آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

هنگامى که پیامبر(ص) از تبوک بازگشت دستور داد: هیچ کس با منافقان مجالست نکند و سخن نگوید، آنها که خود را در فشار شدید اجتماعى دیدند در مقام عذرخواهى برآمدند. آيات فوق نازل شد و وضع آنها را مشخص ساخت.

در آیات (94 ـ 96) سوره «توبه» می خوانیم: «یَعْتَذِرُونَ إِلَیْکُمْ إِذا رَجَعْتُمْ إِلَیْهِمْ قُلْ لاتَعْتَذِرُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللّهُ مِنْ أَخْبارِکُمْ وَ سَیَرَى اللّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلى عالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ * سَیَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَکُمْ إِذَا انْقَلَبْتُمْ إِلَیْهِمْ لِتُعْرِضُوا عَنْهُمْ فَأَعْرِضُوا عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ وَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ جَزاءً بِما کانُوا یَکْسِبُونَ * یَحْلِفُونَ لَکُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللّهَ لایَرْضى عَنِ الْقَوْمِ الْفاسِقینَ»؛ (هنگامى که به سوى آنها [که از جهاد تخلف کردند] بازگردید، از شما عذرخواهى مى کنند؛ بگو: «عذرخواهى نکنید، ما هرگز [سخن] شما را باور نخواهیم کرد! چرا که خدا ما را از اخبارتان آگاه ساخته؛ و خدا و رسولش اعمال شما را مى بینند؛ سپس به سوى کسى که داناى پنهان و آشکار است بازگشت داده مى شوید؛ و او شما را به آنچه انجام مى دادید، آگاه مى کند [و جزا مى دهد]»! * هنگامى که به سوى آنان بازگردید براى شما به خدا سوگند یاد مى کنند، تا از آنها اعراض [و صرف نظر] کنید؛ از آنها اعراض کنید [و روى بگردانید]؛ چرا که پلیدند! و جایگاهشان دوزخ است، به کیفر اعمالى که انجام مى دادند. * براى شما قسم یاد مى کنند تا از آنها راضى شوید؛ اگر شما از آنها راضى شوید، خداوند [هرگز] از جمعیت فاسقان راضى نخواهد شد).
شأن نزول:
بعضى از مفسران مى گویند: این آیات درباره گروهى از منافقان، که تعدادشان بالغ بر هشتاد نفر مى شد، نازل گردید؛ زیرا هنگامى که پیامبر(صلى الله علیه وآله) از «تبوک» بازگشت دستور داد: هیچ کس با آنها مجالست نکند و سخن نگوید، آنها که خود را در فشار شدید اجتماعى دیدند در مقام عذرخواهى برآمدند، آیات فوق نازل شد و وضع آنها را مشخص ساخت.(1)، (2)