منظور از یاد و ذکر خدا این است که انسان همیشه یقین و توجّه داشته باشد که هیچ موجودی در عالم نمی تواند مستقلّ و جدای از خدای متعال منشأ اثر باشد. قرآن کریم با وجودی كه مؤمنان را به ياد خداوند دستور مي دهد و آن را مایه آرامش دل ها می داند اما آن را در ذكر زباني خلاصه نمي كند، بلکه عمل صالح و تقوا نیز نقش بسزایی دارند. این آرامش محصول عبوديّت محض حقّ تعالى است و مانند ساير ملكات روحى با تمرين و گذشت زمان حاصل مى شود.

پیشوايان بزرگ شيعه، كه هم شايستگى شخصى و هم انتساب نزديك به پيامبر(ص) داشتند، همواره مورد احترام مردم بودند و با تمام تلاشى كه زمامداران اموى و عباسى براى كسب نفوذ معنوى به عمل مى‏آوردند، باز هم محبوبيت عمومى پيشوايان بزرگ دينى بیشتر بود. اين موضوع در ميان خلفاى عباسى، بيش از همه، در زمان هارون جلوه‏ گر بود. روزى هارون، وقتى پيشواى هفتم را كنار «كعبه» ديد به او گفت: «تو هستى كه مردم پنهانى با تو بيعت كرده اند؟» امام فرمود: من بر «دلهای» مردم حكومت مى ‏كنم و تو بر «تن ها».

نزدیکی خداوند به بندگان گاه اشاره به شدت نزدیکی است به طوری که گوئی در درون جان و میان او و خودش قرار گرفته است. گاه مراد این است که گردش دل ها و فکرها به دست خداست و گاه به این معنا است که اگر لطف خدا نبود انسان هرگز به حقانیت حق و بطلان باطل پی نمی برد. گاهی به معنای حائل شدن خدا میان انسان و قلبش به وسیله مرگ است. به طور کلی همه این احتمالات به این برمی گردد که خدا در همه جا حاضر و ناظر است و نه با موجودات یکی است و نه از آنها جداست.

 این آیه درباره جمعى از صحابه پیامبر(ص) نازل شد که ملالت خاطرى پیدا کرده بودند، و عرض کردند: اى رسول خدا، حدیثى براى ما بیان کنید تا زنگار ملالت را از دل هاى ما بزداید.

طبق آیه 23 سوره زمر، قرآن کتابی است که آیاتش با یکدیگر هماهنگ مى باشد، تضاد و اختلافى در میان آنها نیست، و با اینکه مباحث مختلف در آن  تکرار شده اما هرگز ملال آور نیست. قرآن در دل هاى آماده خوفى ایجاد مى کند که مایه بیدارى است و پوست و قلبشان نرم و آماده پذیرش ذکر خدا مى گردد.

امام سجاد(ع) فرمود: در سختی های روز عاشورا، اصحاب ديدند، امام و ياران خاصّش، چهره هاشان درخشان و دلهايشان هر لحظه مطمئن تر مى شد و برخى به برخى ديگر مى گفتند: به آنان بنگريد كه از مرگ باكى ندارند. در اين هنگام امام(ع) فرمود:«اى بزرگ زادگان! شكيبا باشيد. مرگ فقط پلى است كه شما را از سختى ها به بهشت پهناور برساند!». در واقع لبخند زدن بر مرگ در آخرين لحظات زندگى، تنها براى كسانى ميسّر است كه شوق ديدار يار تمام وجودشان را پركرده، و دنيا را همانند زندان و قفسى مى دانند.