علمای اخلاق براى «ذكر» سه مرحله برشمرده اند که شامل این موارد است: 1- «ذکر زبانی»؛ یعنی زبانش دائماً مشغول اذكار شرعى باشد، تا غفلت را از خود دور كند. 2- «ذکر قلبی»؛ یعنی دلش به ياد الطاف و نعمت و نقمت خدا باشد و مواظب باشد تا دلش نلغزد. 3- «ذکر عملی»؛ یعنی عملش براى خدا باشد طوری که هر كس ببيند متذكر خدا گردد.
ابو على بصير درباره غدير چنين سروده: «... إختار یوم الغدیر حیدرة***أخا له فی الورى وآخاه...»؛ ( در روز غدير، حيدر را در ميان همه خلايق به برادرى برگزيد و با او عقد اُخوّت بست، و به همراه او و همسرش و دو فرزندش با مشرکان مباهله کرد، و...) .
پیامبر(ص) در مدینه، بین تمام مهاجرین و انصار پیمان اخوت برقرار کرد و از میان مهاجر و انصار علی(ع) را بر دیگران ترجیح داد و میان او و خود پیمان اخوت ایجاد کرد. این واقعه در بسیاری از منابع اهل سنت نیز ذکر شده است.
ابن حزم مدعی است: پیامبر(ص)، تنها با ابوبکر پیمان اخوت بست و آنکه با علی پیمان اخوت داشت سهل بن حنیف بود نه پیامبر(ص). گذشته از بی اعتنایی علما به کتاب او به خاطر اخبار کذب آن و گذشته از اعتقاد ابن ابی الحدید به ساختگی بودن این حدیث و کلام ابن قتیبه که مى گوید: منظور از اُخوّت در این حدیث، برادرى و اُخّوت عامّ اسلامى است، نمی توان بر حدیث اخوت میان پیامبر(ص) و علی(ع) که در بسیاری از منابع روایی اهل سنت، مانند: صحاح سته نقل شده چشم پوشید و تنها به حدیث مجهول و ضعیفی چون این استناد کرد.
ابن تیمیه نه تنها حدیث مؤاخات و برادری میان حضرت رسول و امام علی را جعلی می داند بلکه حتی ایجاد پیوند برادری میان مهاجرین با یکدیگر و انصار با یکدیگر توسط پیامبر را نفی می کند. باید گفت باطل دانستن چنین حدیثی که نزد همه مسلمانان ثابت و قطعی است و به شهادت محدثان و تاریخ نویسان یک بار پیش از هجرت و یک بار پس از هجرت صورت گرفته و در هر دو بار پیامبر(ص) علی(ع) را به برادری گرفت، نشان دهنده نهایت جهل ابن تیمه به سیره و حدیث است.
پیامبر(ص) در موارد زیادی على(ع) را به عنوان برادر خود معرفی کرده، از جمله: فرمودند: تو برادر منى در دنیا و آخرت. یا اینکه در پاسخ به علت خوشحالیشان فرمودند: بشارتى از طرف پروردگارم در مورد برادرم و دخترم رسیده. و روزى به او مطلبى سپرد و فرمود: تو برادر و وزیر منى، دیْن مرا ادا مى کنى و... . حتی هنگام وفاتش نیز فرمود: برادرم را فراخوانید، و على(ع) را خواستند.
زیاد فردی مجهول الوالد بود، اما تیزهوشی و سخنوری اش سبب شد بعدها از طرف حضرت علی(ع) - شاید بدین جهت که جذب دستگاه معاویه نشود - فرماندار فارس شد و تا سال ها بعد، حتی پس از تسلط معاویه بر قلمرو اسلامی، زیر بار حکومت اموی نرفت. اما معاویه با طراحی نقشه ای، به وی - به سبب ناهنجاری های اخلاقی مادر زیاد - پیشنهاد برادری داد. زیاد تطمیع شد و سالیان دراز، به حکومت معاویه خدمت کرد و هزاران نفر از دوستداران علی(ع) در کوفه و عراق را به شهادت رساند. عبیدالله، از مسببان خونبار عاشورا پسر او بود.
قالَ الصّادقُ عليه السّلام :
ما مِنْ عَيْنٍ بَکَتْ لَنا اِلاّ نُعِّمَتْ بَالنَّظَرِ اِلَى الْکَوْثَرِ وَ سُقِيَتْ مِنْهُ.
هيچ چشمى نيست که براى ما بگريد، مگر اينکه برخوردار از نعمتِ نگاه به (کوثر) مى شود و از آن سيرابش مى کنند.
جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 554