آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

بعد از حادثه احد، کعب بن اشرف به اتفاق هفتاد نفر از یهودیان به مکّه آمدند تا با مشرکان بر ضد پیامبر(ص) هم پیمان شوند. یکى از اهل مکّه به کعب گفت: اگر مى خواهید با شما هم پیمان شویم باید در برابر این دو بت سجده کنید و آنان چنین کردند، سپس در کنار کعبه هم پیمان شدند. ابو سفیان به کعب گفت: به عقیده تو ما که کعبه را آباد نگه می داریم و محمّد که از دین نیاکان خود دست برداشته، کدام به حق نزدیک تریم؟ کعب گفت آئین شما بهتر است. این آیات نازل شد و به آنها پاسخ گفت.

در آیات (51 ـ 52) سوره «نساء» می خوانیم: «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذینَ أُوتُوا نَصیباً مِنَ الْکِتابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطّاغُوتِ وَ یَقُولُونَ لِلَّذینَ کَفَرُوا هؤُلاءِ أَهْدى مِنَ الَّذینَ آمَنُوا سَبیلاً * أُولئِکَ الَّذینَ لَعَنَهُمُ اللّهُ وَ مَنْ یَلْعَنِ اللّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصیراً»؛ (آیا ندیدى کسانى را که بهره اى از کتاب [خدا] به آنان داده شده، [با این حال] به «جبت» و «طاغوت» (بت و بت پرستان) ایمان مى آورند، و درباره کافران مى گویند: «آنها، ازکسانى که ایمان آورده اند، هدایت یافته ترند»؟ * آنها کسانى هستند که خداوند ایشان را از رحمت خود دور ساخته است؛ و هر کس را خدا از رحمتش دور سازد یاورى براى او نخواهى یافت).
شأن نزول:
بسیارى از مفسران در شأن نزول آیات فوق، چنین گفته اند: بعد از حادثه «احد»، یکى از بزرگان یهود به نام «کعب بن اشرف» به اتفاق هفتاد نفر از یهودیان به سوى «مکّه» آمد تا با مشرکان «مکّه» بر ضد پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) هم پیمان شوند و پیمانى را که با پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) داشتند بشکنند.
«کعب» به منزل «ابو سفیان» وارد شد، «ابو سفیان» او را گرامى داشت و یهودِ همراه وى در خانه هاى قریش به طور پراکنده میهمان شدند.
یکى از اهل «مکّه» به «کعب» گفت: شما اهل کتابید و محمّد نیز داراى کتاب است، حقیقت این است که ما احتمال مى دهیم این کار توطئه اى باشد که براى از بین بردن ما چیده شده است، اگر مى خواهید با شما هم پیمان شویم نخستین شرط این است که در برابر این دو بت (اشاره به دو بت بزرگ کردند)، سجده کنید و به آنها ایمان بیاورید و آنان چنین کردند.
سپس «کعب» به اهل «مکّه» پیشنهاد کرد: سى نفر از شما و سى نفر از ما به کنار خانه «کعبه» برویم، شکم هاى خود را بر دیوار خانه کعبه بگذاریم و با پروردگار کعبه عهد کنیم که در نبرد با محمّد کوتاهى نکنیم.
این برنامه نیز انجام شد، و پس از پایان آن، «ابو سفیان» رو به «کعب» کرده، گفت:
تو مرد دانشمندى هستى و ما بى سواد و درس نخوانده! به عقیده تو «ما» و «محمّد» کدام به حق نزدیک تریم؟
«کعب» گفت: آئین خود را براى من کاملاً تشریح کن!
«ابو سفیان» گفت: ما براى حاجیان شتران بزرگ قربانى مى کنیم و به آنها آب مى دهیم، میهمان را گرامى مى داریم، اسیران را آزاد کرده و صله رحم به جا مى آوریم، و خانه پروردگار خود را آباد نگه مى داریم و بر گرد آن طواف مى کنیم و ما اهل حرم خدا سرزمین مکّه ایم، ولى محمّد از دین نیاکان خود دست برداشته، قطع پیوند خویشاوندى کرده و از حرم خدا بیرون رفته، در حالى که دین ما کهن است و آئین محمّد آئینى است تازه و نوپا.
«کعب» گفت: به خدا سوگند آئین شما از آئین محمّد بهتر است!
در این هنگام آیات فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.(1)، (2)