آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

این آیات درباره وليد بن مغيره مخزومى نازل شده است. وليد در مجلس مشرکان گفت: «شما گمان مى كنيد محمد ديوانه است؟!، آيا هرگز آثار جنون در او ديده ايد؟» گفتند: «نه» ... گفت: «... آيا هرگز سابقه دروغى درباره او داريد؟» گفتند: «نه او هميشه نزد ما به عنوان صادق و امين، شناخته مى شد». در اينجا قريش به وليد گفتند: «پس ... چه بگوييم؟» وليد گفت: «او فقط مرد ساحرى است؛ مگر نديده ايد ميان مردان و خانواده و فرزندان و دوستان ما جدايى مى افكند؟ ...». این کار ولید پیامبر اسلام را سخت آزرده کرد.

اين آيات سخن از كسى به ميان مى آورد كه به فكر مبارزه با قرآن مجيد مى افتد و گرفتار سرنوشتى شوم مى شود. ماجراي شأن نزول اين آيات را بسيارى از مفسران مانند: طبرسى، قرطبى، مراغى، فخر رازى و غير آنها به اين شرح نقل كرده اند:
هنگامى كه آيات سوره غافر نازل شد؛ پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) در مسجد الحرام به نماز ايستاده بود، وليد بن مغيره مخزومى ـ مرد معروف و سرشناس مكه كه سران قريش به عقل و درايت او اعتقاد داشتند و در مسائل مهم با او به شور مى پرداختند ـ نزديك حضرت بود و تلاوت آيات را گوش مى داد. هنگامى كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) متوجه اين معنا شد، آيات را تكرار كرد، اين آيات سخت وليد بن مغيره را تكان داد و هنگامى كه به مجلس قومش (طايفه بنى مخزوم) بازگشت؛ گفت: «به خدا قسم! هم اكنون كلامى از محمد (صلى الله عليه وآله)شنيدم كه نه شباهت به سخن انسان ها دارد؛ و نه به سخنان پريان»، «و اِنَّ لَهُ لَحَلاوَةً وَ اِنَّ عَلَيهِ لَطلاَوةً وَ اِنَّ اَعلاهُ لَمُثْمِرٌ وَ اِنَّ اَسْفَلَهُ لَمُغْدِقٌ وَ اَنَّهُ لَيَعْلُوا وَ ما يُعلى»؛ (گفتار او شيرينى و زيبايى و طراوت فوق العاده اى دارد؛ شاخه هايش پر ميوه و ريشه هايش پر مايه؛ و سخنى است كه از هر سخن ديگر بالاتر مى رود و هيچ سخنى بر آن برترى نمى يابد). اين را گفت و به منزلش بازگشت.
قريش به يكديگر گفتند: به خدا سوگند! كه او فريفته آيين محمد (صلى الله عليه وآله) و كتاب او شده و از آيين ما بيرون رفته و او سرانجام تمام قريش را منحرف خواهد كرد؛ و آنها به وليد، ريحانه قريش (گل سر سبد قبيله قريش) مى گفتند.
ابوجهل گفت: «من چاره اين كار را مى كنم»! حركت كرد و آمد وبا چهره غمگين در كنار وليد نشست؛ وليد گفت: «چرا غمگينى فرزند برادر!» گفت: قريش بر تو در اين سن و سال عيب مى نهند و گمان مى كنند تو سخن محمد(صلى الله عليه وآله) را زينت بخشيدى»، وليد همراه ابوجهل برخاست وبه مجلس قريش درآمد و گفت: «شما گمان مى كنيد محمد(صلى الله عليه وآله) ديوانه است؟!، آيا هرگز آثار جنون در او ديده ايد؟» گفتند: «نه» گفت: «فكر مى كنيد او كاهن است؛ آيا آثار كهانت در او ديده ايد؟» گفتند: «نه»، گفت: «گمان مى كنيد او شاعر است آيا هرگز ديده ايد لب به شعر بگشايد؟» گفتند: «نه»، گفت: «پس فكر مى كنيد او دروغ گو است؟ آيا هرگز سابقه دروغى درباره او داريد؟» گفتند: «نه او هميشه نزد ما به عنوان صادق و امين، شناخته مى شد».
در اينجا قريش به وليد گفتند: «پس به عقيده تو درباره او چه بگوييم؟» وليد فكر كرد و نگاهى نمود و چهره درهم كشيد و گفت: «او فقط مرد ساحرى است؛ مگر نديده ايد ميان مردان و خانواده و فرزندان و دوستان ما جدايى مى افكند؟ بنابراين او ساحر است و هر چه مى گويد سحرى است جالب».(1)
خداوند در آيات11 الي 26 سوره مدثّر به اين ماجرا اشاره نموده است.(2)، (3)