قرآن در خصوص ادای امانت می فرماید: «امانت ها را به صاحبان آنها برسانيد». هم چنين در خصوص امانت هاي مالي مي فرمايد: «كسى كه امين شمرده شده، باید امانت را بپردازد و باید از خدا پروا داشته باشد». تعبير به امانت، ممكن است اشاره به وام های بدون سند و يا اموالى باشد كه به عنوان رهن سپرده مى شود و یا اشاره به هر دو باشد، لکن در هر صورت، دلالت روشنى بر لزوم احترام امانت دارد.

کتاب «الامامه و السیاسه» که نام دیگرش «تاریخ الخلفاء» است توسط ابو محمد عبد الله بن مسلم بن قتیبه دینورى (213ـ276ق) نوشته شده و تاریخ خلافت و شروط آن از زمان وفات نبى اکرم(صلى الله علیه وآله) تا عهد «امین» و «مامون» را در بر گرفته است. دینورى در این کتاب اخبار راویان حجاز را نقل کرده و روایات مربوط به حوادث شیعیان را نیز آورده است. متاخران در مورد نسبت این کتاب به دینورى تشکیک و تردید کرده اند؛ اما این کتاب از دیر باز به نام او شهرت یافته است. یکى از علل تردید و شک درباره انتساب کتاب به ابن قتیبه این است که در این کتاب وقایعى به نفع شیعه و عقاید آن، و درطعن صحابه ذکر شده است که بزرگان اهل سنت مى گویند بعید به نظر مى رسد که این مطالب توسط وى نوشته شده باشد. به هر حال مطالب کتاب با تاریخ و عقاید شیعه موافق بوده و مورد توجه علماى شیعه و حتى اهل سنت قرار گرفته است. و على رغم شک و تردید در انتساب کتاب به دینورى، علماى بزرگ اهل سنت مثل قلقشندى، ابن شبّاط تونسى، قاضى ابوبکرابن عربى، با نقل مطالب کتابش در مورد مسائل خلافت، ابن قتیبه را مورد طعن قرار داده اند که چرا مطالبى در مذمت و طعن صحابه و به نفع شیعه سخن گفته است. یک چهارم کتاب به خلافت امام علی(ع) اختصاص دارد.

حضرت یوسف(ع) به عنوان یک انسان امین و آگاه، عهده دار این منصب شد تا بیت المال را به نفع مردم حفظ کند و با توجه به خشکسالی که در پیش بود، فرصت خوبی بود که از محرومان دفاع کند، و قبول پست و مقام از سوى ظالم، در صورتى که منافع آن بیشتر از زیان آن باشد حرام نیست بلکه گاهی واجب هم می باشد. روایت امام صادق(ع) که فرمود: «کَفّارَةُ عَمَلِ السُّلطانِ قَضاءُ حَوائِجِ الاخْوانِ» نیز اشاره به همین مسأله است.

این آیه، درباره دو نفر از یهود نازل گردیده که یکى امین و درستکار، و دیگرى خائن و پست بود نفر اوّل «عبداللّه بن سلام» و نفر دوم «فنحاص بن عازورا» است. بعضى گفته اند: منظور در جمله اوّل، جمعى از نصارى بودند و کسانى که خیانت در امانت نمودند یهود مى باشند.

ابوجهل در سخنی به ولید بن مغیره گفت: اى وليد ما او(محمد) را در كودكى و جوانى صادق امين مى‏ناميديم، چگونه بعد از تمام عقل و كمال رشد او را كذاب و خائن بناميم؟  لذا با وجود علم به راستگویی پیامبر(ص) برای اینکه نگویند: از ترس تسلیم او شده، ایمان نیاورد و این آیه درباره او نازل شد.

این آیات درباره وليد بن مغيره مخزومى نازل شده است. وليد در مجلس مشرکان گفت: «شما گمان مى كنيد محمد ديوانه است؟!، آيا هرگز آثار جنون در او ديده ايد؟» گفتند: «نه» ... گفت: «... آيا هرگز سابقه دروغى درباره او داريد؟» گفتند: «نه او هميشه نزد ما به عنوان صادق و امين، شناخته مى شد». در اينجا قريش به وليد گفتند: «پس ... چه بگوييم؟» وليد گفت: «او فقط مرد ساحرى است؛ مگر نديده ايد ميان مردان و خانواده و فرزندان و دوستان ما جدايى مى افكند؟ ...». این کار ولید پیامبر اسلام را سخت آزرده کرد.