اسلام برای زندگی اجتماعی اهمیت ویژه ای قائل می باشد، تا جایی که حتی در عبادات كه ارتباط بین خلق و خالق است، اصل بر انجام دسته جمعی بوده و مشوق های زیادی برای آنها قرار داده شده است. پیامبر(ص) می فرمایند: «از جماعت جدا نشوید، و از پراكندگى بپرهيزيد»، همچنین می فرماید: «دست خدا بر سر جماعت است، هنگامى كه يكى از آنها از جمعيت جدا شود [و به انزوا روى آورد] شيطان او را مى ربايد، همان گونه كه گرگ، گوسفند جدا شده از گلّه را مى ربايد».

سیر پیدایش انحراف به همان سال‌های اولیّه بعد از رحلت پیامبر(ص) مي‌رسد. انحرافات مزبور در زمینه‌هایی بود که اهل سیاست می‌توانستند به راحتی از آنها بهره‌گیری کرده و در تحمیق مردم و نیز توجیه استبداد و زورگویی خود از آنها استفاده کنند. بنی امیّه در پیدایش و گسترش این انحرافات، نقشی عظیم داشتند.

سه مفهوم «اطاعت از ائمه»، «لزوم جماعت»، «حرمت نقض بیعت» از رایج‌ترین اصطلاحاتی سیاسی بود که خلفا به کار می‌بردند. شاید بتوان گفت سه مفهوم مزبور، پایه خلافت و نیز دوام آن را تضمین می‌کرد. خلفای بنی امیّه و بعدها بنی عبّاس با به ‌کارگیری این مفاهیم در شکل تحریف ‌شده آن، که هیچ قید و شرطی نداشت، مردم را وادار به پذیرش حکومت خود می‌کردند. نتیجه این انحرافات برای آینده نیز این بود که هیچ‌گاه حرکت امام حسین(ع) برای اهل سنّت، یک قیام علیه فساد قلمداد نشده و تنها آن را یک «شورش» غیر قانونی شناختند.

یکی دیگر از انحرافات دینی در جامعه اسلامی «اعتقاد به جبر» بود. معاویه با ترویج این عقیده از آن به نفع سیاست های خویش استفاده کرد و هنگام گرفتن بیعت برای یزید می‌گفت: «مسأله یزید، قضایی از قضاهای الهی است و در این مورد کسی از خود اختیاری ندارد». وقتی عمر بن سعد مورد اعتراض قرار گرفت که چرا به سبب حکومت ری، امام حسین(ع) را کشت؟ گفت: «این کار از جانب خدا مقدّر شده بود». کعب الاحبار نیز تا زنده بود، غیبگویی می‌کرد که حکومت به بنی هاشم نخواهد رسید!

مراكز ديني و مساجد و نماز جمعه و جماعات را بايد حفظ كرد و از اين فيض بزرگ محروم نبود. حضرت علي(ع) در تمثيلي به اين سوال چنين پاسخ مي دهند: «همان طور كه يك گوسفند جا مانده از گله، تحت سرپرستي شبان نيست و طعمه گرگ مي شود، كسي كه جامعه او را رها كرده نيز مانند گوسفندي است كه از رمه جدا شده است». فاصله گرفتن از امت اسلامي و جامعه مسلمين مخاطره ‏آميز است و بودن در كنار جمع بركاتي را براي فرد به ارمغان مي آورد.

طرفداران اصالت جامعه، منافع جمع را بر فرد مقدّم مى‌دارند و اسلام طرفدار اصالة الاجتماع است. در روايت آمده كه: «خداوند با جماعت است» و «بر تو باد همراهى جماعت». از اين رو گاه افراد بايد فداى جامعه شوند. وقتى كيان اسلام به خطر مى‌افتد افراد بايد جان خود را فداى جامعه كنند. مانند حركت‌هاى انتحارى كه در اصل شهادت طلبانه است. عبادت‌هاى ما هم جمعى است و هم فردى؛ عمره مراسمي فردي است؛ اما حج تمتّع عبادتي جمعى است، پس اسلام طرفدار جامعه است.

قاضى ابوبكر بن عربى اندلسى در حقیقت نخواسته تشخيص دهد كه عامل اصلى اين این فاجعه، خود يزيد بوده است؛ این عاملان يزيد بودند که در هر فرصتى می خواستند امام حسین(ع) را به قتل برسانند! لذا امام مجبور شدند از مدینه و سپس از مکه خارج شوند. در حقیقت زمینه قیام نظامی را یزید به وجود آورد.
علاوه بر این حکومت یزید هم در مساله بیعت و هم در شیوه حکومت مشروع نبود و امام حسین(ع) به خاطر عمل به وظیفه دینی «امر به معروف و نهی از منکر»، قیام کرد. امّا قاضی فساد و جنایات یزید و احادیث امر به معروف را نخواسته ببیند!

از نظر شيعه و بلكه تمام مسلمانان «نماز» ستون دين، رابطه ميان انسان و خدا و معراج مؤمن است و موقعيت هيچ عبادتي به پايه آن نمى رسد و به نظر علماى شيعه انسان با ترك نماز، گناهكار و فاسق شمرده مي شود و احترامي ندارد، غيبتش جايز و اعتماد از او سلب مى گردد. ماهيت نماز از نظر شیعه از سه قسمت شرايط،‌ اجزاء و موانع تشكيل شده است.

منافقان گرمى هوا را بهانه ای براى ايجاد تفرقه در صفوف مسلمين قرار داده و باعث کاهش جماعت مسلمين در نماز ظهر شدند. پيامبر(ص) با لحني تند در مقابل اين فتنه ايستاد و آيه فوق نیز نازل شد و اهميت نماز ظهر را (با جماعت) تأکيد کرد.    

طیبیان برخلاف نزاریان به شریعت پایبند هستند. جوانان در پانزده سالگى با داعى مطلق بیعت می کنند که بیعت با امام تلقى مى شود. آنان به نماز، روزه، زکات، حج و ولایت اهمیت بسزایى داده و مقید به انجام آن هستند. اذان آنها مثل اذان شیعیان بوده، ولى مثل سنیّان وضو مى گیرند. نماز را در سه نوبت به جماعت مى خوانند، ولى نماز جمعه را برگزار نمى کنند. سفر به مکه، مدینه، نجف، کربلا، قاهره و اماکنى که ائمه آنها مدفون هستند از مراسم هاى عبادى - زیارتى آنهاست. عزادارى محرم و جشن غدیر از مهمترین مراسم طیبیان است.

در روایاتی آمده هر کس از جماعت مفارقت کند به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. اولا: صحّت سند این گونه احادیث معلوم نیست. ثانیاً: بر فرض صحّت سند، احتمال زیاد دارد که این احادیث با سندهاى صحیحش از طرف خلفا و حکّام جعل شده تا مردم باورشان شود. ثالثا: با در نظر گرفتن قاعده تناسب حکم و موضوع، بایستی بین حکم که مرگ جاهلیت است و موضوع که مفارقت جماعت است تناسبى باشد که این تناسب وجود ندارد خصوصا وقتی صدق جماعت معلوم نباشد.

ابن تیمیه نسبت های دروغی به شیعیان داده و مى گوید: «رافضه نماز جمعه و جماعت به جاى نمى آورند، اعتنایى به حفظ قرآن و شناخت معانى و تفسیر آن ندارند و نیز اعتنایى به حدیث رسول خدا(ص) نمی کنند و...». به نظر مى رسد که این تهمت ها احتیاج به پاسخ ندارد؛ زیرا هر کس که با شیعیان معاشرت داشته باشد به سخیف بودن، مضحک بودن و بى اساس بودن این حرف ها پی مى برد.