آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام باقر(ع) و امام صادق(ع) درباره کلمه «هاد» در آیه «انذار» فرمودند: «هر امام [معصومى] هدايتگر زمان خود است» يا «هدايتگر اقوامى است كه در زمان او زندگى مى كنند». اما اينكه بگوييم كه منذر، محمد(ص) است و هادى خدا است! صحيح نيست؛ چراكه ظاهر آيه اين است كه هدايتگر هر قومى غير از هدايتگر قوم ديگر است ولي خداوند، هدايتگر همه اقوام است.

در منابع پيروان مكتب اهل بيت(عليهم السلام) احاديث متعددى در اين زمينه آمده است كه در اين مختصر امكان نقل همه آنها نيست تنها به اشاره كوتاهى قناعت مى كنيم.
در تفسير نورالثقلين حدود پانزده حديث، در اين زمينه نقل شده(1)، از جمله از امام باقر(عليه السلام) و امام صادق(عليه السلام) نقل شده است كه فرمودند: «كُلّ اِمام هادِىُ كُلِّ قَوْم فى زَمانِهِ» و در تعبير ديگرى: «كُلُّ اِمام هاد لِلْقَرْنِ الَّذى هُوَ فيه»؛ (هر امام [معصومى] هدايتگر براى زمان خود است) يا (هدايتگر اقوامى است كه در زمان او زندگى مى كنند).(2)
عجب اينكه بعضى از مفسّران تمام اين احاديث را به دست فراموشى سپرده و به اتكاى اقوال بعضى از صحابه كه از پيامبر(صلى الله عليه وآله) نقل نشده براى آيه فوق، معانى ديگرى ذكر كرده اند از جمله تفسيرى است كه از مجاهد نقل شده كه مى گويد: منظور از منذر، محمد(صلى الله عليه وآله) و منظور از «لِكُلِّ قَوْم هاد» اين است كه هر قومى پيامبرى دارند كه آنها را به سوى خدا دعوت مى كند»! تفسيرى كه بسيار بعيد به نظر مى رسد.
تفسير ديگرى از سعيد بن جبير نقل شده كه مى گويد: «منذر محمد(صلى الله عليه وآله) است و هادى خدا است!» در حالى كه ظاهر آيه اين است كه هدايتگر هر قومى غير از هدايتگر ديگرى است، با اينكه خداوند يگانه هدايتگر همه اقوام است و نظير اين تفسيرهاى نامناسب وجود دارد.(3)