«عجله و شتابزدگى» به عنوان يك خوى زشت و ناپسند كه در اعمال انسان به صورت هاى گوناگون آشكار مى شود، به اين معنى است كه انسان، پيش از فراهم شدن مقدمات انجام كار، اقدام به انجام آن كند، كارى كه نتيجه آن چيزى جز شكست يا انجام ناقص نخواهد بود. مانند این که انسان ميوه را پيش از رسيدن و قابل استفاده شدن از درخت بچيند؛ كارى كه نتيجه اش ضايع شدن ميوه يا كم شدن فايده آن است.

بنابر مطالعات تاريخى، اشخاص يا جوامعى كه بهره كافى از عفّت داشته اند، از نيروهاى خداداد خود، بالاترين استفاده را برده و در سطح بالايى از آرامش و امنيت زيسته اند، اما افراد يا جوامعى كه در«شهوت پرستى» غرق شده اند، نيروهاى خود را از دست داده و در معرض سقوط قرار گرفته اند. با مراجعه به آیات و روایات پی می بریم که «شهوت جنسی» یکی از ابزارهای مهم شیطان در گمراه ساختن بندگان خدا بوده است.

علماى اخلاق براى جهاد با نفس امورى را لازم می دانند؛ يكي از این امور كه بعد از مشارطه و مراقبه لازم است «محاسبه» مي ‌باشد؛ یعنی همان طور که خداوند اعمال ما را محاسبه می كند ما هم روزانه به محاسبه نفس بپردازيم، چنانچه نفس به وظیفه عمل كرده باشد، باید از او تشکر کرد و اگر معصيت كرده باشد بايد مواخذه شده و با انجام كارهاى خير آن را جبران كند.

بیشتر بودن خطرات «زبان» دلایل مختلفي دارد؛ از جمله: 1. زبان در هر زمان و مكانى در اختيار انسان است. 2. زبان براى انجام كارش مؤونه و خرجى لازم ندارد. 3. زبان در اختيار همه است. 4. اُبُهّت گناهان زبان در نظر بسيارى شكسته شده و قبح چندانى ندارد. 5. با زبان گناهان متنوّع انجام می شود. 6. در زبان فاصله ميان گناه و ثواب كم است. 7. گناهانِ زبان، جنبه اجتماعى دارد.

خداوند در توصیف روز «قیامت» در قرآن می فرماید: «روزى كه مال و فرزندان در آن سودى نمى بخشد». اصولا سرمايه هاى مهم دنيا در سه چيز خلاصه مى شود: مال و ثروت، فرزندان برومند و دوستان با وفا؛ اما مشكلات محشر و گرفتارى هاى هولناك آن، چنین نيست كه بتوان با استفاده از مال و ثروت يا كمك فرزندان و دوستان، آنها را برطرف ساخت؛ چراكه معيار در آن جا چيز ديگر است؛ حلاّل مشكلات محشر، ايمان و عمل صالح و قلب سليم است، قلبى خالص از هر گونه شرك و ريا و فارغ از غير خدا.

قرآن در سوره «توبه» سخن از مقام «توكّل» پيامبر اسلام(ص) نموده است. در آن هنگام كه در برابر مشكلات سخت قرار داشت و خداوند به او تعليم داد چگونه بر مشكلات پيروز گردد. دقت در مفاد آیه نشان می دهد كه انسان هر قدر تنها باشد اگر توكّل بر خدا داشته باشد مشكلى ندارد، چرا كه خدا داراى قدرت بى نظير است، قدرتى كه قدرت‏ هاى ناچيزِ بندگان در مقابل آن اثرى ندارد.

لازم است بدانیم که ثروت هاى كلان فقط در اختيار ثروتمندان نيست، اموال بيت المال و ثروت هاى دولتى، سرمايه هاى مؤسسات وابسته به دولت، وجوهات شرعيه و ... نيز به وسيله همين بانك ها حفظ و نقل و انتقال مى شود. ضمن اینکه براى نگهدارى از ثروت هاى كوچك و متوسط و نقل و انتقال آنها نيز وجود بانك ها نقش مؤثّرى دارد.

ماهيّت حساب هاى پس انداز، همانند ماهيّت حساب هاى جاری، نوعى امانت گذارى شبيه به وام است که فلسفه وجودی شان خارج ساختن پول و سرمايه از ركود و استفاده بهينه از آن است؛ مثلا كسى مى خواهد خانه اى بخرد، لکن پول کافی ندارد و از طرفى اگر پول در دستش بماند خرج شده و يا معطّل مى ماند، به همين جهت آن را به بانك مى سپارد، كه در اينجا هم پول از ركود خارج شده و هم صاحب پول استفاده بهترى از آن مى كند.  بنابراين، اين گونه حساب ها، نوعى امانت همراه با وكالت در تبديل است كه نتيجه وام را دارد.

مهمترين و بحث انگيزترين خدمات بانك ها از نظر شرعى سپرده هاى مردم نزد بانك ها است. گاهى افرادى سرمايه دارند ولى قدرت توليد يا تجارت با آن را ندارند؛ در اينجا بانك اسلامى سرمايه چنين افرادى را گرفته و بر طبق عقود شرعيّه در كارهاى توليدى، صنعتى، كشاورزى، دامدارى و تجارى سرمايه گذارى مى نمايد و سود سرمايه گذارى را طبق توافق به عمل آمده تقسيم مى كند. در این کار هم سرمایه گذار، هم بانک و هم جامعه بهره مند می شوند و سبب شكوفايى اقتصادى مى گردد، البته مشروط بر اينكه درست عمل شود.

«عمل» سرمايه است و باید آن را حفظ کرد. انسان عملى را كه براى خدا و مخفيانه انجام می دهد نبايد براى مردم ذكر كند؛ زیرا به فرموده امام باقر(ع) عملی را که انسان به رخ مردم بكشد عملى ريائى براى او ثبت مى شود. عمل چه نيك و چه بد همسفر آخرت انسان است. در روایت پیامبر(ص) آمده که سه چيز ميت را مشايعت مى كند، يكى اهل و عيال و ديگری ثروت و سومى عمل انسان است از میان آنها تنها عمل است که با او مى ماند. همچنین امام باقر(ع) فرمودند: «عمل صالح به بهشت رفته و جايگاه صاحبش را مهيا مى كند».