عصمت انبیاء و حکمت استغفار آنها؟!

در برخی از آیات قرآن، از استغفار و طلب آمرزش انبیاء خبر داده شده است؛ مثل استغفار حضرت نوح(ع)، حضرت داود(ع) و حضرت سلیمان(ع). همچنین خداوند به پیامبر اسلام(ص) در سوره نصر دستور استغفار می دهد: «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا». آیا این موارد با عصمت انبیاء سازگار است؟!

دقت در این آیات نشان می دهد که این تعابیر مربوط به «ترک اولی» هایی هستند که از سوی پیامبرانی چون داود(ع)، سلیمان(ع) و نوح(ع) سر زده است که به هیچ وچه به معنای معصیت نیست. ترک اولی داود(ع) این بود که در قضاوت بین دو شخص عجله کرد و با شنیدن صحبت های یک طرف دعوا، اقدام به صدور حکم کرد. ترک اولی داود(ع) نیز آن بود که بدون اینکه «إن شاء الله» بگوید، با خود اندیشید که حتما صاحب فرزندانی برومند برای نیل به اهدافش خواهد شد. درباره نوح(ع) هم باید گفت ترک اولی از این جهت راجع به آن حضرت مصداق می یابد که هنگام درگرفتن طوفان، بدون اطلاع از باورهای کفرآمیز فرزند خود، از خداوند متعال طلب نجات او را کرد. دستور الهی به استغفار پیامبر اسلام نیز نوعی درس و سرمشق برای همه مسلمانان و مومنان جهت اجتناب از غرور و ایمان به وعده های الهی و موارد دیگر بوده و هیچ منافاتی با موضوع عصمت انبیاء ندارد.

شبهه «افسانه غرانيق» یا «آیات شیطانی»

ماجرای «افسانه غرانيق» یا «آیات شیطانی» چه بود و چگونه می توان به این شبهه پاسخ گفت؟

«افسانه غرانيق» اين بود كه: پيامبر(ص) پيوسته آرزو داشت ميان او و قريش هم بستگى صورت گيرد، در يكى از روزها كه كنار كعبه نشسته بود؛ آیات سوره «نجم» بر وى نازل شد و شيطان، جملاتی را به آيات اضافه كرد، كه بتها را توصیف كرده و اميد شفاعت آنها را نويد مى داد. اما اولا علماى اسلام، این افسانه را خُرافه دانسته اند. ثانیا جعل كننده اين افسانه ناشيانه عمل كرده؛ زيرا آيات اوليه سوره نجم بر عدم ضلالت و اغواء و نطق از روى هوى براى پيامبر(ص) تأكيد كرده و ...

اعتقاد مسلمین به عصمت انبیاء

آیا همه مسلمین به عصمت انبیاء معتقدند؟

در مورد انبیاء، تمام امّت اسلامى جز گروهی از خوارج متّفق اند که پیامبران از انحراف اعتقادى، قبل و بعد از نبوّت، معصوم بوده اند؛ در مورد معصوم بودن در امر تبلیغ دین و بیان احکام نیز اجماع همه علماء(جز گروه اندکى از اهل سنّت) بر این است که خطایى از ناحیه آنها سرنمى زند؛ اما در مورد افعال پیامبران، اختلاف وجود دارد: «امامیه» معتقدند که هیچ گناهى نه کبیره و نه صغیره(برخلاف معتزله)، نه عمداً و نه سهوا(برخلاف برخی از معتزله)، چه قبل از نبوت و چه بعد آن(برخلاف بعضی اشاعره) از آنها سر نمى زند.

انگیزه پیامبر اسلام(ص) در ازدواج با عایشه 6- 9 ساله؟

آیا درست است که پیامبر اسلام در 6-9 سالگی عایشه با او ازدواج کرده است؟!

اولا: امروزه با تحقیقات دقیق تر تاریخی مشخص شده عایشه هنگام ازدواج با پیامبر اکرم(ص) نه دختری شش و یا نه ساله بوده که حتی حدود 19 ساله بوده است. ثانیا: تاریخ اسلام نشان می دهد تعدد ازدواج های پیامبر(ص) براى حل مشكلات اجتماعى و سياسى آن دوره بوده و ازدواج با عایشه نیز به همین دلیل بوده است. ثالثا: كسى كه به مدعای برخی منابع تاریخی در 25 سالگى با زن بيوه چهل ساله اى ازدواج مى كند و تا 53 سالگى تنها به او قناعت مى نمايد و در اوج قدرت بسیاری از همسرانش زنان بيوه بودند، نمی تواند در ازدواج با دختری جوان دنبال امور سخیف باشد.

قضا شدن نماز (مهمترین عبادت اسلام) توسط پیامبر آن!

در روایات شیعی و سنّی آمده است که نماز پیامبر اسلام قضا می شد؛ آیا ممکن است مهمترین عبادت اسلام توسط پیامبر آن قضا شده باشد؟!

قضیه قضا شدن نماز صبح پیامبر بین اهل سنت شهرت دارد؛ اما شیعه در این قضیه اتفاق نظر ندارد. روایاتی که با این امر تعارض دارد، مثل روایت: «قلب پیامبر(ص) نمی خوابد» توسط شیعه و سنی نقل شده است؛ لذا برخی از علمای شیعه این جریان را به دلیل قطعی نبودن سند و یا جعل و یا احتمال خطای راویان و یا به جهت تقیه و یا مخالفت با ادله قطعی دیگر، رد کرده اند. برخی نیز این جریان را تابع مصالح و رحمت براي مردم دانسته اند. همه علما متفق اند كه با فرض وجود چنین روایتی فقط همين یک نماز از پيامبر قضا شده است.

نگاهي به افسانه «آيات شيطانى» يا «غرانيق»

ماجرای افسانه «آيات شيطانى» يا همان افسانه «غرانيق» چيست؟

داستان «غرانيق» از اين قرار بود كه پيامبر(ص) هنگام تلاوت آيات سوره نجم، وقتى به آيه «اَفَرَأَيْتُمُ اللاّتَ وَ الْعُزّى و مَناةَ الثالِثَةَ الاُخْرَى» رسيد شيطان، اين دو جمله را بر زبان پيامبر(ص) جارى ساخت: «تِلْكَ الْغَرانِيْقُ الْعُلَى وَ اَنَّ شَفاعَتَهُنَّ لَتُرْتَجَى!»؛ چيزى نگذشت كه جبرئيل نازل شد و اين دو جمله را تكذيب كرد و جعلي دانست. اين داستان به خاطر آن كه در صحاح سته و منابع اهل بيت(ع) نيامده است و تنها در بعضى از منابع دست دوم اهل سنّت آمده مجعول است و اعتباري ندارد.

شیطان و به فراموشی افکندن پیامبر(ص)

طبق آیه 37 سوره انعام آیا شیطان می تواند در روح پیامبر نفوذ کند؟

آن چه خداوند در آیه 68 سوره انعام خطاب به پیامبر(ص) درباره به فراموشی انداختن پیامبر(ص) توسط شیطان می فرماید، از باب (به در می گویم که دیوار بشنود!) است که خطاب ظاهرا به پیامبر(ص) است اما منظور پیروان او هستند.

آیه 52 سوره فتح و افسانه غرانیق

آیا آیه 52 سوره فتح افسانه غرانیق را تأئید می کند؟

داستان «غرانیق» مى گوید: شیطان دو جمله شرک آلود را به عنوان آیه قرآن به پیامبر(ص) القا کرد که با بیان آن مشرکان خوشحال شدند و لذا جبرئیل نازل شد و گفت: این ها از القائات شیطان بود، نه وحی. لکن در آیه 52 سوره فتح، چیزى که مخالف مسأله عصمت انبیاء باشد وجود ندارد؛ بلکه آیه تأکیدى بر مسأله عصمت است؛ زیرا مى گوید: خداوند انبیاى خود را به هنگام دریافت وحى یا تصمیم بر کارهاى دیگر، از القائات شیطانى حفظ مى کند.

اعتبار روایات افسانه غرانیق

آیا روایاتی که افسانه غرانیق را نقل می کنند معتبرند؟

روایات افسانه غرانیق، در بعضى از منابع دست دوم اهل سنّت آمده، در حالى که این روایات در هیچ یک از منابع پیروان مکتب اهل بیت(ع) دیده نمى شود. بعضی از علمای اهل سنت نیز به جعلی و ساختگی بودن آن تصریح کرده اند. مانند: مراغى، طنطاوى، فخر رازى و ...  .

سنجش افسانه غرانیق با تعالیم اسلامی

آیا افسانه غرانیق با تعالیم اسلامی سازگار است؟

اولا: پیامبر(ص)، از اول دعوت تا آخر عمر بی وقفه با بت و بت پرستی مبارزه کرد. ثانیا: در آغاز همین سوره با صراحت آمده است که پیامبر(ص) هرچه در زمینه عقائد و قوانین اسلامى مى گوید، وحى الهى است و تصریح می کند که پیامبر(ص) هرگز از راه حق منحرف نمى شود. جالب این که آیات بعد از آن نیز با صراحت، بت ها و بت پرستان را مذمت مى کند. کدام عقل باور مى کند که شخص فرزانه و باهوشى در مقام نبوّت و ابلاغ وحى در ابتداء مدح بت ها کند و در دو جمله بعد از آن، بت ها را شدیداً مذمّت نماید؟!

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الرّضا عليه السّلام :

يَا ابنَ شَبيبٍ! اِنْ کُنْتَ باکِياً لِشَئٍ فَاْبکِ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلىّ بْنِ اَبى طالبٍ عليه السّلام فَاِنَّهُ ذُبِحَ کَما يُذْبَحُ الْکَبْشُ.

بحارالانوار، ج 44، ص 286