ویژگی های «مشاور» از منظر روایات

از نگاه روایات اسلامی «مشاور» چه شرائطی را بايد دارا باشد تا انسان بتواند با طیب خاطر با او مشورت نماید؟

مشاورين بايد افرادى هوشمند، عاقل، خيرخواه، باتجربه، راستگو، امين، شجاع و باسخاوت باشند؛ مشاور احمق، حقايق را وارونه مى سازد، مشاور ترسو مانع از اقدام به موقع می شود، مشاور دروغگو دور را در نظرت نزديك و نزديك را دور مى سازد، مشاور بخيل مانع از هر كار خير مى گردد و اگر ترسو باشد مانع از تصميم گيرى به موقع مى شود، آدم كم تجربه يا بى تجربه همه چيز را به هم مى ريزد و حريص تو را به ظلم مى كشاند.

ملاک «مشاور» حاکم اسلامی از منظر علی(ع)

امام علی(عليه السلام) در تبیین صفات و ویژگی های مشاوران والی چه می فرماید؟

امام علی(ع)، مالك اشتر را از مشورت با سه گروه به شدّت برحذر مى دارد و در تبیین آثار سوء مشورت با آنان مى فرمايد: «هرگز بخيل را در مشورت خود دخالت مده؛ زيرا تو را از احسان و نيكى كردن منصرف مى سازد و از تهى دستى و فقر مى ترساند و نيز با شخص ترسو مشورت مكن كه روحيه تو را در انجام امور تضعيف مى كند و از مشورت با افراد حريص برحذر باش كه حرص ورزيدن را از طريق ستمگرى در نظرت زينت مى دهند؛ زيرا بُخل، ترس و حرص، تمايلات گوناگونى هستند كه جامع آنها سوء ظن به خداوند است».

نقش دوستان در طرز تفکر انسان از دید روایات اسلامی

روایات اسلامی چه نقشی برای دوستان در طرز تفکر انسان قائل هستند؟

در روايات اسلامى تعبيرات زيادى درباره دوستان منحرف و مشاوران گمراه و آثار سوء آنها ذکر شده است. امام علی(ع) فرزندش امام حسن(ع) را از دوستی با انسان احمق و یا انسان دروغگو برحذر می دارد. آن حضرت در فرمان تاریخی شان به مالک اشتر، او را از مشورت با انسان های بخیل، ترسو و حریص نهی می کند. آن حضرت در کلام دیگری نیز همنشینی با بدان را موجب بدبینی انسان به نیکان می داند و حضرت رسول(ص) نیز انسان را بر دین دوست و هم نشینش می داند.

اوصاف نهج در کلام امام علی(ع)

امام علی(عليه السلام) در نهج البلاغه چه اوصافی برای حاکم اسلامی برشمرده است؟

امام علی(ع) در بیان اوصاف حاکمان جامعه اسلامی می فرماید: «شما مى دانيد حاکم بر نواميس، خونها و اموال نبايد بخیل باشد». زیرا پيشواى بخيل، برای رسیدن به ثروت، همه چيز را فدا می کند. سپس می فرماید: «حاکم نبايد جاهل، نادان و خشن باشد، و در بيت المال تبعيض روا دارد». همانند دوران خلافت عثمان كه خسارات جبران ناپذیری را به همراه داشت. در ادامه مى فرمايد: «والى نبايد در قضاوت رشوه گير باشد و در رساندن حق به صاحبانش كوتاهی نماید و نباید با تعطیلی سنت پیامبر(ص) جامعه را به هلاکت بیفکند».

معرفی «عمرو عاص» از زبان امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) «عمرو عاص» را چگونه توصیف مي نمايند؟

امام علی(ع) شش صفت از اوصاف رذيله «عمرو عاص» را چنين بيان مى فرمايد: «او پيوسته دروغ مى گويد، وعده مى دهد و تخلّف مى كند، اگر چيزى از او درخواست شود، بُخل مي ورزد و اگر خودش از ديگرى تقاضايى داشته باشد، اصرار مى كند. در پيمانش خيانت مى نمايد. [حتّى] پيوند خويشاوندى را قطع مى كند. هنگام نبرد، لشكريان را امر و نهى مى كند؛ ولى اين تا زمانى است كه دستها به قبضه شمشير نرفته است، هنگامى كه چنين شود، او براى رهايى جانش، بالاترين تدبيرش اين است كه جامه اش را كنار زند و عورت خود را نمايان سازد».

آثار شوم «بُخل» از منظر امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) در حکمت 126 نهج البلاغه، در مورد «بُخل» و آثار شوم آن چه می فرماید؟

امام علی(ع) در مورد «بخل» و آثار شوم آن می فرماید: «بخيل به استقبال فقرى مى رود كه از آن گريخته و غنايى را از دست مى دهد كه طالب آن است. در دنيا همچون فقيران زندگى مى كند ولى در آخرت بايد مانند اغنيا حساب پس دهد». امام(ع) آنان را نه تنها نسبت به ديگران، بلکه نسبت به خويش هم بخيل می داند، زیرا با داشتن ثروت، مانند فقرا زندگى مى كنند، و در قيامت نیز باید حساب اموالی را پس دهند که از آن استفاده نکرده اند.

معرفی عبدالله بن زبیر

عبدالله بن زبیر که بود؟

عبدالله پسر زبیر در سال اول یا دوم هجرى به دنیا آمد. وی با سنت نبوی مخالفت می ورزید. امام علی(ع) درباره او فرموده بود:«او حیله‏ گر و مکار است و دنبال کارى بی فرجام می رود؛ از ریسمان دین براى صید دنیا استفاده مى ‏کند». عبدالله در تغییر عقیده پدرش و حرکت عایشه به بصره و جنگ جمل تأثیر داشت. او مردى بخیل، بدخو، حریص به حکومت و...  بود. مردم در دوران ریاست او از گرسنگى و محرومیت در رنج بودند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

مِنْ أحسَنِ الإحسانِ الإيثارُ

از بهترين نيکوکاريها ايثار است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22