی دیگر وجود فداکاریهای امام علی(ع) در مقاطع حساس صدر اسلام مانند لیله المبیت، جنگهای خندق، خیبر، احد و... امری کتمان ناپذیر و مورد گواه قرآن و تاریخ است.  

تفاوت های طبیعی انسان ها، و مساله عدل الهی؟!

چگونه تفاوت های طبیعی انسان ها در زیبایی، سلامت و توانایی ها و... با عدل الهی در آفرینش سازگار است؟!

اولا: یکی از لوازم و ویژگی های نظام احسن، وجود تفاوت در استعداد و توانایی ها و ظاهر مخلوقات است. اگر انسان ها همانند بودند، هرگز زندگی اجتماعی که کمال محسوب می شود، ادامه نمی یافت و مشکلات عدیده ای را در پی داشت. چرا که افراد انسان باهم يك درخت بزرگ و بارور را تشكيل مى ‏دهند كه هر دسته بلكه هر فردى رسالت خاصى در اين پيكر بزرگ بر عهده دارد، و متناسب‏ آن دارای ویژگی هایی است.
ثانیا: در ميان افراد بشر يك سلسله تفاوتهاى مصنوعى نیز وجود دارد كه یا نتيجه مظالم و «ستمگرى» بعضى از انسانها نسبت به بعض ديگر است، یا حاصل «سبک زندگی» انسان و نحوه تعامل او با طبیعت و سایر انسان ها است. مسلما اين تفاوت ها را به حساب دستگاه آفرينش نمى ‏توان گذارد.
ثالثا: هیچکدام از تفاوتهای طبیعی، مانع رشد و کمال نمی گردند. در قیامت نیز بر اساس توانایی انسانها حکم خواهد شد. از دید قرآن آنچه سعادت ابدی را در پی دارد تقوا و عمل صالح می باشد و آنچه به اقتضای حکمت الهی سبب فضیلت و برتری برخی از افراد شده، وسیله امتحان است و مسئولیّت ایشان را سنگین تر خواهد کرد.

شبهه برتری حضرت مریم(س) از حضرت فاطمه(س)

آیا این سخن که حضرت مریم(علیها السلام) از حضرت صدیقه کبری(علیها السلام) برتر است صحیح است؟

آیاتی که برگزیدگی حضرت مریم بر زنان عالم را بیان کرده مبنای پذیرش روایاتی شده که از آنها افضلیت حضرت مریم برداشت می شود. لکن مراد از«عالمین» در قرآن که در موارد دیگر از جمله درباره بنی اسرائیل نیز به کار رفته، مردم همان عصر است. ضمن اینکه روایاتی وجود دارد که به افضلیت حضرت فاطمه بر همة زنان تصریح شده. و در بسیاری از روایات، حضرت فاطمه(س) را به عنوان برترین بانوی دو عالم یا بدون استثناء سرور زنان اهل بهشت معرفی نموده است. و حتی در روایتی به خصوص فاطمه(س) را برتر از مریم معرفی می کند.

شخصيت حضرت فاطمه (س) در کلام علامه اربلي

علامه اربلي درباره شخصيت حضرت فاطمه (سلام الله عليها) چه مي گويد؟

علامه اربلی می گوید: فاطمه(س) با پرتو والایش بر دیگر نسب ها برتری یافته و ارج ومنزلتش را با شرافت، ارزندگی بخشیده است. فاطمه(ع) فانوس نبوت است كه بر شفاعتش پرتو افكنده، وى پيام رسالت را به جان خرد نوشيده، بزرگ منش و والاتبار و شرافتمند و گرامى نسب، پاك، پاكزاده، داراى فرزندانى تابناك است که بر تمامى زنان و مردان برترى يافته است و ... .

دلیل قرآنی اهل سنت بر خلافت ابو بکر

اهل سنّت چه دلیل قرآنی برای خلافت و برتری ابوبکر دارند؟

اهل سنت می گویند: آیات 17-19 سوره لیل در شأن ابوبکر نازل شده و آن را دلیل بر برتری ابوبکر برای خلافت دانسته اند؛ اما اولا: در تفسیر آیه سه نظریّه ذکر کرده ‏اند که نزول آیه درباره ابوبکر، یکى از آن ها است. ثانیا: روایتی که به آن استناد شده در سند آن، مصعب بن ثابت است که دشمن اهل بیت بوده و طبق گفته هیثمی، ابن معین، احمد بن حنبل، ابوحاتم، نسائی و... از نظر نقل حدیث ضعیف است. ضمن اینکه روایات صحیح زیادی در برتری علی(ع) وجود دارد که این حدیث قطعا در مقابل آنها از اعتبار ساقط می شود.

اهمیت «علم» در تعالیم اسلامی

«علم» در تعالیم اسلامی دارای چه اهمیتی است؟

دین اسلام با دعوت به علم و قلم آغاز شد. در سوره «رعد» به نور بودن علم اشاره و در سوره «روم» درك اسرار هستى را ويژه عالمان می داند. در سوره «بقره» علم را به عنوان امتياز انسان بر ساير موجودات دانسته و به همین خاطر سزاوار سجده فرشتگان می داند. همچنین طبق آیات سوره «مجادله» درجات قُرب به خدا متناسب با درجات معرفت است و در سوره «طه» اشاره به علم طلبی انبیاء دارد. به هر حال آيات بسیاری وجود دارد که دليل روشنى بر مسأله لزوم معرفت و تلاش مستمر در مسير فراگيرى علم است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ أعلى مراتِبِ الکَرَمِ، و أفضلُ الشِّيَمِ

ايثار، بالاترين مرتبه بخشندگى و برترين خوى است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22