«سعيد بن عاص» از طائفه بنى اميّه و از دودمان قريش است و زمان پيامبر اكرم(ص) را درك كرد و از فرماندهان لشكرهاى فاتح اسلام بود. وي كه در دامان عمر بن خطاب پرورش يافته بود در زمان عثمان، والى كوفه شد؛ اما با اعتراض كوفيان روبرو شد و به مدينه بازگشت. وي در زمان معاويه حكمران مدينه بود و تا آخر عمرش در اين منصب باقي ماند؛ اما در جريان جنگ جمل و صفين از طرف هاي درگير حمايت نكرد و از آنها كناره گيري نمود. او مردي متكبر، خشن و سختگير بود و در سخن گفتن مهارت داشت.

پس از قیام مردم، عثمان به دنبال معاویة، عبد الله بن سعد، سعید بن عاص، عمرو بن عاص و عبدالله بن عامر  فرستاد تا درباره کار خود با آنان مشورت کند. چون گرد آمدند، به آنان گفت: شما ناصحان و مورد اطمینان من هستید. نظر شما درباره برخورد با مردم چیست؟ برخی مثل معاویه، عبد الله بن عامر و سعید بن عاص او را به جهاد و مقاومت تشویق کردند برخی مثل عمرو عاص هم او را به اعتدال در رفتار توصیه کردند. در نهایت عثمان آنها را به سخت گرفتن در برابر مخالفان مأمور کرد.

زمانی که عایشه با طلحه و زبیر روبرو گردید به آنان گفت؛ شما عثمان را کشتید و با علی بیعت کردید، آنان نیز با ابراز پشیمانی از کرده خویش، آمادگی خویش را برای خون خواهی عثمان اعلام کردند و عایشه را بر خونخواهى عثمان، تشویق نمودند. عایشه در ابتداء از پذیرفتن خواسته آنان امتناع ورزید اما بر اثر دشمنی با امام، با آنان همراه شد، که این هم آوایی سبب شادمانی طلحه و زبیر گردید.

وقتی عثمان به سعید بن عاص صد هزار درهم بخشید مردم بر او عیب گرفتند، و على، زبیر، طلحه، سعد، عبدالرحمن بن عوف در این زمینه با او صحبت کردند. وى گفت: او با ما خویشاوندى و نزدیکى دارد. گفتند: آیا ابوبکر و عمر خویشاوند و نزدیک نداشتند؟ گفت: همانا ابوبکر و عمر کار درست را در محروم گذاشتن نزدیکان مى دیدند، و من کار درست را در بخشش به نزدیکان مى بینم.

سعید بن عاص، فرزند کسی است که در همسایگی پیامبر(ص) بود و آن حضرت را آزار و اذیت مى نمود و امیرالمؤمنین او (عاص) را در روز جنگ بدر کشت. امّا سعید جوانى خوشگذران بود که بدون هیچ سابقه و لیاقتى، از سوى عثمان والى کوفه شد و از روز نخست چنان صحبت کرد که دلها را مضطرب و مردم را به دشمنى و مخالفت کشاند.

عثمان وقتی دید مردم به کشتن وی رأی داده اند نزد على(ع) آمد و در خواست کمک کرد. امام(ع) فرمود: من بارها تو را نصیحت کردم ولی تو سخن خود مى گویى [و کار خود مى کنى]... و به سخن مروان بن حکم و سعید بن عاص گوش مى دهى. عثمان گفت: از این پس سخن تو را گوش مى دهم؛ و على(ع) به سوى مصریان رفت و آنان را باز گرداند.

معاویه هفت سال همه همّت خود را برای پذیرش جانشینی یزید صرف کرد. ابتدا اشخاصی مانند امام حسن(ع) و سعد ابی وقاص را از میان برداشت. معاویه بزرگان قبایل را با تهدید یا تطمیع به بیعت وادار مى کرد. بعد از چندسال، همه شهرها به جز مکه و مدینه به بیعت یزید درآمده بودند. مخالفت های امام حسین(ع) و فرزند خلیفه اول سبب شد که معاویه خودش به حجاز سفر کند تا برای یزید بیعت بگیرد. امام حسین(ع) چند بار با خطابه های خود، معاویه را رسوا ساخت. نهایتا اهل مدینه نیز به زور - به جز 4 تن - مجبور به بیعت شدند.

عثمان با دادن پست هاى و اموال مختلف به بنی امیه، آنان را تقویت کرد. شام در اختیار معاویه، کوفه در اختیار برادر مادری عثمان و بعد از او سعید بن عاص که او هم اموی بود قرار داشت. او پسردایی 25 ساله اش را فرماندار بصره و برادر رضاعی خود را فرماندار مصر کرد. حکم بن عاص و پسرش مروان نیز در حکومت عثمان نقش پررنگی داشتند. عثمان مروان را داماد و مشاور و معاون عالی خود قرار داد. نفوذ مروان به گونه اى بود که چنین به نظر مى رسید، عثمان فقط به اسم، خلیفه است و خلیفه واقعى مروان است.