شناخت ما از «صفات الهی» همانند شناخت ما از «ذات خدا» شناختی اجمالی است، یعنی مى دانیم که خدا علم، قدرت و تمام صفات کمال را داراست؛ امّا از کنه صفات و ذات الهی بى خبریم. چرا که ذهن ما همچون پیمانه اى غوطه ور در اوصاف ذاتی پروردگار است که توان سنجش و درک این اقیانوس بیکران را ندارد. نه كنه ذات او بر كسى روشن است و نه حقيقت صفات او؛ ولى با اين حال آن قدر نشانه های وجود و کمالات او در جهان نمايان است كه هر كس مى‏ تواند به طور اجمال از هستى و صفات او آگاهی یابد.

شيعه درباره مسئله «توحید» معتقد است هر انسان عاقلى بايد آفريدگار خود را بشناسد و به يگانگى او ايمان داشته باشد، آفرينش، روزى، مرگ و زندگى و ... همه مستقلاً به دست اوست. «عبادت» مخصوص اوست و اگر كسى غير او را بپرستد يا شريكى در عبادت قرار دهد، كافر شده و از صفوف مسلمين خارج گشته است. اطاعت و فرمانبردارى هم مخصوص خداست و اگر اطاعت پيامبران و امامان لازم است از اين نظر مى باشد كه اطاعت آنها در حقيقت اطاعت خداست؛ زيرا آنها مبلّغ احكام خدا هستند.

 توحيد را از يك نظر مى توان به دو بخش توحيد خاص و عام تقسيم كرد. توحيد خاص شاخه هاى توحيد است كه چهار شاخه اصلی دارد: توحید ذات؛ توحید صفات؛ توحید عبادت؛ و توحید افعال که خود شاخه هایی دارد، ازجمله: توحید خالقیت، توحید ربوبیت، توحید مالکیت و حاکمیت تکوینی، توحید حاکمیت تشریعی، توحید اطاعت. امّا توحيد عام عبارت است از: توحيد در نبوّت؛ توحید در معاد؛ توحید در امامت؛ توحید در نظم و عدالت؛ و توحید در جامعه انسانی.

منظور از توحيد صفات اين است كه خداوند همان گونه كه ذات اش ازلى و ابدى است، صفات او همچون علم و قدرت و مانند اينها، ازلى و ابدى مى باشد. از سوى ديگر اين صفات زائد بر ذات او نيست و جنبه عارض و معروض ندارد؛ بلكه عين ذات او است. از سوى سوّم، صفات او از يكديگر جدا نمى باشد؛ يعنى علم و قدرت او يكى است و هر دو عين ذات او است! تمام ذات او علم است، و تمام ذات اش قدرت، و همه چيز در آنجا يكى است.
 

در استدلال های عقلى بر توحید صفات نكاتی وجود دارد: 1. نخست اين كه خداوند وجودى است بى نهايت از هر جهت؛ و به همين دليل هيچ صفت كمالى بيرون از ذات او وجود ندارد و هر چه هست در ذات او جمع است. 2. ديگر اين كه اگر قائل به اضافه صفات بر ذات او باشيم، و يا صفات او مانند علم و قدرت را از هم جدا بدانيم؛ نتيجه آن تركيب است. - تركيبى از جوهر و عرض، بلكه عوارض متعدّده - در حالى كه هيچ گونه تركيب خارجى و عقلى در ذات پاك او راه ندارد.

توحید ذاتى یعنى یکتایى ذات پاک خداوند به عنوان خالق تمام جهان هستى که مبدأ تمام امور است. مراد از توحید صفاتى این است که هر یک از صفات خداوند عین دیگرى است؛ بر خلاف صفات انسان که هر یک از صفات او غیر از دیگرى است. تفسیر دیگرى نیز براى توحید صفاتى و جود دارد و آن این که صفات خداوند را هیچ موجود دیگرى ندارد و او در صفاتش یکتاست. امام علی(ع) می فرماید: «هر کس خدا را [با صفاتى همچون صفات مخلوقات] توصیف کند، او را با امور دیگرى قرین دانسته و دوگانگى در ذات او قائل شده و به راستى او را نشناخته است».

طبق آیه 123 سوره هود، اگر پرستش به خاطر عظمت و صفات جمال و جلال خداوند باشد، این صفات بیش از همه در خدا است. و اگر پرستش، به خاطر پناه بردن در حل مشکلات به معبود باشد، تنها خدا به همه چیز آگاه است و همه کارها به سوى او باز گردانده مى شود. به همین دلیل است که «توحید صفات» سبب «توحید عبادت» مى گردد.