باید تاریخ را با دقت بررسى کرد. ایوان مدائن ها که آینه عبرتند، کاخ کسراها که ویرانه هایش با زبان بى زبانى با ما سخن مى گویند و اهرام مصر که از فراعنه و سرنوشت آنها خبر مى دهد و خلاصه این که باید در جاى جاى این جهان، از آثار باقى مانده پیشینیان دیدن کنیم و درس عبرت بگیریم.
قبور درهم شکسته نیرومندان دیروز و اسیران خاک امروز و یا پیرمردان و پیرزنانى را در نظر بگیریم که نه قدرت راه رفتن دارند و نه توان نشستن و نه حوصله سخن گفتن و به یاد آوریم که همه اینها روزى جوان و نیرومند و با نشاط بودند; اما گذشت روزگار آنان را به چنین سرنوشتى گرفتار ساخته است و بدانیم که ما هم، همین راه را در پیش داریم.
به یقین هر چه درباره این موضوعات و تحوّل روزگار و جابجا شدن حکومتها و قدرتها و ثروتها و عزّتها بیشتر بیندیشیم، کمتر گرفتار «غفلت» خواهیم شد.
امام امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى فرمایند: «اِنَّ مَنْ عَرَفَ الاَْیَّامَ لَمْ یَغْفَل عَنْ الاِسْتِعْدادِ; آن کس که وضع روزگار را بشناسد، از آمادگى (براى سفر آخرت) غافل نمى شود».
در حدیث دیگرى امام صادق (علیه السلام) چنین فرموده اند: «اَغْفَلَ النَّاسِ مَنْ لَمْ یَتَّعِظ بِتَغَیُّرِ الدُّنیَا مِنْ حَال اِلَى حال; غافلترین مردم کسى است که از تغییر و تحوّل روزگار از حالى به حال دیگر، پند نگیرد».
1- میزان الحکمه، جلد 3، صفحه 2285، حدیث 15189.
2- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 112.
