تاریخ نشان می دهد كه موانع رشد و تكامل انسان جز با قدرت و شدت عمل از سر راه برداشته نمى شود و تعاليم اخلاقى و اصول تربيتى هر چند تاثيرهاى ژرف و گسترده داشته است، ليكن فقط در افراد نجيب موثر بوده است و در طبقه سلطه طلب و استثمارگر كه منابع اقتصادى سياسى و نظامى جوامع را در دست داشته و دارند، يا هيچ تاثيرى نداشته و يا تاثير آن تحول آفرين و دگرگون ساز نبوده است، لذا براى تربيت و هدايت آنان بايد از اهرم قدرت به عنوان يك ضرورت براى دستيابى به هدف هاى انسانى بهره گرفت.

روايات عصر «ظهور» بر دو دسته اند: بخشى مربوط به کشتار و فتنه هاى قبل ظهور است و ارتباطى به دوران ظهور ندارد؛ و بخشي ديگر مربوط به زمان ظهور و حكومت امام زمان(عج) است كه در آنها بر قتل و خونريزى در آن زمان تأكيد شده است؛ زيرا مسلماً اين واقعه عظيم بدون برطرف كردن موانع و دشمنی ها ميسر نخواهد شد؛ ولی به گواه تاريخ، معصومين(ع) سعى داشته اند امور را به طور عادى و از مسير طبيعى انجام دهند و حتى الامكان دست به شمشير نبرند؛ زيرا هدف ارشاد و هدايت مردم است؛ علاوه بر اينكه وقتي شرایط جوامع بشری برای پذیرش حکومت عدل الهی فراهم شود، دلیلی برای كشتارهای گسترده باقی نمی ماند.

ابتر در اصل، به معناى قطع عضوى از بدن حيوان است و در مورد انسان، به آنهايى كه عقیم و بی فرزند هستند، یا نام نيك آنها قطع مى شود و يا نام آنها از خاطره ها محو مى گردد، اطلاق می شود. این معنی درباره دشمنان پیامبر(ص) صادق است. در حالی که  نام نیک پیامبر(ص) و فرزندان او تا ابد باقی است.

اسلام که از یک سلسله اعتقادات قلبى سرچشمه مى گیرد، ، ممکن نیست با قدرت نظامى بر مردم تحمیل گردد. اصولاً اسلام در سه مورد به قدرت نظامى متوسل می شود: 1- در محو آثار شرک. 2- دفاع در برابر کسانى که برای نابودى اسلام تلاش می کنند. 3- براى کسب آزادى در تبلیغ. قسمتى از جنگهای صدر اسلام جنبه دفاعى داشته و قسمتی دیگر، جهاد ابتدائى است. در اسلام هنگام فتح شهرها، پیروان مذاهب دیگر می توانستند با پرداخت مالیاتی مختصر ، در پناه اسلام آزادانه به انجام مراسم عبادى خویش بپردازند.

واژه «تَكْليِمُ» و «تَكَلَّمُّ» از مادّه «كلم» (بر وزن زخم) در اصل به گفته راغب در مفردات به معناى تأثير گذاشتن بر چيزى است؛ تأثيرى كه با چشم يا گوش احساس شود. خليل بن احمد در كتاب «العين» اصل آن را به معناى مجروح ساختن مى داند. بنابراين اطلاق اين واژه بر سخن گفتن به خاطر تأثير عميقى است كه كلام در شنونده مى گذارد؛ بلكه گاهى تأثير سخن از تأثير شمشير و خنجر بيشتر است.

درباره اینکه مقصود از قیام با «شمشير» چیست؟ پاسخ هایی داده شده، از جمله: 1- منظور، استفاده از قدرت و سلاح های مرسوم روزگار ظهور است. 2- مطابق روایات، اصحاب حضرت شمشيرهاى خاصی دارند که اگر بر كوه زنند آن را دو نيم مى كند. 3- پيروزى عمده امام زمان(عج) از راه اقبال مردمى به سوى ايشان است و دشمنان به خاطر ترس، با رها كردن تمام تسليحات خود يا فرار مي كنند يا تسليم مى شوند. 4- شاید به خاطر اتفاقات پیش از ظهور، این تسلیحاتِ خطرناك از بین برود و ... .

امام علی(ع) در خطبه 22 نهج البلاغه بعد از این که با استدلال روشن و منطقی، بهانه را از جنگ افروزان جمل گرفت، مى فرماید: «اگر آنها از پذیرفتن حق سر باز زنند، لبه تیز شمشیر را به آنها مى بخشم». در بخشی دیگر از این خطبه، امام(ع) با اشاره به تهدیدهای شورشیان جمل، می فرماید: «من، کسى نبودم که به نبرد تهدید شوم یا از شمشیر و نیزه مرا بترسانند» و علّت آن، شهامت و شجاعت حضرت و یقین قاطع ایشان به پروردگار متعال بود.

وظیفه امام هنگام ظهور فقط روشنگری و ارائه راه نیست بلکه با انقلابی جهانی، در پی اجرا کردن قوانین الهی است و برای این هدف باید حکومتهای خودکامه و بیدادگر از صحنه خارج شوند. امام برای دستیابی به این هدف، نیاز به سلاح دارد. اگرچه نوع و کیفیت این سلاح بر ما پوشیده است. اما بایستی  برتر از امکانات تسلیحاتی دشمنان باشد. تعبیر شمشیر در روایات و ادعیه تعبیر نمادینی است که اتکای امام به قدرت را نشان می دهد.

«شمشیر» همیشه کنایه از قدرت و نیروى نظامى بوده و هست. همانگونه که «قلم» کنایه از علم و فرهنگ است. از اینجا روشن مى شود که منظور از قیام مهدى(ع) به سیف، همان اتّکاى بر قدرت است؛ براى اینکه چنین گمان نشود که این مصلح بزرگ آسمانى به شکل یک معلم یا یک واعظ و یا راهنماى مسائل اجتماعى ظاهر مى شود و رسالت او تنها اندرز دادن مردم است.   

عبدالله سفّاح نخستين خليفه عباسى، در این فكر بود كه چگونه از سران بنى اميّه انتقام بگيرد. در همين ايّام، سران بنى اميّه كه پراكنده شده بودند، به او نامه نوشتند و از او امان خواستند. سفّاح از فرصت استفاده كرد و پاسخ محبّت آميزى به آنها داد و آنان را به حضور طلبید. آن ها دعوت سفّاح را پاسخ گفتند و سفاح به بهترین وجه از آنان استقبال کرد. بالاخره سفاح با ترتیب دادن مجلسی چهارصد نفر از غلامان نيرومند خود را مسلّح ساخت و دستور داد با شمشير به جان سران بنى اميّه افتاده و همه را به قتل برسانند.