وقتی اصحاب جمل داخل بصره شدند بین آنها و سران بصره مشاجره شد و جنگ شدیدی درگرفت که نهایتا منجر به انعقاد صلح نامه شد. لذا عثمان به یارانش دستور داد پراکنده شوند و سلاح بر زمین گذارند. در مقابل جملیان، در نیمه شبى که عثمان در خواب بود، بر او حمله بُردند و نگهبانانش را به قتل رسانده و او را به اسارت درآوردند و در حضور عایشه شکنجه های گوناگون دادند و موهای سر، ریش، سبیل، ابروان و پلک های او را کندند و قصد کشتنش را داشتند اما از ترس انتقام برادر عثمان از کشتنش دست برداشتند.

وقتی لشگر جمل به آبگاه حوأب رسید، سگ های حوأب برعایشه پارس کردند. عایشه پرسید اینجا کجاست؟ گفتند: حوأب. عایشه گفت مرا برگردانید. از رسول خدا(ص) شنیدم که به زنان خود می گفت: «روزی را می بینم که سگهای حوأب به یکی از شما زنان پارس می کند، حمیرا مبادا تو باشی». عبدالله بن زبیر عده ای از اعراب بیابانگرد را آورد و آنان به دروغ سوگند یاد کردند که اینجا حوأب نیست.

عبدالله یکی از مهمترین التهاب آفرینان جنگ بود، او بسیار تشنه خون مالک بود هر چند قتل او منجر به قتل خودش شود. وی که فرمانده پیاده نظام سپاه ناکثین بود، وقتی دید پدرش تحت تأثیر مذاکره با علی(ع) قصد کناره گیری از جنگ دارد، با انواع حیله ها سعی کرد تا پدر را منصرف کند و بالاخره پدر را در راه مخالفت با علی(ع) به کشتن داد.

عایشه بعد از واقعه جمل بارها ابراز پشیمانی کرد و ابن زبیر را ملامت نمود. وی می گفت: به خدا سوگند، دوست داشتم بیست سال پیش از این روز، مرده بودم. دوست داشتم در سوگ ده فرزند مانند حارث بن هشام مى نشستم و همراه پسر زبیر، این راه را نمى پیمودم. وقتى آیه: «وقرن فى بیوتکنّ...» را تلاوت مى کرد، چنان می گریست که روسرى اش خیس مى شد. او به عبد الله بن عمر می گفت: اگر تو مرا باز مى داشتى، دست به شورش نمى زدم... .

طلحه و زبیر که خود از زمینه سازان قتل عثمان بودند، به خاطر نارضایتی که از علی(ع) داشتند و از مخالفت عایشه با انتخاب علی(ع) آگاه بودند او را به خونخواهی عثمان تشویق کردند، تا به بهانه خون عثمان و با کمک عایشه مسیر نیل به قدرت را هموار کنند. آنان با تحریک مردم یک خلیفه را کشتند و با دستاویز قرار دادن خون آن خلیفه بر خلیفه ای دیگر شوریدند.

زبیر بن عوام یکی از دوستان علی(ع) بود و در جریان سقیفه به حمایت از ایشان پرداخت. زبیر طعم ثروت را در دوران خلفای پیش از علی(ع) چشید اما در قدرت سهیم نبود، در دوره حکومت علی(ع) با تحریک فرزندش، در خلافت طمع کرد و با یاری طلحه و سردمداری عایشه و با شعار انتقام خون عثمان بر علیه علی(ع) شوریدند. حدیث مشهور درباره شومی ابن زبیر این است که حضرت امیر(ع) فرموده اند: «زبیر همیشه از ما اهل بیت بود تا زمانی که فرزند نامبارکش، عبدالله بزرگ شد».

ابن ابى الحدید در رابطه با عبدالله بن زبیر مى گوید: «عبداللّه، همان کسى است که زبیر را به جنگ با على(ع) واداشت و همان کسى است که رفتن به بصره را براى عایشه خوب جلوه داد. او دشنام دهنده و بد دهان بود؛ با بنى هاشم، دشمنى مى نمود و على بن ابى طالب(ع) را لعن مى کرد و دشنام مى گفت».

عبدالله پسر زبیر در سال اول یا دوم هجرى به دنیا آمد. وی با سنت نبوی مخالفت می ورزید. امام علی(ع) درباره او فرموده بود:«او حیله‏ گر و مکار است و دنبال کارى بی فرجام می رود؛ از ریسمان دین براى صید دنیا استفاده مى ‏کند». عبدالله در تغییر عقیده پدرش و حرکت عایشه به بصره و جنگ جمل تأثیر داشت. او مردى بخیل، بدخو، حریص به حکومت و...  بود. مردم در دوران ریاست او از گرسنگى و محرومیت در رنج بودند.