واژه «مَوْت» درست نقطه مقابل حيات است؛ لذا دارای معانی مختلفى است كه هر كدام در مقابل نوعى حيات قرار دارد. مانند «موت نباتى» كه قرآن می فرماید: «بوسیله باران سرزمین مرده را زنده کردیم». همچنین «موت» در معنی «موت حيوانى» و «موت عقلانى» يعنى جهل، و «موت» به معنى اندوه و ... بکار رفته است. از سویی براى اين واژه معانى كنائى مانند كفر، خواب و ترس نیز ذکر شده است. با این حال «مقائيس اللّغه»، اصل اين واژه به معنى از بين رفتن قوّت دانسته كه مرگ موجودات زنده يكى از مصاديق بارز آن است.

امام علی(ع) درباره آثار شوم «دنیاپرستی» می فرماید: «آن كس كه قلبش با محبت دنيا پيوند خورده سه چيز او را رها نخواهد كرد: اندوه دائم، حرص و آرزويى كه هيچ گاه به آن نخواهد رسيد». در واقع «دنياپرستى» همواره با غم و اندوهِ مستمر همراه است، زیرا انسانِ دنياپرست براى رسیدن به دنيا و حفظ آن به تلاش و گذشتن از موانع زيادى احتياج دارد. به همين دليل پيوسته غم و اندوهى وجود او را احاطه می کند. از سویی گرفتار حرص و آرزوهای نامعقول مي شود كه با هزارگونه بدبختى به دست مي آيد و آرامش انسان را بر هم مى زند.

روایات متعددی در کتب اهل سنت وجود دارد که نشان می دهد حضرت صدیقه کبری(س) بعد از پیامبر(ص) دچار مصیبت و غم و اندوه شد. مانند: «فاطمه پس از پدرش شش ماه زنده بود در حالیکه از غصه آب می شد». «فاطمه هرگز پس از فوت رسول خدا، خندان دیده نشد». «جبرئیل به من خبر داد، هیچ زن مسلمانى بیش از تو مصیبت نخواهد دید، پس مبادا صبرت کمتر از آنان باشد» و ... .

خدا در سوره «نحل» اشاره به گروهی می کند که به خاطر دنیاپرستی، مرتد شدند. حبّ دنيا و ثروت و جاه و مقام و دیگر شهوات مانند طوفانى است که به جان انسان مى افتد و تعادل عقلش را بر هم مى زند. امام باقر(ع) دنیاپرست را همچون کرم ابریشمی می داند که با حرص دنیا پیله ای را بیشتر و بیشتر بر خود مى تند، زندانى تر مى شود تا از غم و اندوه بميرد. امام علی(ع) دنیا را فریبنده و زیان رسان و گذرا معرفی می کند و در نصیحتی می فرماید: «حبّ دنيا، چشم را كور و گوش را كر و زبان را لال و گردن ها را به زير مى آورد».

سرچشمه غم پرهيزكاران این است كه خود را در پيشگاه الهي مقصر مي دانند و به خاطر اين كه از عهده تكاليف الهي برنيامده اند غمگين اند. همچنین چون نمي توانند نسبت به عدم هدايت مردم و لجاجت آنها بر باطل بي تفاوت باشند غم دارند؛ مانند پيامبر(ص) که گویا خود را از این غم به هلاکت انداخته بودند. همچنين ایشان از فرو رفتن مردم در ناراحتى ها و شدائد زندگى رنج مى برند و غمگین اند.

امام علی(ع) درباره آثار غم و اندوه در جسم و روح انسان مى فرمايد: «غم و اندوه نيمى از پيرى است»؛ در واقع اندوه، انسان را پير مى كند، هر چند به حسب سن و سال پير نشده باشد، اما شخص از نظر روحى احساس پيرى مى كند. البته منظور امام(ع) اين است كه انسان تا مى تواند اندوه را به خود راه نداده و از آثار سوء آن بپرهيزد. از سویی اسباب بسيارى از غم ها، امور مادى است، امورى كه انسان مى تواند به آنها بی اعتنا باشد. لذا انسان با زيارت اهل قبور آرامش می یابد، زیرا پايان كار دنيا را مى بيند.

خداوند در بیان عذاب های چهارگانه کافران در سوره حج می فرماید «کسانى که کافر شدند لباس هائى از آتش براى آنها بریده مى شود و مایع سوزان و جوشان حمیم دوزخ بر سر آنها ریخته مى شود. هم درونشان را ذوب مى نماید و هم برونشان». سپس می فرماید: «تازیانه ها یا گرزهائى از آهن سوزان براى آنها آماده است و هر گاه بخواهند از دوزخ و غم و اندوه هاى آن خارج شوند آنها را به آن باز مى گردانند، و به آنان گفته مى شود: بچشید عذاب سوزان را!».

امام در خطبه 25 نهج البلاغه با قلبى مملوّ از غم و اندوه، لشکر ضعیف الایمان خود را نفرین مى کند، تا شاید به خود آیند. و می فرماید: خدایا من از آن ها خسته شده ام و آن ها از من. خدایا بهتر از آن ها را به من عنایت فرما و حاکمانی ستمگر بر آن ها مسلط بنما. ایشان در ادامه از خداوند ضایع شدن عقل و درایت آن ها را تقاضا می نماید. و آرزو می کند که ای کاش به جای این همه لشکریان ضعیف الایمان، تنها هزار نفر از قبیله بنوفراس(که شجاع و وفادار بودند) در اختیار می داشت.