انگیزه ها و ضرروت هایی که ما را ودار می کنند تا خدا را بشناسیم عبارتند از: 1. عشق به آگاهی و آشنایی با جهان هستی؛ 2. حسّ شکرگزاری؛ 3. پیوند سود و زیان ما با این مسأله؛ 4. سرآمد بودن خداشناسی در بین معرفت ها.
آثار و ثمرات شناخت خدا نیز عبارتند از: 1. پیشرفت علوم؛ 2. تلاش و امید؛ 3. احساس مسئولیّت؛ 4. آرامش.

 

امام علي(ع) درباره افراد «ملول» و «زودرنج» می فرماید: «به انسانى كه ملول و رنجيده خاطر است اعتماد مكن»؛ زیرا نشاط عمل در آنها از بین رفته و منتظر بهانه اى برای فرار از كار هستند و هرگز نمى توان استقامت لازم برای پيشرفت را از آنها انتظار داشت. از سویی گاه به افراد زودرنج نیز ملول می گویند. که آن هم واقعيتى است و اعتماد به آنان بسيار مشكل است، زیرا ممکن است در گرماگرم كار و انجام برنامه، از اندك چيزى آزرده خاطر شده و همه چيز را رها سازند. از این رو هر دو تفسير، بيان واقعيتی انكارناپذير است.

بعد از ورود پيامبر(ص) به مدينه، حوادثى رخ داد كه هر يك چهره جديدى از اين مديريّت الهى به جامعه انسانی نشان داد و هرکدام تأثير بسیاری در جهاني شدن اسلام داشت، مانند: ارائه عدل اسلامى در آغاز هجرت؛ عقد مُواخات؛ قرار دادن مسجد به عنوان پايگاه عبادت و حكومت؛ پيمان عدم تعرّض؛ پرهيز از جنگ در جبهه هاى مختلف و ... .

ایشان در این رابطه می فرمايد: «آگاه باشيد! تعليمات و قوانين دين يكى است و راههاى آن مستقيم و نزديك و سهل است، كسى كه از آن راه برود به منزل مقصود مى رسد، و غنيمت مى برد، و آن كس كه از آن بازايستد، گمراه و پشيمان مى گردد». در واقع تمام تعليماتى كه در آيين خداوند وارد شده است اعم از معارف و اعتقادات و قانونها و برنامه ها و دستورهاى اخلاقى، ريشه همه اينها در تمام اديان آسمانى يكى است، هر چند به مقتضاى زمان و پيشرفت بشر، در شرح و تفصيلها، و شاخ و برگ ها تفاوتهايى وجود دارد.

قرآن براي اهتمام فوق العاده به تعليم و تربيت، جهان را به منزله دانشگاهى معرّفى كرده كه تمام مخلوقاتش براي علم هر چه بيشتر انسانها آفريده شده اند و هدف از آن، انديشيدن در اسرار پديده ها و آشنايي با علم و قدرت پروردگار است. هم هدف آفرينش جهان و هم هدف بعثت پيامبر پيشرفت علم و دانش بوده است. در سوره «نحل» يك قاعده كلّى بيان مي كند و آن اين كه «از آگاهان سؤال كنيد اگر نمى دانيد»؛ زيرا علوم در حقيقت محصول تفكّر و تجربه اى است كه پيشينيان كسب كرده اند و براى آيندگان می گذارند.

سبب ترقی جوامع سه عنصر فرهنگ، علم و ارزشهای انساني است که اسلام هر کدام از آنها را در سطح بالایی دارد. همچنین مسلمین قرنها در تمدن آفرینی و ایجاد نظامهای عالی اجتماعی بر همه برتری داشتند؛ پس اسلام مانع پیشرفت نیست. پس رفت مسلمین مربوط به درک غلط از مفاهیم دینی، تعطیل کردن برخی تعالیم اسلام، فراموشی مجاهدت های علمی، تعارضات اجتماعی - سیاسی و ظهور پدیده استعمار و... می باشد. مسیحیتی هم که مانع پیشرفت اروپاییها بود بواسطه تحریف و تفتیش عقاید کلیسای خرافی بود و قابل مقایسه با اسلام دانش گرا، نیست.

بر اساس آیه 8 سوره صف، خداوند نور خود را کامل مى کند هر چند کافران خوش نداشته باشند و از طرق مختلف مانند: سخریه، محاصره اقتصادى و اجتماعى، تحمیل جنگ، توطئه هاى داخلى منافقان، ایجاد اختلاف در میان صفوف مسلمین، اشغال سرزمین قدس، نشر فحشاء و استعمار و... بخواهند مانع گسترش اسلام شوند.همچنانکه می بینیم جمعیت مسلمانان جهان، على رغم تلاش هاى مشترک«صهیونیست ها» و«صلیبى ها» و«ماتریالیست هاى شرق»، رو به افزایش است.

هیچ نهضتی بدون جهش علمی و فرهنگی پایا و پویا نمی گردد. امام صادق(ع) در توصیف وضعیت دانش در دوران حکومت جهانی آخرالزمان می فرماید: علم و دانش بيست و هفت حرف است؛ تمام آنچه پيامبران الهى براى مردم آوردند دو حرف بيش نبود ... امّا هنگامى كه قائم ... قيام كند بيست و پنج حرف ديگر را آشكار مى سازد. اين حديث، جهش فوق العاده علمى عصر انقلاب مهدى(عج) را مشخّص مى سازد.