تعبير به «قوه مقنّنه» يا «مجلس قانون گذارى» كه نام آن از ديگران گرفته شده است گاهى اين معنى را تداعى مى كند كه نمايندگان مردم در اين مجلس، وضع قانون يعنى تشريع حلال و حرام مى كنند. در حالى كه چنين نيست. كار اصلى نمايندگان در چنين مجلسى، تطبيق احكام كليه بر مصاديق و كارشناسى موضوعى است. يعنى بايد بنشينند و از طريق شورا، موضوعات پيچيده مورد نياز را براى تطبيق احكام اسلامى بر آنها پيدا كنند.

در مسائل مهم يك كشور شوراى گسترده امكان ندارد و همه مردم هم خُبره نيستند لذا نمايندگان آنها به مشورت می نشينند و مصوبات آنها مصداق يك شوراى جامع‌الاطراف اسلامى است و چون اتّفاق آراء ممكن نيست، رأى اكثريت معيار می شود؛ آن هم اكثريّت افراد با ايمان و آگاه نه اكثريت منحرف كه قرآن نكوهش كرده است. همانطور که شهرت در علم اصول در باب تعادل و تراجيح يكى از مرجّحات است كه استناد به قول اكثريّت فقهاء مى باشد. پيامبر(ص) هم با اينكه عقل كلّ بود، باز به نظر اكثريّت مسلمانان در موارد «مشورت» احترام مى گذاشت.

بى شك «مشورت» از اصول شناخته شده اسلام و امری مهم نزد همه عقلاى جهان است. به تعبیر روايات، مشورت عقل یک نفر را به عقل دیگران پيوند مى زند. ولی باید توجه داشت که مشورت، دارای شرايطى است كه اگر از آنها دور شود نه تنها مفيد نخواهد بود، بلكه گاه نتيجه معكوس مى دهد. از جمله اینکه مشورت بايد در امورى باشد كه مورد ترديد است؛ لذا اگر کسی بخواهد احكام و موضوعات مسلّم را مورد مشورت قرار دهند چه بسا باعث ترديد در اساس احكام الهى و وظايف مسلّم عقلى مى گردد.

مسأله «مشورت» به ويژه در امور اجتماعى از مسائل مهمی است كه در اسلام مطرح شده و در سوره «شورا» در رديف ايمان به خدا و نماز قرار گرفته است. البته مشورت در مسائلى است كه حكم خاصّى از سوى خداوند نيامده باشد؛ اما در امر خلافت پيامبر(ص) كه دستور خاصّى از سوى خداوند آمده و خليفه حضرت که از طريق وحى تعيين شده بود مشورت اعتباری ندارد. به تعبير ديگر «مشورت» هميشه در موضوعات است نه در احكامى كه از طرف خدا دستور آن آمده باشد.

در احاديث اسلامى اهميّت فراوانی براى «مشورت» ذكر شده، تا آنجا كه از اسباب حيات جامعه، و ترك آن از اسباب مرگ جامعه معرّفى شده است. مشورت، سبب افزودن عقل، علم و تجربه می شود؛ چراكه انسان به سبب مشورت كمتر گرفتار خطا و اشتباه مى شود. البته لزومى ندارد كه مشاوران حتماً بالاتر از خود انسان باشند، اى بسا مشورت با افراد كوچك ترى كه داراى عقل هستند راه گشا باشد. امام رضا(ع) می فرمود: «عقل و خرد پدرم هرگز با عقل ديگران قابل مقايسه نبود، ولى در عين حال با غلامان سياه مشورت مى كرد».

مشاورين بايد افرادى هوشمند، عاقل، خيرخواه، باتجربه، راستگو، امين، شجاع و باسخاوت باشند؛ مشاور احمق، حقايق را وارونه مى سازد، مشاور ترسو مانع از اقدام به موقع می شود، مشاور دروغگو دور را در نظرت نزديك و نزديك را دور مى سازد، مشاور بخيل مانع از هر كار خير مى گردد و اگر ترسو باشد مانع از تصميم گيرى به موقع مى شود، آدم كم تجربه يا بى تجربه همه چيز را به هم مى ريزد و حريص تو را به ظلم مى كشاند.

امام صادق(ع) در مورد صفات شخصی که با او مشورت می شود می فرماید: کسی که با او مشورت می شود باید عاقل، آزاده، متدين، دوست و برادر تو باشد. پس اگر شخص مورد مشورت، عاقل باشد از مشورتش نفع مى برى و اگر آزاده و متديّن باشد در نصيحت تو با نفس خود مجاهدت كرده و از راهنمائى تو مضايقه نمى كند و اگر دوست و برادر باشد وقتی او را بر سرّ خود مطلع كنى آن را كتمان می دارد و در اين صورت مشورت و نصيحت كامل مى شود.

امام علی(ع) در رابطه با ترک مشورت و استبداد رای می فرمایند: «كسى كه استبداد به رأى داشته باشد هلاك مى شود و آن كس كه با مردان بزرگ مشورت كند در خرد آنها شريك مى شود». از سویی قرآن به مؤمنان دستور مشورت مى دهد زيرا خداوند همه مزاياى فكرى را به يك نفر نداده از این رو هيچ كس بى نياز از افكار ديگران نيست. امام علی(ع) در حدیثی می فرماید: «بر هر عاقلى لازم است كه رأى عاقلان ديگر را به رأى خود اضافه كند»؛ همچنین پیامبر(ص) می فرماید: «دورانديشى ايجاب مى كند كه با صاحب نظران مشورت كنى».

امام علي(ع) درباره اهمیت «مشورت» می فرماید: «مشورت، عين هدايت است»؛ چراكه مشورت سبب راه یافتن به مقصود شده و عقول ديگران را به عقل انسان اضافه مي كند، از این رو سبب استفاده از تجارب و اطلاعات ديگران می شود، و ضريب خطا، و به خطر افتادن آبرو، اموال و حتی جان را نيز كم مي كند.

امام علي(ع) درباره افراد «ملول» و «زودرنج» می فرماید: «به انسانى كه ملول و رنجيده خاطر است اعتماد مكن»؛ زیرا نشاط عمل در آنها از بین رفته و منتظر بهانه اى برای فرار از كار هستند و هرگز نمى توان استقامت لازم برای پيشرفت را از آنها انتظار داشت. از سویی گاه به افراد زودرنج نیز ملول می گویند. که آن هم واقعيتى است و اعتماد به آنان بسيار مشكل است، زیرا ممکن است در گرماگرم كار و انجام برنامه، از اندك چيزى آزرده خاطر شده و همه چيز را رها سازند. از این رو هر دو تفسير، بيان واقعيتی انكارناپذير است.