هر حكومتى نياز به سه ركن اساسى قانون گذاري، اجرائی و قضائی دارد. همه جوامع حتی جوامعی كه بر اساس قانون الهی اداره می شوند نيازمند قوه مقننه هستند. پس از تصويب قوانين توسط قوه قانون گذاری، اجرای آنها بر عهده قوه مجريه است كه زير نظر رئيس جمهور يا نخست وزير يا صدر اعظم اداره می شود. در اين ميان ممكن است بين مردم يا بخش های حكومت درگيری ‌هائي رخ دهد كه قوه قضائيه عهده دار تشخيص ظالم از مظلوم است. با صدور احكام قضائی، بار ديگر قوه مجريه ضامن اجرای حكم خواهد بود. از سویی كشف توطئه ها نيز بر عهده مراكز اطلاعاتی است.

مطابق برخى از روایات، وزیران دولت حضرت مهدى(عج) از قشر جوان هستند؛ گرچه تعداد قليلى از پيرمردان نيز در ميان آنها وجود دارد. ابويحيى حكيم بن سعيد مى گويد: از امام علي(ع) شنيدم كه مى فرمود: «همانا اصحاب قائم جوان اند، هرگز در ميان آنها پيرمرد وجود ندارد؛ مگر به مانند سرمه در چشم يا همانند نمك در توشه و كمترين توشه، نمك است».

تاریخ طبرى، الکامل ابن اثیر، کتاب افتتاح الدعوه قاضى نعمان درباره نخستین دوره فاطمیان و کتاب عیون الاخبار نوشته داعى یمنى، ادریس قرشى، تاریخ الاسماعیلیه و الموسوعة التاریخیّة للخلفاء الفاطمیین. اخبار ملوک بنى عبید، قلقشندى در صبح الاعشى، ابن تغرى بردى در النجوم الزاهره فى ملوک مصر و القاهره و مقریزى در اتعاظ الحنفاء بأخبار الائمة الفاطمیین الخلفاء به طور مفصّل و مشروح به اخبار دولت فاطمیان پرداخته و بسیارى از مطالب و اسناد را براى ما حفظ کرده اند.

اهل سنت به امام به عنوان رئیس یک دولت نگاه مى کنند که مردم یا نمایندگان مردم او را انتخاب مى کنند؛ یا با کودتاى نظامى و امثال آن بر سر کار مى آید. اما از نگاه شیعه امامت استمرار وظایف رسالت است و از اصول دین است و عدالت، عصمت، رهبری حکیمانه و... از شئون آن است.

یکی از اقدامات موثر پیامبر(ص) در تشکیل حکومت اسلامی، ملاقات با نمایندگان مردم مدینه در موسم حج بود. آنان در این ملاقات ها به عنوان «پيامبر و رهبر» با آن حضرت بيعت کردند. اين هيأت ها، مقدّمات هجرت پيامبر(ص) به مدینه و تأسيس حكومت اسلامى را فراهم ساختند. دیگر اینکه ایشان با فرستادن گروهی از مسلمانان به حبشه صداى آئين اسلام را به آفريقا نیز رساندند و با این کار موجبات آشنایی مسلمانان با وضع دولت و حكومت آن کشور و کسب تجاربی نسبت به حکمرانی را فراهم نمودند.

کارگزاران حکومت حضرت مهدی(عج) از میان پيامبران، جانشينان آنان، تقواپيشگان و صالحان و نيكان امت هستند. در روایت آمده است: «مردان الهى، وزيران و دولتمردان اويند كه بار سنگين مسئوليت هاى حكومت را بر دوش دارند».

تکیه بر ظالمان باعث تقویت آنها، گسترش دامنه ظلم و در نتیجه فساد و تباهى جامعه  است. حتی انسان تا مجبور نشود نباید حق خود را از طریق یک قاضى ظالم بگیرد زیرا این کار به رسمیت شناختن ضمنى و تقویت او است، و ضرر این کار گاهى از زیانى که به خاطر از دست دادن حق بر انسان وارد مى شود بیشتر است. تکیه بر ظالمان در فرهنگ جامعه زشتى ظلم و گناه را از میان مى برد و مردم را به ستم کردن و ستمگر بودن تشویق مى نماید.

«سید رضی» عالم بزرگواری است که نهج البلاغه را گرد آوری کرده است. او در سال 359 ه.ق در بغداد به دنیا آمد. نام او محمّد و مادرش فاطمه از نسل امام على(ع) و زنی فاضله، پارسا و بلند نظر بود. پدر وى که از نسل امام کاظم(ع) است، ابواحمد حسین بن موسى نام داشت که در دو دولت عبّاسى و آل بویه داراى منزلت عظیمى بود. سیّد رضى در سال 406 پس از 47 سال زندگى چشم از جهان فروبست. به هنگام وفاتش وزیران و قاضیان و بزرگان از هر طبقه اى پیاده و پابرهنه در منزل او حاضر شدند.