آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

پیامبر(ص) در مدینه، بین تمام مهاجرین و انصار پیمان اخوت برقرار کرد و از میان مهاجر و انصار علی(ع) را بر دیگران ترجیح داد و میان او و خود پیمان اخوت ایجاد کرد. این واقعه در بسیاری از منابع اهل سنت نیز ذکر شده است.

ما اگر بخواهیم روایات وارده در این مسأله را گردآورى کنیم، خود کتابى قطور خواهد بود، لکن گزیده اى از آنها را یادآور مى شویم:
1 ـ پیامبر(صلى الله علیه وآله) میان اصحابش از جمله میان ابو بکر و عمر و دیگران به جز على عقد برادرى برقرار کرد به همین جهت على(علیه السلام) نزد پیامبر آمده، گفت: «آخیتَ بین أصحابک، فلم تؤاخِ بینی وبین أحد!»؛ (میان اصحاب عقد برادرى برقرار کردى، ولى میان من با کسى عقد برادرى نخواندى!). پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «أنت أخی فی الدنیا والآخرة»؛ (تو در دنیا و آخرت برادر من هستى).
سند این روایت به افراد زیر منتهى مى شود:
1 ـ امیر مؤمنان على(علیه السلام) 2 ـ عمر بن خطّاب 3 ـ انس بن مالک
4 ـ زید بن ابى أوفى 5 ـ عبد الله بن ابى أوفى 6 ـ ابن عبّاس
7 ـ مخدوج بن زید 8 ـ جابر بن عبدالله 9 ـ ابوذر غفارى
10 ـ عامر بن ربیعه 11 ـ عبدالله بن عمر 12 ـ أبی أمامه
13 ـ زید بن أرقم 14 ـ سعید بن مسیّب(1).
و به کتاب هاى(2) «جامع ترمذى»، «مصابیح بغوى»، «مستدرک حاکم»، «استیعاب» که حدیث مؤاخات را از روایات ثابته مى داند، «تیسیر الوصول»، «مشکاة المصابیح» ـ در حاشیه مرقاة ـ و«الریاض النضرة»، مراجعه کنید.
در «الریاض النضرة»(3) آمده است:
بهترین دلیل بر عظمت جایگاه على(علیه السلام) نزد پیامبر، عمل پیامبر در بستن پیوند برادرى است؛ زیرا حضرت هم شکل و هم سنخ ها را با هم پیوند زده، میانشان عقد برادرى و الفت ایجاد کرد، تا اینکه میان ابوبکر و عمر پیوند برادرى برقرار کرد، ولى على(علیه السلام) را براى خود انتخاب کرد و چه فخر و فضیلتى از این بالاتر.
و استاد عبدالفتّاح عبدالمقصود در کتاب «الإمام علیّ بن أبی طالب»(4) مى گوید:
اگر ابوبکر، وزیرِ صادق پیامبر باشد، على سایه متّصل به اوست؛ زیرا هرگز على از پیامبر فاصله نگرفته و دور نگشته است. میان مهاجران که با او آمده بودند و انصار که آنها را پناه داده بودند پیوند برادرى ایجاد کرد، امّا براى خود نه ابوبکر را انتخاب کرد و نه عمر را و نه حمزه ـ شیر او و شیر خدا ـ را، بلکه براى پیوند اُخوّت معنوى، تنها جوان دست پرورده خود، على را برگزید و او را بر همه دوستان چه نزدیک و چه دور ترجیح داد.
همه این آثار و مدارک، یکپارچه صراحت دارند که پیامبر میان ابوبکر و عمر عقد برادرى بست.
2 ـ جابر بن عبد الله و سعید بن مسیّب گفته اند: پیامبر میان همه اصحابش پیوند برادرى بست، و تنها خودِ پیامبر و ابوبکر و عمر و على باقى ماندند، پس میان ابوبکر و عمر عقد برادرى برقرار کرد، و سپس به على(علیه السلام) فرمود: «أنت أخی وأنا أخوک فإن ناکرک أحد فقل أنا عبدالله وأخو رسول الله ، لایدّعیها بعدک إلاّ کذّاب»؛ (تو برادر من و من برادر تو هستم، اگر کسى با تو دشمنى و پیکار کرد در پاسخ بگو: من بنده خدا و برادر پیامبرش هستم، و غیر از تو هر کسى چنین ادّعایى کند یقیناً دروغگوست).
این حدیث در کتاب هاى فراوانى آمده است(5)؛ مانند: «مناقب احمد»؛ «تاریخ ابن عساکر»؛ «کفایه گنجى»؛ «تذکرة السبط» که این حدیث را صحیح دانسته، و جدّش را که سند آن را ضعیف دانسته ردّ نموده است؛ و «المرقاة فی شرح المشکاة».
3 ـ جابر بن عبد الله انصارى مى گوید: پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «مکتوبٌ على باب الجنّة: لا اله إلاّ الله، محمّد رسول الله، علیّ أخو رسول الله، قبل أن تخلق السماوات والأرض بألفی عامّ»؛ (دو هزار سال پیش از آفرینش آسمان ها و زمین بر در بهشت نوشته شده بود: خدایى جز او نیست و محمّد فرستاده و پیامبر او و على برادر پیامبر است).
«مناقب احمد»، «تاریخ خطیب»، «الریاض النضرة»، «تذکرة السبط»، «مناقب خوارزمى»، «کنز العمّال» از ابن عساکر، آن را نقل کرده اند.(6)
4 ـ پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) در حدیثى فرموده است: «اشتقَّ الله تعالى لنا من أسمائه أسماءً: فالله عزّوجلَّ محمودٌ و أنا محمّد و الله الأعلى و أخی علیّ»؛ (خداوند نام ما را از نام هاى خود برگرفت، خداى عزّوجل «محمود» است و من «محمّد»، و خدا «أعلى» است و برادرم «على»).
این روایت را حموینى در باب دوم(7) فرائدش از طریق ابونعیم و نطنزى نقل کرده است.
5 ـ در کتاب «الإمامة والسیاسة» نقل شده است: روزى که على(کرّم الله وجهه) را نزد ابوبکر آوردند، مى گفت: «أنا عبدالله و أخو رسول الله»؛ (من بنده خدا و برادر پیامبرش هستم).
و به او گفته شد: با ابوبکر بیعت کن! فرمود: «أنا أحقُّ بهذا الأمر منکم لا اُبایعکم و أنتم أولى بالبیعة لی»(8)؛ (من از همه شما به خلافت سزاوارترم و با شما بیعت نمى کنم ، بلکه شما به بیعت با من سزاوارترید).(9)