تاریخ نشان می دهد كه موانع رشد و تكامل انسان جز با قدرت و شدت عمل از سر راه برداشته نمى شود و تعاليم اخلاقى و اصول تربيتى هر چند تاثيرهاى ژرف و گسترده داشته است، ليكن فقط در افراد نجيب موثر بوده است و در طبقه سلطه طلب و استثمارگر كه منابع اقتصادى سياسى و نظامى جوامع را در دست داشته و دارند، يا هيچ تاثيرى نداشته و يا تاثير آن تحول آفرين و دگرگون ساز نبوده است، لذا براى تربيت و هدايت آنان بايد از اهرم قدرت به عنوان يك ضرورت براى دستيابى به هدف هاى انسانى بهره گرفت.

روايات عصر «ظهور» بر دو دسته اند: بخشى مربوط به کشتار و فتنه هاى قبل ظهور است و ارتباطى به دوران ظهور ندارد؛ و بخشي ديگر مربوط به زمان ظهور و حكومت امام زمان(عج) است كه در آنها بر قتل و خونريزى در آن زمان تأكيد شده است؛ زيرا مسلماً اين واقعه عظيم بدون برطرف كردن موانع و دشمنی ها ميسر نخواهد شد؛ ولی به گواه تاريخ، معصومين(ع) سعى داشته اند امور را به طور عادى و از مسير طبيعى انجام دهند و حتى الامكان دست به شمشير نبرند؛ زيرا هدف ارشاد و هدايت مردم است؛ علاوه بر اينكه وقتي شرایط جوامع بشری برای پذیرش حکومت عدل الهی فراهم شود، دلیلی برای كشتارهای گسترده باقی نمی ماند.

اعراب جاهلی بت هايى را از سنگ و چوب با دست خود مى تراشيدند و مى پرستيدند. دختران خود را با دست خود زنده به گور مى كردند. زنان و مردان به صورت برهنه مادرزاد، گرد كعبه طواف مى كردند، و آن را عبادت مى شمردند! جنگ و خون ريزى و غارت گرى به عنوان يك ارزش در جامعه آنها محسوب مى شد؛ تا آنجا كه كينه ها را پدران براى فرزندانشان به ارث مى گذاردند. زن در ميان آنها متاع بى ارزشى بود كه حتى روى آن قمار مى كردند!

بر اساس آیات 181 و 182 سوره بقره، اگر وصی، وصیّت را تغییر دهد، گناهکار است و وصیت کننده معصیتی را مرتکب نشده، اما اگر وصی اشتباه وصیت کننده را درک کند و در صدد اصلاح آن باشد، گناهی را مرتکب نشده است. اگر وصیت کننده در قید حیات نباشد، در مواردی وصی می تواند شخصا وصیت را تغییر دهد، همانند مواردی که: وصیت کننده، به بیش از ثلث مال وصیت کند و یا وصیت به ظلم، گناه، کار خلاف و یا ترک واجبی کرده باشد و یا وصیت، موجب نزاع، فساد و خونریزی گردد.

در زمان ما بسيارى از اصول جاهليّت در اشكال مدرن حاكم شده است. در «عصر جاهليّت» انسان ارزش واقعى نداشت و خونريزي و غارت اموال، كار روزانه بود و در عصر ما نيز مهمترين اصل، كسب درآمد بيشتر است ولو با فروش سلاح هاى كشتار جمعى. در آن عصر، دختران را زنده به گور مي كردند، در عصر ما نيز سقط جنين انجام مى شود. در آن زمان، زنانِ آلوده، بر در خانه خود پرچم مى زدند، امروز نيز زنان فاسد در جرايد دنيا، آگهى هايى براي فروش خود مى دهند مسائل اخلاقى فراموش شده و فساد، بسيارى از مناطق جهان را گرفته است.

بر خلاف آن چه بعضى مى پندارند، «تقيّه» در همه جا واجب نيست؛ بلكه در پاره اى از موارد، «حرام» و يا «مكروه» يا «جايز» است. اگر هدف های عالی بخواهد پایمال شود يا تقيّه موجب تقويت ظلم و فساد، تزلزل در اركان اسلام، محو شعائر، قتل فرد بي گناه شود تقیه حرام است. هم چنين در شرب خمر و مسائل روشن و مسلّم دين، تقيّه جايز نيست.

مردمان شبه جزیره عربستان پیش از اسلام از زوایای گوناگون، در وضعیت بسیار ناگواری به سر می بردند و دچار عقاید انحرافی، انحطاطات اخلاقی، جنگ و خونریزی داخلی و شرایط بد اقتصادی بودند. قرآن نیز با تأیید این وضعیت ناگوار، آنها را مردمی توصیف می کند که در گمراهی آشکار به سر می بردند. با لحاظ کردن همه این جوانب بسیار بعید به نظر می رسد که شخصی معمولی و بی سواد – و لو قوی در فکر و اراده – از میان این محیط پیدا شود که بدون اتصال به غیب و وحی بتواند بنیان گزار دانش و فضیلتهای اخلاقی گردد.

امام زمان(عج) پس از ظهور، نخست از طريق رهبرى فكرى به روشنگرى در همه زمينه ها مى پردازد، آنچنان كه هر كس كمترين آمادگى را براى پذيرا شدن منطقى آئين حق داشته باشد، روشن شود و تنها كسانى باقى بمانند كه جز از طريق توسّل به زور و خشونت اصلاح پذير نيستند.

به گواهی تاریخ، عامل بسيارى از پيروزيهاى بزرگ مسلمانان، استقبال آنان از شهادت در راه خدا بود. اما پس از در گذشت پيامبر(ص)، و در اثر انحراف حكومت اسلامى، كم كم مسلمانان روحيه سلحشورى را از دست دادند و به رفاه و آسايش خوی گرفتند و از ترس جنگ و خونریزی، به راحتى از هر حاکمی اطاعت مى كردند. قيام امام حسین(ع) اين وضع را دگرگون و سنت شهادت را در جامعه زنده كرد. امام با قيام خود، راه نوينى پيش پاى مسلمانان گذاشت كه در آن سختى و حرمان هست، اما ذلت نيست.