آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن در سوره «توبه» سخن از مقام «توكّل» پيامبر اسلام(ص) نموده است. در آن هنگام كه در برابر مشكلات سخت قرار داشت و خداوند به او تعليم داد چگونه بر مشكلات پيروز گردد. دقت در مفاد آیه نشان می دهد كه انسان هر قدر تنها باشد اگر توكّل بر خدا داشته باشد مشكلى ندارد، چرا كه خدا داراى قدرت بى نظير است، قدرتى كه قدرت‏ هاى ناچيزِ بندگان در مقابل آن اثرى ندارد.

در آيه 129 سوره «توبه»، سخن از پيامبر اسلام(صلى الله عليه و آله) و مقام توكّل اوست، در آن هنگام كه در برابر مشكلات سخت قرار داشت و خداوند به او تعليم داد چگونه بر مشكلات پيروز گردد، مى‏ فرمايد: «فَانْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِىَ اللَّهُ لَا الَهَ اِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ»؛ (اگر آنها [كافران] از حق روى بگردانند [نگران مباش] بگو: خداوند مرا كفايت مى‏ كند، هيچ معبودى جز او نيست، بر او توكّل كردم، او پروردگار عرش عظيم است). اين آيه به خوبى نشان مى‏ دهد كه انسان هر قدر تنها باشد اگر توكّل بر خدا داشته باشد، مشكلى ندارد، چرا كه خدا ربّ عرش عظيم و داراى قدرت بى نظير است، قدرتى كه قدرت‏ هاى ناچيز بندگان در مقابل آن اثرى ندارد، جايى كه عرش و عالَم بالا با آن همه عظمتى كه دارد در قبضه قدرت اوست چگونه ممكن است بندگان متوكّل را در برابر مشكلات و دشمنان تنها بگذارد؟! شايان توجّه اينكه بعضى معتقدند اين آيه كه آخرين آيه سوره «توبه» است و آيه قبل از آن آخرين آياتى است كه بر پيامبر(صلى الله عليه و آله) نازل شده است و جالب اينكه آياتى كه در آغاز بعثت نازل شد نيز همين حال و هوا را دارد و نشان مى ‏دهد كه سرمايه اصلى آن حضرت در آن زمان نيز توكّل بر خدا بود، در آيه 38 سوره «زمر» كه مربوط به آن زمان هاست مى‏ خوانيم: «قُلْ حَسْبِىَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ»؛ (بگو: خداوند مرا كافى است و متوكّلان بايد بر او توكّل كنند!). به اين ترتيب پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله) در آغاز و پايان كار و در همه حال، در زير چتر توكّل قرار داشت و همين امر، عامل استقامت و پايمردى و پيروزى او بود.(1)