آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اولا: امروزه با تحقیقات دقیق تر تاریخی مشخص شده عایشه هنگام ازدواج با پیامبر اکرم(ص) نه دختری شش و یا نه ساله بوده که حتی حدود 19 ساله بوده است. ثانیا: تاریخ اسلام نشان می دهد تعدد ازدواج های پیامبر(ص) براى حل مشكلات اجتماعى و سياسى آن دوره بوده و ازدواج با عایشه نیز به همین دلیل بوده است. ثالثا: كسى كه به مدعای برخی منابع تاریخی در 25 سالگى با زن بيوه چهل ساله اى ازدواج مى كند و تا 53 سالگى تنها به او قناعت مى نمايد و در اوج قدرت بسیاری از همسرانش زنان بيوه بودند، نمی تواند در ازدواج با دختری جوان دنبال امور سخیف باشد.

پاسخ به این سؤال را با توجه به سه نکته می توان داد.

حکمت ازدواج های پیامبر از جمله ازدواج با عایشه

ازدواج پيامبر با زنان مختلف و متعدد براى حل يک سلسله مشكلات اجتماعى و سياسى بوده است. زيرا مى دانيم هنگامى كه پيامبر اسلام(صلى الله عليه و آله) نداى اسلام را بلند كرد تک و تنها بود و تا مدتها جز عده محدود و كمى به او ايمان نياوردند. او بر ضد تمام معتقدات خرافى عصر و محيط خود قيام كرد و به همه اعلان جنگ داد. طبيعى است كه همه اقوام و قبائل آن محيط بر ضد او بسيج شوند. بايد از تمام وسائل براى شكستن اتحاد نامقدس دشمنان استفاده كند كه يكى از آنها ايجاد رابطه خويشاوندى با قبایل مختلف از طريق ازدواج با زنی از آنان بود. زيرا محكم ترين رابطه در ميان عرب جاهلى رابطه خويشاوندى محسوب مى شد و داماد قبيله را همواره از خود مى دانستند و دفاع از او را لازم و تنها گذاشتن او را گناه مى شمردند. قرائن زيادى وجود دارد كه نشان مى دهد ازدواج هاى پيامبر در بسيارى از موارد جنبه سياسى داشته است.(1)

به نظر می آید ازدواج آن حضرت با عايشه نیز به خاطر مصالح سیاسی و اجتماعی آن روز جامعه مسلمانان صورت گرفت.(2) چون پيامبر پس از درگذشت ابوطالب و خديجه زير فشار فراوان از طرف دشمنانى سرسخت چون ابولهب و ابوجهل بود و به شدت به حمايت قبايل مختلف ديگر نياز داشت. ابوبكر نيز نفوذ قبيله اى بسيارى داشت و نيز خودش از پيامبر تقاضاى ازدواج با عايشه كرد.(3) از اين رو رد تقاضاى او به مصلحت نبود.

سن عایشه در هنگام ازدواج

امروزه این مسأله مشهور که عایشه هنگام ازدواج با حضرت رسول(صلوات الله علیه وآله) دختری شش و یا نه ساله بوده، با تحقیقات دقیق تر تاریخی، شدیدا مخدوش شده است.

جمع بندی بیانات و گزارش های تاریحی مورخین و محدثین اهل سنتی چون بخاری(4)، انصاری(5) و ذهبی(6) نشان می دهد که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در سال چهارم هجرت با عایشه عروسی کرده است. علاوه بر آن جمع بندی گزارش های تاریخی مورخان و محدثانی هم چون طبرانی(7)، ابن عساكر(8)، ابن اثیر(9)، نووی(10)، حافظ هیثمی(11)، العینی(12)، ابن حجر عسقلانی(13)، قرطبی(14)، صفدری(15)، ابن کثیر(16) و... راجع به فاصله سنی ده ساله عایشه با خواهرش اسماء بن ابی بکر و مرگ اسماء در سال 73 هجری در 100 سالگی ثابت می کند که زمان عروسی عایشه با پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) زمانی بوده که عایشه 19 ساله بوده است.

در صورتی هم که بپذیریم عایشه در سن کمی به ازدواج پیامبر درآمده است، پیامبر به حکم همان دینی که آورده تا سن بلوغ با او همبستر نشده است؛ بلکه از او به مانند یک دختر خانگی مراقبت کرده تا رشد کند.
 

نا درستی نگاه بد بینانه به ازدواج های پیامبر

توجه به یک نکته مهم درباره ازدواج های پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نشان می دهد نباید کارها و تصمیم های آن حضرت را در جزئیات زندگی خصوصی اش با خودمان قیاس کنیم. كسى كه به مدعای برخی منابع تاریخی در سن 25 سالگى كه عنفوان جوانى او بوده با زن بيوه چهل ساله اى ازدواج مى كند و تا 53 سالگى تنها به همين يک زن بيوه قناعت مى نمايد و به اين ترتيب دوران جوانى خود را پشت سر گذاشته و به سن كهولت مى رسد و بعد به ازدواج هاى متعددى دست مى زند حتما دليل و فلسفه اى دارد و با هيچ حسابى آن را نمى توان به انگيزه هاى جنسى پيوند داد.

زيرا با اينكه مسأله ازدواج متعدد در ميان عرب در آن روز بسيار ساده و عادى بوده و حتى گاهى همسر اول به خواستگارى همسر دوم مى رفته و هيچ گونه محدوديتى براى گرفتن همسرى قائل نبودند، براى پيامبر(صلى الله عليه و آله) ازدواج هاى متعدد در سنين جوانى نه مانع اجتماعى داشت و نه شرائط سنگين مالى و نه كمترين نقصى محسوب مى شد.

جالب اينكه در تواريخ آمده است بسیاری از همسران پيامبر(صلى الله عليه و آله) از زنان بيوه بودند كه طبعا نمى توانستند از جنبه هاى جنسى چندان تمايل كسى را برانگيزند.

حتى در بعضى از تواريخ مى خوانيم كه پيامبر با زنان متعددى ازدواج كرد و جز مراسم عقد انجام نشد و هرگز آميزش با آنها نكرد حتى در مواردى تنها به خواستگارى بعضى از زنان قبائل قناعت كرد و آنها به همين قدر خوشحال بودند و مباهات مى كردند كه زنى از قبيله آنان به نام همسر پيامبر(ص) ناميده شده و اين افتخار براى آنها حاصل گشته است و به اين ترتيب رابطه و پيوند اجتماعى آنها با پيامبر(ص) محكم تر و در دفاع از او مصمم تر مى شدند.(17)

به هر حال توجه به این واقعیت های تاریخی نشان می دهد که نگاه بدبینانه و نادرست به ازدواج حضرت رسول(صلوات الله علیه وآله) تا چه اندازه نادرست و دور از انصاف است.