اولا: هر جامعه ای باید نسبت به حفظ جان رهبر و مسئول خود حساس باشد و این یک امر معقول و معمول است و امری در جهت حفظ منافع همه است نه یک فرد تا خود خواهی باشد؛ حفاظت از رهبران هر جامعه که با مدیریت آنها بیشترین نفع را برای آن جامعه جلب و بیشترین ضرر را از آن دفع می کنند امری پذیرفته شده در عرف و عقلای جوامع است.
ثانیا: بیان آیه توبیخی است؛ با توجه به آیات گذشته این آیه در صدد توبیخ کسانی است که با عدم شرکت در جهاد از دستور پیامبر سرپیچی کردند؛ این آیه در حقیقت از تعلل احتمالی مسلمانان در دفاع از جان رسول الله(ص) گلایه می کند.
ثالثا: اهمیت نجات جان پیامبر با توجه به شؤون مختلف معنوی و اجتماعی ایشان به عنوان نجات دهنده آحاد آن جامعه و حفظ آیین و امت و ضمانت بقای شعله هدایت، قابل توجه است؛ با توجه به این شؤون حیاتی حفظ جان پیامبر حفظ دین و آیین و امت است.

اولا: طبق اسناد تاریخی حضرت علی(ع) از سوی پیامبر(ص) به اموری حیاتی تر از امامت جماعت مامور شده است که یکی از نمونه های آن سپردن امور شهر مدینه به ایشان در جنگ تبوک است. ثانیا: شیعه و سنی با اختلافاتی که بر سر موضوع «امامت» دارند، در این هم نظرند که صرف ماموریت یافتن شخصی از سوی پیامبر(ص) در مسأله ای خاص، موجب صلاحیت یافتن او برای جانشینی پیامبر نمی شود؛ زیرا در طول تاریخ اشخاص فراوانی بوده اند که نیابت یا امامت جماعتی را از پیامبر(ص) گرفته اند، حال آنکه شایستگی خلافت ایشان را نداشتند.

آیه117 درباره ابو خیثمه نازل شد که به غزوه تبوک نرفت. یک روز که در کنار همسران خود بود به یاد پیامبر(ص) که در هوای گرم با دشمن مبارزه می کنند افتاد و پشیمان شد. سوار بر شتر شد و به سوی تبوک حرکت کرد تا به پیامبر(ص) رسید. آیه 118 درباره سه نفر از مسلمانان نازل شد که از شرکت در جنگ تبوک سرباز زدند. بعد از جنگ پیامبر(ص) عذر خواهی آنان را قبول نکرد و دستور داد احدى با آنها سخن نگوید. حتی زنانشان با آنها قطع رابطه کردند. فضای مدینه بر آنها تنگ شد و به کوه پناه بردند و از کار خود پشیمان شدند.

«روم شرقى» برای پیش دستی بر مسلمین، سپاهى چهل هزار نفره با اسلحه کافى و مجهز را در مرز حجاز متمرکز ساخت. وقتی خبر به پیامبر(ص) رسید، براى این که درس عبرتى به روم و سایر همسایگان بدهد، بى درنگ به «تبوک» رفت؛ لکن اثرى از سپاهیان«روم» ندید، گویا وقتی از حرکت سپاه اسلام، با آن شهامت و شجاعت که به گوش رومیان رسیده بود، با خبر شدند، صلاح در این دیدند که ارتش خویش را به درون کشور فرا خوانند. لذا پیامبر(ص) پس از مشورت با یاران، نظر آنان را درباره بازگشت به مدینه پذیرفت.

عبد الله بن بُدَيل پيش از فتح مكّه مسلمان شد و در جنگ حُنَين، طائف و تَبوك شركت كرد. او در قيام عليه عثمان شركت داشت و از ياران امام على(ع) بود که در جنگ جمل و صِفّين، حضوریافت و رياست قاريان كوفه را نيز بر عهده داشت. وی معاویه را شایسته خلافت نمی دانست و سر انجام در جنگ صفين به شهادت رسيد.

علما و محدثان بزرگ اهل سنت مثل بُخارى، مسلم و... با سندهای مختلف   نقل کرده‏ اند که حدیث منزلت (أما ترضى أن تکون منّی بمنزلة هارون من موسى) در شأن و مقام امیر مؤمنان على(ع) وارد شده است.

هنگامى که پیامبر(ص) از تبوک بازگشت دستور داد: هیچ کس با منافقان مجالست نکند و سخن نگوید، آنها که خود را در فشار شدید اجتماعى دیدند در مقام عذرخواهى برآمدند. آيات فوق نازل شد و وضع آنها را مشخص ساخت.

این آیه درباره ابو لبابه انصارى نازل شد که به همراه چند نفر از شرکت در جنگ تبوک خوددارى کردند. هنگامى که آیاتی در مذمت متخلفین از جنگ را شنیدند پشیمان گشتند و خود را به ستون هاى مسجد پیغمبر(ص) بستند. آیه فوق نازل شد که خداوند توبه آنها را پذیرفته. آنها به شکرانه این موضوع، همه اموال خود را به پیامبر(ص) تقدیم داشتند. چیزى نگذشت که آیه بعد نازل شد.

 این آیه درباره سه نفر از متخلفان جنگ تبوک به نام هلال بن امیّه، مرارة بن ربیع و کعب بن مالک نازل شده است. یا درباره بعضى از کفار می باشد که در میدان هاى جنگ، شخصیت هاى بزرگى مانند: حمزه سید الشهداء را شهید کردند، سپس دست از شرک برداشته و مسلمان شدند.

گروهى از منافقان به پیامبر(ص) گفتند به ما اجازه بده مسجدى بسازیم تا افراد ناتوان، بیمار و پیرمردان در آن نماز بگزارند. پیامبر(ص) به آنها اجازه داد، آنها گفتند: ممکن است شخصاً بیائید و در آن نماز بگزارید؟ در این هنگام، آیات فوق نازل شد و به دنبال آن پیامبردستور داد: مسجد مزبور را آتش زدند.