آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

علمای اخلاق براى «ذكر» سه مرحله برشمرده اند که شامل این موارد است: 1- «ذکر زبانی»؛ یعنی زبانش دائماً مشغول اذكار شرعى باشد، تا غفلت را از خود دور كند. 2- «ذکر قلبی»؛ یعنی دلش به ياد الطاف و نعمت و نقمت خدا باشد و مواظب باشد تا دلش نلغزد. 3- «ذکر عملی»؛ یعنی عملش براى خدا باشد طوری که هر كس ببيند متذكر خدا گردد.

علمای اخلاق براى «ذكر» سه مرحله برشمرده اند که شامل این موارد است: 1- «ذکر زبانی»؛ كه زبان دائماً مشغول به اوراد و اذكار شرعى باشد تا هر آن، غفلت را از خود دور كند. 2- «ذکر با قلب»؛ با توجه و ذكر قلبى كه در اثر تكرار و تداوم ذکر زبانى نيز حاصل مى شود، دل به ياد الطاف و نعمت و نقمت خدا مى افتد و مواظب و مراقب است تا دلش نلغزد. 3- «ذکر با عمل»؛ كه عمل او عملى است براى خدا و هر كس ببيند متذكر خداوند مى گردد.
در سفارشاتى كه رسول اللّه(صلی الله علیه و آله) به مولى على(عليه السلام) فرمودند، آمده: «يا على! سه چيز است كه اين امّت طاقت انجام آن را ندارند: 1- مواسات و برادرى. 2- انصاف و حق دادن از صميم قلب به مردم. 3- ذكر خداوند در هر حالى، و ذكر تنها سبحان اللّه و الحمدللّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اكبر نيست؛ بلكه اين است كه به حرامى از حرام هاى الهى برخورد كند و از خداوند عزوجل بترسد و آن را ترك كند».(1)،(2)