آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

روایات افسانه غرانیق، در بعضى از منابع دست دوم اهل سنّت آمده، در حالى که این روایات در هیچ یک از منابع پیروان مکتب اهل بیت(ع) دیده نمى شود. بعضی از علمای اهل سنت نیز به جعلی و ساختگی بودن آن تصریح کرده اند. مانند: مراغى، طنطاوى، فخر رازى و ...  .

در روایاتى که در بعضى از منابع دست دوم اهل سنّت آمده مطالبى دیده مى شود که از هر نظر عجیب است؛ و باید جداگانه مورد بررسى قرار گیرد. این روایات را گاه از ابن عباس، و گاه از سعید بن جبیر، و گاه از بعضى دیگر از صحابه یا تابعین نقل کرده اند؛(1)
در حالى که این روایات در هیچ یک از منابع پیروان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) دیده نمى شود؛ و به گفته جمعى از دانشمندان اهل سنّت، در کتب صحاح شش گانه نیز وجود ندارد، تا آنجا که مراغى در تفسیر خود مى گوید: «این احادیث بدون شک ساخته و پرداخته زنادقه و بیگانگان از اسلام است که در هیچ کتاب معتبرى نیامده، و اصول دین اسلام آنها را تکذیب مى کند، و عقل سلیم به بطلان آنها گواهى مى دهد... و بر همه علماء واجب است آن را به پشت سر انداخته، و وقت خود را صرف تأویل و تفسیر آنها نکنند؛ به خصوص که روایات ثقات تصریح به ساختگى و دروغین بودن آنها نموده اند.»(2)
همین معنا را به صورت دیگرى در تفسیر جواهر (طنطاوى) مى خوانیم که مى گوید: «این احادیث در هیچ یک از کتب صحاح مانند موطّأ مالک، صحیح بخارى، صحیح مسلم، جامع ترمذى، سنن ابى داوود، و سنن نسائى، در هیچ یک از این کتب شش گانه نیامده است.(3)
و لذا در کتاب «تیسیر الوصول لجامع الاصول» که روایات تفسیرى کتب شش گانه را جمع آورى کرده است، این حدیث را در تفسیر آیات سوره نجم نیاورده است؛ بنابراین شایسته نیست که براى این حدیث ارزشى قائل باشیم و ذکرى از آن به میان آوریم، تا چه رسد به این که در مقام ایراد و جواب برآییم... این حدیث یک دروغ آشکار است»!(4)
یکى از شواهدى که فخر رازى براى مجعول بودن این حدیث نقل مى کند این مطلب است که مى گوید: «در صحیح بخارى از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل شده که وقتى سوره نجم را تلاوت فرمود مسلمانان و مشرکان و انس و جن سجده کردند، و در آن سخنى از حدیث غرانیق نیست؛ همچنین این حدیث ـ که از صحیح بخارى نقل شد ـ از طرق متعددى نقل شده و کمترین اثرى در آن از حدیث غرانیق نیامده است».(5)
نه تنها مفسّران نامبرده، بلکه افراد دیگرى نیز مانند قرطبى در تفسیر الجامع و سیّد قطب در فى ظلال، و غیر آنها و عموم بزرگان مفسّران شیعه نیز این روایات را از خرافات و مجعولات شمرده و به دشمنان اسلام نسبت داده اند.
با این حال عجیب نیست که دشمنان اسلام و مخصوصاً مستشرقان معاند، سرمایه گذارى زیادى روى این روایت کرده و آن را با آب و تاب نقل کرده اند، و دیدیم در این اواخر نویسنده اى از تبار شیاطین را وادار کردند کتابى تحت عنوان آیات شیطانى بنویسد، و با تعبیرات بسیار موهن و زننده ضمن یک داستان تخیّلى نه تنها مقدّسات اسلام را زیر سؤال برد؛ بلکه حتّى نسبت به انبیاى بزرگى که همه ادیان آسمانى براى آنها احترام قائلند همچون ابراهیم (على نبیّنا و آله و علیه السلام) اهانت کند؛ و باز عجیب نیست که متن انگلیسى این کتاب با سرعت عجیبى به زبان هاى مختلف کفر ترجمه شود و در دنیا پخش گردد، و هنگامى که امام خمینى (قدس سره الشریف) فتواى تاریخى خود را دائر بر مرتد بودن نویسنده این کتاب یعنى سلمان رشدى و لزوم قتل او صادر کردند، چنان حمایتى از ناحیه دولت هاى استعمارى و دشمنان اسلام از نویسنده کتاب شد که در دنیا سابقه نداشت. این حرکت عجیب، حقیقت را روشن ساخت که سلمان رشدى در این کار تنها نبوده، و مسأله از تألیف یک کتاب ضد اسلامى فراتر است، و در واقع توطئه اى است که از سوى غرب استعمارگر و صهیونیست ها براى کوبیدن اسلام طراحى شده و جدّاً پشت سر آن ایستاده اند.ولى ایستادگى محکم امام خمینى (قدس سره) در فتواى خود، و ادامه راهش از سوى جانشینان او، و پذیرش این فتواى تاریخى از سوى غالب توده هاى مسلمین جهان، سبب ناکامى توطئه گران شد، و تا این تاریخ که ما این بحث را مى نویسیم نویسنده کتاب مزبور در اختفاى کامل به سر مى برد و از سوى دول استعمارى دقیقاً مراقبت مى شود؛ و ظاهراً مجبور است تا آخر عمر چنین زندگى کند، و شاید به دست خود آنها به قتل برسد تا از این رسوایى نجات یابند.بنابراین آنچه علت محدثه این روایت مجعول بوده علّت مبقیه آن هم مى باشد؛ یعنى توطئه اى از سوى دشمنان شروع شده، و بعد از هزار سال و بیشتر از سوى گروهى دیگر از آنها در سطحى گسترده تر ادامه مى یابد. با این حال ضرورتى نمى بینیم که توجیهاتى را که مثلا در تفسیر روح المعانى به طور گسترده، و در تفاسیر دیگر به طور فشرده آمده است درباره این حدیث نقل کنیم؛ زیرا حدیثى که اساس آن خراب است و بزرگان علماى اسلام بر ساختگى و مجعول بودن آن تأکید دارند نیازى به توجیه و تفسیر ندارد.(6)