حفظ وحدت از نظر اسلام اهميت زيادى دارد؛ قرآن در آيه 103 سوره آل عمران فرموده: «همگى به ريسمان خدا چنگ بزنيد و پراکنده نشويد». همچنین در آيه 65 سوره انعام، اختلاف افکنان را تهدید کرده و مى فرماید: «كسانى كه آيين خود را پراكنده ساختند و به دسته هاى گوناگون [و مذاهب مختلف] تقسيم شدند ... سر و كار آنها تنها با خدا است». حتی در آیات 31 و 32 سوره روم، اختلاف و پراكندگى را يكى از علائم «شرك» شمرده و مى گويد: «و از مشركان نباشيد از كسانى كه دين خود را پراكنده ساختند و به دسته ها و گروهها تقسيم شدند».

رهبانیت از ماده رهبه، به معنی ترس از خدا گرفته شده و مصداقی از زهد و بی اعتنایی نسبت به دنیاست. بر اساس آیه 27 سوره حدید، رهبانیت در آئین مسیح نبوده و پیروانش آن را پس از او ابداع کردند. در آغاز، نوعى زهدگرائى و از ابداعات نیک، محسوب مى شد، اما پس از مدتی، این سنت به انحراف گرائید و با امورى مخالف فرمان الهى و حتى گناهان زشتى آلوده گردید. این گروه حتی حقّ رهبانیت ابداعی خود را نیز رعایت ننمودند، و به نام زهد، دام ها بر سر راه خلق گسترانیدند، و دیرها و مرکز فساد را در آئین مسیح(ع) به وجود آوردند.

يهودیان مي خواستند مسلمانان سرشناس را با وسوسه به آئين خود بکشانند که آيه فوق نازل شد و به همه مسلمانان در اين زمينه اخطار کرد.
 

بعد از حادثه احد، کعب بن اشرف به اتفاق هفتاد نفر از یهودیان به مکّه آمدند تا با مشرکان بر ضد پیامبر(ص) هم پیمان شوند. یکى از اهل مکّه به کعب گفت: اگر مى خواهید با شما هم پیمان شویم باید در برابر این دو بت سجده کنید و آنان چنین کردند، سپس در کنار کعبه هم پیمان شدند. ابو سفیان به کعب گفت: به عقیده تو ما که کعبه را آباد نگه می داریم و محمّد که از دین نیاکان خود دست برداشته، کدام به حق نزدیک تریم؟ کعب گفت آئین شما بهتر است. این آیات نازل شد و به آنها پاسخ گفت.

«بدعت» در لغت به معناى انجام یک امر بى سابقه و شرعا به معناى کاستن یا افزودن چیزى بدون هیچ دلیل معتبر، بر دین است. بدعت شامل اختراعات و ابداعات در علوم و فنون و نوآوریهایى که در صحنه فرهنگ و ادبیات یا آداب و رسوم زندگى صورت می گیرد یا تطبیقات فقها در زمینه مسائل مستحدثه، نمی شود. بدعت آن است که حلالى را حرام و یا حرامى را حلال کنند و چیزى از آیین خدا بکاهند و یا بر آن بیفزایند یا آیین جدیدى اختراع و مردم را به آن دعوت نمایند. که از عظیمترین گناهان کبیره است.

اصولا بررسى محتواى دعوت هر آيينى، براى دانشمندان از بهترين دلايل براى اثبات صدق و كذب مدعاى آن آيين است و گاه بر بسيارى از معجزات پيشى مى گيرد. محتوای یک دعوت الهی ویژگی هایی دارد مانند هدايت انسان، برقرارى عدالت، فراهم آوردن صلح و زمینه های تكامل انسان. با تأملی در آموزه های قرآنی می توان این ویژگی ها را در اسلام یافت: 1- دعوت به توحید. 2- دعوت به توکل و معرفی خداوند به عنوان تنها مؤثر اصلی. 3- یکسان بودن بندگان نزد خدا و معرفی تقوا به عنوان تنها معیار فضیلت.

اینکه آیه 154 سوره انعام، آیین موسی را تمام دانسته، نسبت به زمان خود او بوده؛ همانطور که دیگر شرایع اینگونه بوده اند و تنها اسلام است که با تکامل بشر، دستور نهایی را بیان کرده و بعد از آن آئین جدیدی نخواهد بود و کامل ترین ادیان است.