شبهه «افسانه غرانيق» یا «آیات شیطانی»

ماجرای «افسانه غرانيق» یا «آیات شیطانی» چه بود و چگونه می توان به این شبهه پاسخ گفت؟

«افسانه غرانيق» اين بود كه: پيامبر(ص) پيوسته آرزو داشت ميان او و قريش هم بستگى صورت گيرد، در يكى از روزها كه كنار كعبه نشسته بود؛ آیات سوره «نجم» بر وى نازل شد و شيطان، جملاتی را به آيات اضافه كرد، كه بتها را توصیف كرده و اميد شفاعت آنها را نويد مى داد. اما اولا علماى اسلام، این افسانه را خُرافه دانسته اند. ثانیا جعل كننده اين افسانه ناشيانه عمل كرده؛ زيرا آيات اوليه سوره نجم بر عدم ضلالت و اغواء و نطق از روى هوى براى پيامبر(ص) تأكيد كرده و ...

نگاهي به افسانه «آيات شيطانى» يا «غرانيق»

ماجرای افسانه «آيات شيطانى» يا همان افسانه «غرانيق» چيست؟

داستان «غرانيق» از اين قرار بود كه پيامبر(ص) هنگام تلاوت آيات سوره نجم، وقتى به آيه «اَفَرَأَيْتُمُ اللاّتَ وَ الْعُزّى و مَناةَ الثالِثَةَ الاُخْرَى» رسيد شيطان، اين دو جمله را بر زبان پيامبر(ص) جارى ساخت: «تِلْكَ الْغَرانِيْقُ الْعُلَى وَ اَنَّ شَفاعَتَهُنَّ لَتُرْتَجَى!»؛ چيزى نگذشت كه جبرئيل نازل شد و اين دو جمله را تكذيب كرد و جعلي دانست. اين داستان به خاطر آن كه در صحاح سته و منابع اهل بيت(ع) نيامده است و تنها در بعضى از منابع دست دوم اهل سنّت آمده مجعول است و اعتباري ندارد.

افسانه غرانیق

ماجرای افسانه غرانیق چه بود؟

حدیث این افسانه براى بى اعتبار کردن قرآن و کلمات پیامبر(ص)، به وسیله شیطان صفتان جعل شده و راویان آن ضعیفند و در هیچ یک از احادیث معتبر درباره این داستان چیزی نیامده و آیات بعد از آن هم به شدت بتها را مذمت کرده و این افسانه را رد می کند، ضمن اینکه در آغاز همین سوره آمده که«پیامبر از روى هواى نفس سخن نمى گوید» و«آنچه مى گوید تنها وحى الهى است»، که به صراحت این خرافات را ابطال می کند. علاوه بر همه اینها، مبارزات پیامبر(ص) با بت پرستی  نیز به روشنی این افسانه ها را رد می کند.

آیه 52 سوره فتح و افسانه غرانیق

آیا آیه 52 سوره فتح افسانه غرانیق را تأئید می کند؟

داستان «غرانیق» مى گوید: شیطان دو جمله شرک آلود را به عنوان آیه قرآن به پیامبر(ص) القا کرد که با بیان آن مشرکان خوشحال شدند و لذا جبرئیل نازل شد و گفت: این ها از القائات شیطان بود، نه وحی. لکن در آیه 52 سوره فتح، چیزى که مخالف مسأله عصمت انبیاء باشد وجود ندارد؛ بلکه آیه تأکیدى بر مسأله عصمت است؛ زیرا مى گوید: خداوند انبیاى خود را به هنگام دریافت وحى یا تصمیم بر کارهاى دیگر، از القائات شیطانى حفظ مى کند.

اعتبار روایات افسانه غرانیق

آیا روایاتی که افسانه غرانیق را نقل می کنند معتبرند؟

روایات افسانه غرانیق، در بعضى از منابع دست دوم اهل سنّت آمده، در حالى که این روایات در هیچ یک از منابع پیروان مکتب اهل بیت(ع) دیده نمى شود. بعضی از علمای اهل سنت نیز به جعلی و ساختگی بودن آن تصریح کرده اند. مانند: مراغى، طنطاوى، فخر رازى و ...  .

سنجش افسانه غرانیق با تعالیم اسلامی

آیا افسانه غرانیق با تعالیم اسلامی سازگار است؟

اولا: پیامبر(ص)، از اول دعوت تا آخر عمر بی وقفه با بت و بت پرستی مبارزه کرد. ثانیا: در آغاز همین سوره با صراحت آمده است که پیامبر(ص) هرچه در زمینه عقائد و قوانین اسلامى مى گوید، وحى الهى است و تصریح می کند که پیامبر(ص) هرگز از راه حق منحرف نمى شود. جالب این که آیات بعد از آن نیز با صراحت، بت ها و بت پرستان را مذمت مى کند. کدام عقل باور مى کند که شخص فرزانه و باهوشى در مقام نبوّت و ابلاغ وحى در ابتداء مدح بت ها کند و در دو جمله بعد از آن، بت ها را شدیداً مذمّت نماید؟!

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

من عانده (الحسين) ، حرم الله عليه رايحة الجنة.

کسى که با او (حسين ) عناد ورزد، خداوند رايحه بهشت را بر او حرام گرداند.

بحار الانوار 35/405