امام علی(ع) در مود قیامت می فرمایند: «آنجا دارای ایستگاههایى خوفناك است» و از آنها تعبیر به گردنه های سخت می کنند، که منظور از آن، مرگ و منزلگاههاى آخرت است. از سویی امام صادق(ع) در حدیثی می فرمایند: «در قيامت پنجاه موقف است و هر موقفى به اندازه هزار سال از سال هاى دنيا به طول مى انجامد». احتمالا در هر موقفى از اين مواقف يكى از اعمال واجب مانند نماز و روزه، و يا گناهان كبيره مورد سؤال قرار مى گيرد، و صاحبان آنها بايد در شرايطی سخت که همه چیز به دقت بررسی می شود پاسخگو باشند.

امام علی(ع) لزوم تحصيل زاد و توشه جهت سفر آخرت را چنین بیان مى فرمايد: «با انجام اعمال صالحى كه در توان دارید، زاد و توشه تهيّه کنید و [به سوى آخرت] باز گرديد. زیرا گردنه های سخت و منزلگاههاى مخوف و هولناكى در پيش داريد، كه بايد در آنها وارد شويد و نزد هر يك توقّف كنيد [و پاسخگوى اعمال خود باشيد]».

در آیه: «...خاف مقام ربه» با توجه به اینکه ذات مقدس خدا مایه خوف نیست، برای مقام رب  سه معنی بیان کرده اند: 1- مواقف قیامت که انسان در این مقامات در پیشگاه خداوند براى حساب متوقف مى شود. 2- علم خداوند و مقام مراقبت او نسبت به همه انسان ها است. 3- مقام عدالت خدا.

منظور ازعادیات در این آیه، اسبان مجاهدان است که با سرعت به سوى میدان جهاد پیش مى روند، یا شتران حاجیان است که در فریضه حج در میان مواقف و اماکن مقدس به سرعت حرکت مى کنند.

ابونعیم و دیگران نقل کرده اند که پیامبر(ص) فرمود: «اى على! خداوند مرا امر کرده که تو را به خود نزدیک کنم و به تو تعلیم دهم تا حفظ کنى و این آیه نازل شد: «وتعیهآ أذن واعیة»؛ (پس تو گوشهاى شنواى علم من هستى). قاضى عضد إیجى در «مواقف» نوشته: بیشتر مفسّران درباره آیه «وتعیهآ أذن واعیة» عقیده دارند که منظور، على(ع) است.

در سریع الحساب بودن خداوند جای تردیدی نیست. آیات و روایات متعددی بر این امر اذعان دارند. آنچه درباره معطل ماندن بندگان در قیامت مطرح است، مربوط به حال گناهکاران است.

از مجموع روایات روشن می شود که معطّلی افراد و طولانی بودن روز قیامت و مواقف آن به وضعیّت عقیده و عملکرد خود انسان ها بستگی دارد و بر مؤمنان و پارسایان آسان و در عین حال زودگذر و آنی خواهد بود؛ اما مسلمانان گناهکار باید مسیر منازل قیامت را به مدت طولانی طی کنند تا بسیاری از سختی ها و عذاب هایی که در مدت حسابرسی قیامت برآنها وارد می شود کفاره گناهان آنها شده و سرانجام پاک شده و بهشتی شوند.

علاوه بر آن محاسبات افراد پرمسؤوليت و برخودار نیز در روز قیامت طولانى مى شود تا آنها در برابر سؤالاتى كه نسبت به اعمال آنها مى شود جوابگويى كنند؛ يعنى سنگينى بار مسئوليت و لزوم جواب گويى و اتمام حجت زمان دادگاه آنها را طولانى مى كند.

طبق آیات 124 تا 126 سوره طه، هر کس از یاد خدا روى گردان شود روز قیامت نابینا محشور مى شود، از طرفی ظاهر بعضى از آیات قرآن آن است که همه مردم در قیامت بینا هستند و به آنها گفته مى شود: «نامه اعمالتان را بخوانید»؛ جمع این دو، اینگونه است که آنها در پاره اى از منازل و مواقف نابینا هستند و در پاره اى بینا مى شوند، یا اینکه نسبت به مشاهده بعضى از امور مانند: نتیجه اعمال خود و عذاب و ... بینا هستند و از مشاهده بعضى دیگر نابینا هستند.

قرآن قیامت را روز شهود و کشف اسرار دانسته و می فرماید: «تو در غفلت از چنین روزى بودى، ولى ما پرده را از برابر دیدگانت برداشتیم و امروز بسیار تیزبین هستى!». هم چنین در آیه دیگری می فرماید: «در آن روز همگى در پیشگاه خداوند واحد قهار ظاهر مى شوند». در واقع قیامت روز شهود و کشف اسرار، و آشکار شدن پنهانی ها، و ظهور و بروز است، و البته در چنین شرائط و محیطى دیگر کسی نمی تواند چیزی را مخفی و یا حاشا کند.