آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

شيعه درباره مسئله «توحید» معتقد است هر انسان عاقلى بايد آفريدگار خود را بشناسد و به يگانگى او ايمان داشته باشد، آفرينش، روزى، مرگ و زندگى و ... همه مستقلاً به دست اوست. «عبادت» مخصوص اوست و اگر كسى غير او را بپرستد يا شريكى در عبادت قرار دهد، كافر شده و از صفوف مسلمين خارج گشته است. اطاعت و فرمانبردارى هم مخصوص خداست و اگر اطاعت پيامبران و امامان لازم است از اين نظر مى باشد كه اطاعت آنها در حقيقت اطاعت خداست؛ زيرا آنها مبلّغ احكام خدا هستند.

شيعه معتقد است هر انسان عاقلى بايد آفريدگار خود را بشناسد و به يگانگى او ايمان داشته باشد، و بداند آفرينش و روزى و مرگ و زندگى، همه مستقلاً به دست اوست؛ بلكه جز او «مؤثر مستقلى» در جهان هستى نيست: «لاَمُؤَثَّرَ فِي الْوُجُودِ إلَّا اللهُ».(1) بنابراين اگر كسى آفرينش و روزى و مرگ و حيات را به دست غير خدا بداند كافر و مشرك و خارج از زمره مسلمانان محسوب خواهد شد. همچنين از نظر شيعه، «عبادت» مخصوص خداست و اگر كسى غير خدا را پرستش كند يا براى خدا شريكى در عبادت قرار دهد، هر چند به عنوان اينكه عبادت غير خدا وسيله اى براى تقرب به خداست، چنين كسى نيز كافر و خارج از صفوف مسلمين مى باشد.
اطاعت و فرمانبردارى هم مخصوص خداست و اگر اطاعت پيامبران و امامان لازم است از اين نظر مى باشد كه اطاعت آنها در حقيقت اطاعت خداست؛ زيرا آنها مبلّغ احكام خدا هستند؛ اما با اين حال عبادت و پرستش آنها به عنوان اينكه پرستش آنها نيز پرستش خداست جايز نيست و اين طرز تفكر يك خيال شيطانى است كه انسان را به پرتگاه شرك مى كشاند؛ ولى توسّل جستن به آنان و تبرّك به مقام و شخصيت آنها در پيشگاه خدا و همچنين نماز خواندن در كنار قبرهاى پاك آنها براى خدا، همه جايز است(2) و نبايد تصور كرد اين اعمال به منزله عبادت و پرستش آنهاست؛ بلكه عبادت و پرستش خدا مى باشد، تصور نمى كنيم هيچ كس ميان «نماز خواندن براى خدا در كنار قبر پيغمبر و امام» با «نماز خواندن براى پيغمبر و امام» فرق بگذارد! قرآن مجيد مى فرمايد: «فِى بُيُوتٍ أَذِنَ اللهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ»(3)؛ (در واقع اين مكانها از خانه هايى است كه خدا اجازه داده است برپا گردد و نام خدا در آنجا برده شود).
اين بود خلاصه عقيده شيعه درباره مسئله توحيد كه مورد اتّفاق عموم دانشمندان اين گروه است؛ و شايد سختگيرى شيعه در اين باره حتى بيش از اين باشد. در هر صورت شيعه در اين مسئله كاملاً سختگير است و هر چيزى كه كوچكترين مخالفتى با موضوع «يگانگى خداوند» و «استقلال در تأثير» و «وحدت معبود» داشته باشد از نظر شيعه مردود است؛ البتّه توحيد از نظر شيعه درجات مختلفى دارد مانند: توحيد ذات، توحيد صفات، توحيد افعال و مانند آن، كه بايد در جاى خود به شرح و بسط در پيرامون آنها پرداخته شود.(4)،(5)