راوندى در كتاب ارزشمندش «الخرائج و الجرائح» بابى گشوده و در آن به برخى از ايرادات معاندان قرآن پاسخ داده است. در اين باب نكاتى مختصر، امّا محقّقانه و دقيق آمده است كه شايسته يادكرد است.

گرچه بشارت به انواع پاداش هاى مادّى و معنوى و بيم دادن و انذار از كيفرهاى سخت الهی، وسيله اى براى اجراى تعليم و تربيت و عاملى براى خارج كردن از ظلمت ها به نور است؛ ولى چون قرآن به خصوص بر روی آن تاكيد و تكيه كرده، مى توان آن را به عنوان يكى از اهداف برانگيختن پيامبران برشمرد. خداوند در سوره «انعام» مى فرمايد: «ما پيامبران را جز برای اینکه بشارت دهنده و بيم دهنده باشند نمى فرستيم». اين آيه و آيات مشابه آن در قرآن مجيد، «بشارت» و «انذار» را برنامه اصلى انبياء می داند.

با توجه به اينكه انسان موجودي فرهنگي است و هر گونه اصلاح در وضع جامعه بدون نفوذ در فكر و روح او امكان پذير نيست؛ لذا در جوامع امروزى براى رسيدن به اهداف سياسي، اقتصادي و ... سعى مى شود در فرهنگ ملّت ها نفوذ كنند. در برنامه حكومت اسلامى كه از متن قرآن و سنّت استنباط مى شود، روى مسائل فرهنگى، تعليم و تربيت، تبشير و انذار تكيه شده و برنامه هاى گوناگونى در اشكال مختلف براى اين معنى در نظر گرفته اند.

«يقظه» نقطه مقابل «غفلت» و به معناى خودآگاهى است که بعضى از عارفان آن را يكى از منازل آغازين سير و سلوك ذكر كرده اند. آيات و روايات فراوانى كه از منبع وحى يا از سرچشمه قلب پيامبر اكرم(ص) صادر شده، براى زدودن آثار «غفلت» و بيدار ساختن افراد و اقوامى است كه در خواب بى خبرى فرو رفته اند.

امام علي(ع) دراین باره می فرماید: «قرآن را با تدبّر تلاوت کرده و به وسيله آن، جان خويش را محزون می سازند». از این رو، آنان قرآن را به صورت ترتيل خوانده و خود را مخاطب قرآن دانسته، به گونه ای که: «هنگامى كه به آيات تشويق و پاداش هاى الهى می رسند، گويى آن بشارت را با چشم مى بينند، و نيز هنگامى كه به آيه بیم و انذار مى رسند، گويى فريادها و زبانه هاى آتش را با گوش می شنوند». در واقع ايمان آنها به مرحله شهود رسيده و حقايق جهان آخرت را با همه وجودشان لمس مى كنند.

پیامبران(ص) برای هدایت مردم علاوه بر «بشارت» از «انذار» هم استفاده می کردند. براى هدايت بايد هم تشويق كرد هم توبيخ؛ كه هر كدام بدون ديگرى و به تنهايى كارآيى لازم را ندارد. اينكه گفته مى شود بچّه ها را فقط تشويق كنيد اشتباه است بايد با انجام كارهاى پسنديده تشويق، و با ارتكاب كارهاى ناپسند سرزنش شوند. حضرت نوح(ع) نيز مردم را هم «بشارت» داد و هم «انذار». گرچه ایشان پنج بشارت به قومش دادند؛ ولی این قوم لجوج هر بار که حضرت نوح(ع) آنها را دعوت می کرد، انگشت در گوش های خود می کردند تا سخنش را نشنوند.

درباره حقيقت وحى سخن بسيار گفته اند؛ ولى راه يافتن به عالَمى كه به كلّى از آن بيگانه ايم ممكن نيست، لکن مى توان وحى را از طريق آثار و اهداف و نتايج آن توضيح داد. وحى همان القاى الهى است كه به منظور تحقّق نبوّت و بشارت و انذار صورت مى گيرد، يا نورى است كه خداوند به وسیله آن، هركسى از بندگانش را که اراده كند هدايت مى كند يا وسيله اى است براى ارتباط با عالم غيب و درك معارف از آن عالَم. شايد به همين دليل است كه قرآن مجيد تنها از آثار وحى سخن گفته؛ نه از حقيقت آن!

فخر رازي در تفسیر این واژه سه قول مطرح می کند که قول اول با ظاهر آيه نمي سازد؛ و قول دوم بسيار نامأنوس است؛ اما قول سوم که قول صحيح است و از روایت ابن عباس - که بسیاری از علمای اهل سنت نیز آنرا نقل کرده اند - برداشت کرده آن است که: پيامبر(ص) دستشان را بر سينه اش گذارد و فرمود: «من منذرم و علي(ع) هدايتگر است».

جمعى از حفاظ معروف اهل سنت از جمله: حاكم، ذهبى، فخر رازى، ابن كثير و سيوطي و ... در كتابهايشان ذكر كرده اند: هنگامى كه آيه «اِنَّما اَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِكُلِّ قَوْم هاد» نازل شد پيامبر(ص) خود را «منذر» و علي(ع) را «هادي» معرفي كرد و فرمود: «اى على! بعد از من، هدايت يافتگان به وسيله تو هدايت مى شوند». البته این حدیث با عبارات متعددی نقل شده که بیانگر آن است كه پيامبر(ص) اين سخن را در موارد متعدد و با بيانات مختلفى بيان كرده اند.

امام باقر(ع) و امام صادق(ع) درباره کلمه «هاد» در آیه «انذار» فرمودند: «هر امام [معصومى] هدايتگر زمان خود است» يا «هدايتگر اقوامى است كه در زمان او زندگى مى كنند». اما اينكه بگوييم كه منذر، محمد(ص) است و هادى خدا است! صحيح نيست؛ چراكه ظاهر آيه اين است كه هدايتگر هر قومى غير از هدايتگر قوم ديگر است ولي خداوند، هدايتگر همه اقوام است.