اولا: هر جامعه ای باید نسبت به حفظ جان رهبر و مسئول خود حساس باشد و این یک امر معقول و معمول است و امری در جهت حفظ منافع همه است نه یک فرد تا خود خواهی باشد؛ حفاظت از رهبران هر جامعه که با مدیریت آنها بیشترین نفع را برای آن جامعه جلب و بیشترین ضرر را از آن دفع می کنند امری پذیرفته شده در عرف و عقلای جوامع است.
ثانیا: بیان آیه توبیخی است؛ با توجه به آیات گذشته این آیه در صدد توبیخ کسانی است که با عدم شرکت در جهاد از دستور پیامبر سرپیچی کردند؛ این آیه در حقیقت از تعلل احتمالی مسلمانان در دفاع از جان رسول الله(ص) گلایه می کند.
ثالثا: اهمیت نجات جان پیامبر با توجه به شؤون مختلف معنوی و اجتماعی ایشان به عنوان نجات دهنده آحاد آن جامعه و حفظ آیین و امت و ضمانت بقای شعله هدایت، قابل توجه است؛ با توجه به این شؤون حیاتی حفظ جان پیامبر حفظ دین و آیین و امت است.

بزرگداشت گروهی از اهل کتاب در قرآن و وعده پاداش به آن ها هرگز به معنای تایید همه آنها نیست، زیرا قرآن در آیات زیادی صریحا ایمان نیاوردن به خاتم انبیاء(ص) را مساوی کفر و باعث عقاب می داند. انبیاء گذشته همگی به آمدن پیامبر خاتم(ص) بشارت می دادند و اساسا یکی از دستورات تورات و انجیل، ایمان به پیامبر خاتم(ص) است.
معنای این آیات فقط بزرگداشت آن دسته از اهل کتاب است که قبل از بعثت خاتم انبیاء(ص) در انتظار ایشان بودند و نیز کسانی که پس از بعثت، با تطبیق اوصاف یاد شده در کتب آسمانی قبلی بر آن حضرت(ص)، به ایشان ایمان آوردند؛ درواقع بزرگداشت ایمان و اسلام آوردن آنان است، نه بزرگداشت اهل کتاب بودن آنان.

در روایت آمده است: «ذاكرِ خداوند در ميان اهل غفلت مثل مبارز در راه خداست که پاداشش بهشت است». در روايتى ديگر نیز می فرماید: «كسى كه در بازار با خلوص به ياد خداوند باشد، درحالی كه مردم مشغول دنیایشان هستند و غافل می باشند، خداوند براى او هزار حسنه مى نويسد و او را مى آمرزد، آمرزيدنى كه بر قلب بشرى خطور نكرده است».

اسلام به يادگيري قرآن اهميت زيادي داده است؛ كسي كه يادگيري قرآن برايش دشوار است، اگر با دشواري آن را ياد بگيرد، اجرش دو برابر است. همان طور كه رزمنده در ميدان نبرد يكي از سه حالت پيروزي، شكست و شهادت را دارد، رزمنده در نبرد با جهل يا ساير رذايل نفساني نيز يكي از اين سه حالت را دارد. معصوم(ع) فرمود: اگر انسان با جهل مبارزه كند و قرآن را ياد بگيرد تا جهل را رام كرده باشد، در اين جهاد اكبر فاتح شده است و اگر در حين يادگيري بميرد، مانند شهيد است.

«عفت» آن قدر اهميت دارد كه اجر دارنده آن از شهيد راه خدا هم بالاتر است؛ چراكه عفيف در جهاد اكبر پيروز شده و شهيد در جهاد اصغر. حتي نزديك است كه فرد عفيف فرشته‌اي از فرشتگان شود. اهل عفّت و پاكدامنى با شرافت ترين اشرافند. در يك روايت، ثمره پاكدامنى قناعت است و در روايت ديگر مصون بودن نفس است.

«صبر» از مهمترين اركان ايمان است و به فرموده حضرت علي(ع) موقعيت آن در برابر ايمان، همانند موقعيت سر نسبت به بدن است و در قرآن در حدود هفتاد آيه به صبر پرداخته شده كه بيش از ده مورد آن به شخص پيغمبر اسلام(ص) اختصاص دارد.

بخش اول این سوره: از مسأله توحید و مبارزه با شرک و مسأله نبوت پیامبر اسلام(ص) سخن مى گوید. در بخش دوم: گوشه هائى از تاریخ نه نفر از پیامبران خدا را بیان می کند. بخش سوم: سخن از سرنوشت کفار در قیامت است. چهارمین بخش: از آفرینش انسان و مقام والاى او و سجده فرشتگان بر آدم، سخن مى گوید. پنجمین و آخرین بخش: تهدیدى است براى همه دشمنان لجوج و تسلى خاطرى است براى پیامبر اسلام(ص) و بیان این واقعیت که او در دعوت خود هیچ گونه اجر و مزدى از کسى نمى طلبد و هیچ درد و رنجى براى هیچ کسى نمى خواهد.

ظاهر آیه 62 سوره بقره که اجر غیر مسلمانانی را که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و عمل صالح انجام می دهند، محفوظ می داند با آیه 85 سوره آل عمران که می فرماید: هر کس دینى غیر از اسلام براى خود انتخاب کند پذیرفته نخواهد شد؛ تناقض دارد. اما با دو بیان مفسران درباره آیه اول، این تناقض ظاهری از بین می رود: 1- اگر یهود، نصارى و مانند آنها به محتواى کتب خود عمل کنند مسلماً به پیامبر اسلام(ص) ایمان مى آورند. 2- هر کسى به پیامبر عصر خویش ایمان آورده و عمل صالح انجام دهد اهل نجات است.

در تفسیر این عبارت روايات فراوانى در منابع اهل سنت مانند: شواهد التنزيل، الدّر المنثور، فضائل الصحابه، حلية الاولياء، مستدرك الصّحيحين، الصّواعق المحرقه و ... آمده است كه منظور از «ذوي القربى»، خویشاوندان پيامبر(ص) است و به اتفاق شیعه و سنی، امام علی(ع)، حضرت زهرا(س) و فرزندانشان جزء آن محسوب می شوند. با اين وجود بعضي براى كم رنگ كردن مقام اهل بيت(ع) مخاطب آيه را كفار قريش گرفته‌اند. درحالی که آنها اصلا رسالت پيامبر(ص) را قبول نداشتند چه رسد به اینکه بخواهند اجر ایشان را ادا کنند.

«صبر» در اسلام نوعى فرهنگ و دانش است و در قرآن و احادیث مورد توجه زياد قرار گرفته و بسیاری از خيرات و درجات الهی منوط به صبر دانسته شده است. حتی خداوند در چندین جا پیامبر(ص) را توصیه به صبر می کند. خود پیامبر(ص) نيز صبر را نصف ايمان دانسته و امام صادق(ع) نيز صبر را نسبت به ايمان به منزله سر نسبت به بدن معرفي كرده است. علماء نيز نصف ایمان را صبر و نصف دیگر را یقین می دانند.