توجه به معنای صحیح این سخنان نشان می دهد نگاه نادرستی که می کوشد بدون بررسی های علمی از بیانات حضرت علی(ع) برداشت هایی تحقیرآمیز راجع به زنان داشته باشد، تا چه اندازه دور از انصاف و امانت علمی است.
کلام امام در خطبه 80 ناظر به نقش عایشه در جنگ جمل و تفاوت های ذاتی ای است که بین زنان و مردان وجود دارد و موجب چیرگی احساسات بر عقل آنها هنگام تصمیم های مهم می شود، وگرنه به تصریح آیات قرآن و احادیث معصومین زنان و مردان در جنبه های انسانی و الهی و علمی و فرهنگی در یک مرتبه اند و تفاوت میان آنها نیست.
در نامه 31 نهج البلاغه اشاره لطیفی شده است که موضوع نکوهش مشورت کردن با زنان را تبیین می کند؛ حضرت می فرماید: «فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَيْحَانَةٌ، لَيْسَتْ بِقَهْرَمَانَة». روشن است چنين موجود لطيفى نمى تواند در مسائل خاصی طرف مشورت باشد. زیرا مى دانيم كه احساس و عاطفه بر زنان غلبه دارد و همين امر در مقام مشاوره - جهت امور حساسی مثل جنگ - بر آنها اثر مى گذارد.
حکمت 61 نیز ناظر به صفتی از صفات زنان است که باید در کنار دیگر صفات آنها دیده شود؛ یعنی اگرچه برخی زنان نابرخوردار از تربیت ایمانی کافی می توانند گاهی زبان های گزنده ای داشته باشند، اما لازم است به دیگر ویژگی های مثبت آنها نیز توجه شود و با تبعیت از دیگر آموزه های اسلامی، با عفو و بخشش با آنها رفتار گردد.

طلحه و زبیر از اولین کسانی بودند که برای فشار بر عثمان سپاه جمع کرده و ادعای خلافت نیز داشتند. برخی از صحابه از جمله امام علی(ع) و ابن عباس و حسن بصری و مالک اشتر، صریحا به نقش این دو نفر در شوراندن مردم علیه عثمان و زمینه چینی برای قتل عثمان اشاره کرده اند. به خصوص طلحه که منابع تاریخی به دشمنی بسیار شدید و تند او با عثمان، گواهی می دهند.
به هر حال این دو نفر در رفتاری بسیار عجیب و با اینکه نقش مهمی در شورش علیه عثمان داشته اند، بعداز بیعت با امام علی(ع)، وقتی دست خود را کوتاه از خلافت و حتی امارت یافتند، علم خونخواهی عثمان را برافراشتند و به همین بهانه همراه با عایشه بر علیه امام علی(ع) در جنگ جمل شرکت کردند.

هر انسانی در برابر انبوهی از مجهولات و مشکلات درباره خود و دیگران قرار دارد و کلید حل آنها غالباً سؤال كردن از آگاهان و اندیشمندان است. به همین دلیل، امام علي(ع) در اين باره مي فرمايد: «هيچ گاه كسى در فراگيرى علم و سؤال از مجهولات، شرم و حيا به خود راه ندهد». پيامبر خدا(ص) نيز مي فرمايد: «علم، خزانه هايى است و كليدهاى آن سؤال است. خدا شما را رحمت كند، همواره سؤال كنيد؛ چرا كه چهار گروه براى آن پاداش داده مى شوند: سؤال كننده، پاسخ گوينده، كسانى كه در آنجا مستمع اند و آنها كه بدان ها علاقه مندند».

امام علي(ع) در خطبه 169 نهج البلاغه، به دنبال فتنه انگیزی اصحاب جمل می فرمایند: «این گروه به علت حسادت و دنیاطلبی بر حکومت من خشم گرفته و به یکدیگر پیوسته اند و می خواهند شرایط را به زمان جاهلیّت برگردانند، و من تا زمانی که كار به جاى خطرناكی نرسد، صبر می کنم؛ اما بدانید اگر آنها به اين افكار سست و فاسد باقى بمانند، نظام جامعه اسلامى از هم گسيخته خواهد شد، و من در چنين شرايطى صبر نخواهم کرد و بايد به فتنه انگيزى آنها پايان داد».

سردمداران فتنه جمل تصمیم گرفتند برای رساندن پیامشان به امیرالمؤمنین(ع) از دشمنان سرسخت ایشان استفاده کنند؛ اما روی گشاده و بیان شیرین و توأم با منطق و استدلال امام علي(ع) سبب شد تا آنان متحوّل شوند و با حضرت بیعت کنند و در زمره لشکریان حضرت قرار بگيرند. این قضیه به قدری بر عایشه گران آمد که گفت: هر كس را نزد علي مى فرستم او را مخالف ما مى كند و بر ضد ما مى شوراند.

از نظر امام علي(ع) كشتن «يك نفر از لشكر جمل» با كشتن «تمام لشكر» مساوي است؛ چون خود حضرت مي فرمايد: «اگر [لشكر جمل] فقط یک نفر را عمداً و بدون گناه می کشتند، قتل همه آن لشکر برای من حلال بود، چون آنها حضور داشتند و از او دفاع نکردند؛ چه رسد به اینکه گروه بسیاری از مسلمانان را به قتل رساندند». علت اين حكم اين است كه اصحاب جمل مصداق بارز مفسد فی الارض بودند؛ چرا که بیعت خود را شکستند و بر ضد حکومت اسلامی و امام معصوم(ع) خروج کردند و هر کس که چنين کند، کافر است و قتلش واجب مي باشد.

امام علی(ع) در پاسخ نامه برادرشان عقيل، که از عزم خود برای یاری ایشان سخن گفته و خواسته بود نظرشان را درباره جنگ با مخالفان بیان نماید، می فرماید: «من می خواهم با كسانى كه پيمان شكنى و نبرد با ما را حلال مى شمرند بجنگم تا آن گاه كه خدا را ملاقات كنم، [در اين راه] نه كثرت جمعيّت مردم در اطرافم بر عزت و قدرتم مى افزايد و نه پراكندگى آنها از اطرافم موجب وحشتم مى شود. هرگز گمان مبر كه فرزند پدرت از در تضرع در آيد يا در برابر ظلم سست شود يا زمام خويش را به دست هر كس بسپارد، يا به اين و آن سوارى دهد».

«عمر بن ابى سلمه»، فرزند ام سلمه همسر معروف پيغمبر گرامى اسلام(ص) است كه او را از شوهر پيشين خود، ابو سلمه داشت. وی در سال دوم هجرت متولد شد و در سال هشتاد و سه هجري از دنيا رفت. این شخصیت بزرگ، راوی احاديثى از پيغمبر اكرم(ص) می باشد. وي به تشويق مادرش در جنگ جمل در ركاب امام علی(ع) شركت كرد و اميرمؤمنان على(ع) او را به عنوان فرماندار و نماينده خود به حكومت «بحرين» و «فارس» منصوب كرد.

امام علي(ع) به دو انگیزه او اشاره می کند؛ اول: داشتن افکار زنانه که طلحه و زبیر به آسانی توانستند احساساتش را تحریک کرده و فکر او را بدزدند و او را با خود همراه سازند. دوم: او کینه هایی از امام(ع) در سینه داشت که بسیار پر جوش و خروش بود تا آنجا که به او اجازه نمی داد در عواقب این کار درست بیندیشد، در واقع انگیزه او هرگز دفاع از خون عثمان نبود؛ چرا که خودش در آن شرکت داشت؛ بلکه هدفش تحریک مردم بر ضد امام(ع) بود.

ایشان مي فرمايد: «به سبب ايمان، انسان به اعمال صالح رهنمون مى شود و به وسيله اعمال صالح، ايمانِ انسان آشكار مى گردد. با ايمان، كاخِ علم و دانش آباد مى شود و به وسيله علم، هراس از مرگ حاصل مى گردد، با مرگ، دنيا پايان مى گيرد، و با دنيا مى توان آخرت را به دست آورد و با برپا شدن قيامت، بهشت نزديك مى شود و دوزخ براى گمراهان آشكار مى گردد؛ مردم به جز قيامت، اقامتگاهى ندارند و به سرعت در اين ميدان به سوى آن سر منزل آخرين پيش مى روند».