روايات زيادى درباره «اعراف» و «اعرافیان» وارد شده كه بعضى ناظر به خود «اعراف» و بعضى ناظر به «مردان الهى» و بعضى نظر به «گروه واماندگان و ضعيف الايمان» دارند. در حديث آمده: «اعراف، ديوارى است ميان بهشت و دوزخ». روايتي مي فرمايد: «اعراف راهى است ميان بهشت و دوزخ، هركس از مؤمنان گنهكار را، امامى از ما [اهل بيت(ع)] شفاعت كند رهايى مى يابد و هركس برايش شفاعت نكند سقوط مى كند». در روايت ديگر آمده آنها شهيداني هستند كه شهادتشان مانع رفتن به دوزخ و نافرمانى پدرانشان مانع رفتن به بهشت شده و به اين خاطر بر ديوارى ميان بهشت و دوزخ قرار دارند. پس از رسيدگي به حساب خلق، مشمول رحمت الهي شده وارد بهشت مى شوند.

براى اثبات وجود «اعراف» هيچ دليل عقلي وجود ندارد؛ زيرا عقل تنها كليات مربوط به حساب و كتاب و پاداش و كيفر را اثبات مى كند؛ اما مواقف قيامت، مراحل پاداش و كيفر و چگونگى ورود بهشتيان در بهشت و دوزخيان در دوزخ و صراط و اعراف و مانند آن تنها با دليل نقلى قابل اثبات است.

هر کس سوره اعراف را در هر ماه بخواند در روز قیامت، از کسانى خواهد بود که نه ترسى بر آنهاست و نه غمى دارند و اگر در هر جمعه بخواند، در روز قیامت از کسانى مى باشد که بدون حساب به بهشت مى رود.  آیات محکمه این سوره در روز رستاخیز در پیشگاه خدا براى کسانى که آنها را خوانده اند گواهى مى دهند. البته این مقام ها، مخصوص کسانى است که تقوا داشته باشند و در مسیر اصلاح گام بردارند.

از مجموع آيات قرآن و روايات بر مي آيد كه در «اعراف» دو گروه وجود دارند؛ گروهى از مردان الهى و شخصيت هاى بزرگ و مقرّب درگاه خداوند و گروهى از مستضعفان و كسانى كه اعمال صالح و ناصالح را به هم آميخته اند، بعضى حسناتشان بر سيّئات آنها پيشى گرفته و بعضى سيئاتشان بر حسنات آنها و در حقيقت در ميان بهشت و دوزخ سرگردانند. اينجاست كه آن رجال الهى تمام اين گروه را از سيمايشان مى شناسند، به آنهايى كه لايق شفاعت هستند و از گوهر ولايت اولياء الله بهره مندند، مى گويند: به بهشت برويد؛ اما بقيه را راهى دوزخ مى سازند.

«اعراف» جمع «عُرْف» به معناى مكان بلند و مرتفع است و در اصل به معناى بال هاى اسب و تاج خروس آمده و گاه به مقامات افراد والامقام و بلندمرتبه گفته شده است. در قرآن سوره اى به این نام وجود دارد كه از آيات آن اجمالا استفاده مى شود كه آن، جايى است ميان بهشت و دوزخ، و گروهى از مردان الهى كه بهشتيان و دوزخيان را به خوبى مى شناسند در آنجا قرار دارند.

رسالت مردان الهى «اعراف» در حقيقت يك نوع شفاعت براى كسانى است كه اعمال نيك و بد را به هم آميخته و پيوسته در حال نگرانى هستند. اين افراد هنگامى كه از نقطه اعراف به بهشتيان مى نگرند آرزو مى كنند در كنار آنها باشند و وقتى كه به دوزخيان نگاه مي كنند مضطرب شده، آرزو مى كنند هرگز در كنار آنها قرار نگيرند.

پیامبر(ص) در مکّه شبى بر کوه صفا بر آمد و مردم را به سوى توحید و یکتاپرستى دعوت نمود و آنها را از مجازات الهى برحذر داشت. بت پرستان گفتند: او دیوانه شده، آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ دندانشکنی داد.

چند نفر ازقریش به نجران سفر کردند و از دانشمندان یهود مسائل پیچیده اى را پرسیدند تا از پیامبر(ص) سوال کنند. از جمله سؤالات این بود که: قیامت در چه زمانى برپا مى شود؟ آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.

اهل مکّه به پیامبر(ص) گفتند: اگر با خدا ارتباط دارى آیا پروردگار، تو را از گرانى و ارزانى اجناس در آینده با خبرنمی کند تا آنچه به سود و منفعت است تهیه کنى و یا از خشکسالى، و یا پر آبى مناطق مختلف با خبرنمى سازد تا به سرزمین هاى پر برکت کوچ کنى؟ آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.

در آغاز سوره اعراف که مکی است، به مسأله «مبدأ» و «معاد» اشاره شده است.  پس از آن داستان آفرینش آدم و پیمان های انسان با خدا آمده است. سپس سرگذشت بسیارى از اقوام پیشین و انبیاى گذشته مانند «نوح»، «لوط»، «شعیب» و«موسى» و مبارزه او با «فرعون» بیان شده و در پایان بار دیگر  مسأله «مبدأ» و «معاد» مطرح مى گردد.