اولا: ثواب عمل «واجب» به مراتب بیشتر از ثوابهایی است که به اعمال «مستحب» تعلق می گیرد و اگر کسی به جای واجبات مشغول عمل مستحبی شود، مشمول ثواب های آن نمی گردد.
ثانیا: همه اعمال واجب و مستحب، با هر مقدار از ثواب و فضیلت، مشروط به رعایت «تقوا» شده و قرآن کریم می فرماید: «انَّما يَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ المُتَّقين»؛ ترک واجبات نیز بی تقوایی است.
ثالثا: در بسیاری از روایات بیان کننده چنین ثوابی صریحا ذکر شده که این ثواب منوط به «معرفت» داشتن زائر از شأن و مقام امام(ع) است تا بدینوسیله معلمین واقعی دین شناخته شوند.
رابعا: بر ثواب زیارت امام حسین(ع) و امام رضا(ع) تاکید ویژه شده است؛ چون آنها جایگاه بی بدیلی در احیای اسلام و حفظ هویت دینی و مذهبی شیعیان بواسطه اتفاقات تاریخی معاصرشان دارند.
خامسا: امامان اهل بیت(ع) جایگاه ویژه ای در کسب فیوضات الهی دارند و ایشان مجرای وصول و جریان عنایات الهی هستند؛ از این جهت زیارت آنان یکی از ضروریات ارتباط با خداست.

غاليانی كه براي ائمه(ع) الوهيت قائل بودند می‌گفتند كه همان‌طور كه به جاي عيسی(ع) فرد ديگري دار زده شد در کربلا نیز حنظلة بن اسعد شامی به جاي امام حسين(ع) كشته شد. اين اعتقاد با خبر پيامبر(ص) مبني بر كشته شدن امام حسين(ع) ناسازگار است و امام رضا(ع) نيز ضمن لعن آنها فرمودند: «به خدا سوگند که کشته شد حسین(ع) و کشته شد کسی که بهتر از او بود، یعنی امام علي(ع) و امام حسن(ع) و هیچ یک از اهل بیت رسالت نیست مگر آنکه کشته می‌شود و مرا به زهر شهید خواهند کرد و این خبر از پيامبر(ص) به من رسیده است».

در تفسیر آيه 27 سوره «حديد» در منابع اهل سنت آمده كه مراد از «يُؤتيِكُمْ كِفْلَيْن مِنْ رَحْمَتِهِ» حسن و حسين(ع) است كه خداوند به على(ع) مرحمت فرمود و منظور از «يَجْعَلْ لَكُمْ نُوراً تَمْشوُنَ بِهِ»، علي(ع) است كه نور امت اسلام و مايه هدايت آنها است. به هر حال اين، فضيتلى است که از برترين فضائل است و دارنده آن از هر كس براى خلافت پيامبر(ص) شايسته تر است.

قاضى ابوبكر بن عربى اندلسى در حقیقت نخواسته تشخيص دهد كه عامل اصلى اين این فاجعه، خود يزيد بوده است؛ این عاملان يزيد بودند که در هر فرصتى می خواستند امام حسین(ع) را به قتل برسانند! لذا امام مجبور شدند از مدینه و سپس از مکه خارج شوند. در حقیقت زمینه قیام نظامی را یزید به وجود آورد.
علاوه بر این حکومت یزید هم در مساله بیعت و هم در شیوه حکومت مشروع نبود و امام حسین(ع) به خاطر عمل به وظیفه دینی «امر به معروف و نهی از منکر»، قیام کرد. امّا قاضی فساد و جنایات یزید و احادیث امر به معروف را نخواسته ببیند!

امام حسين(ع) از «غیبت» امام زمان(عج) خبر داده است. آن حضرت در حديثي مي فرمايد: «در نهمين از فرزندانم سنتى از يوسف(ع) و سنتى از موسى بن عمران(ع) است. او قائم ما اهل بيت مى باشد كه خداوند تبارك و تعالى امر او را در يك شب اصلاح خواهد نمود». ایشان همچنین فرمودند: «قائم اين امت همان نهمين از اولاد من است. او دارای غيبت مى باشد».

آن حضرت در تمام مدت زندگی خود با رسول خدا(ص) مأنوس بوده و حتی در وقت نماز از آن حضرت جدا نمی‌شد. رسول خدا(ص) سخت به او و برادرش اظهار علاقه کرده و با جملاتی گوشه‌ای از فضایل آنها را برای اصحاب بازگو کردند. در آثار حدیثی، شمار زیادی فضیلت برای حسنین نقل شده است که بسیاری از آنها نظیر حدیث «اَلْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ» متواتر است. از آن حضرت درباره امام حسین(ع) فضایل اختصاصی نیز آمده است که یکی از مشهورترین آنها، روایت «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ» است.
امام حسین(ع) در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان حضور داشت و در کنار پدر به جنگ با پیمان ‌شکنان و ظالمان پرداخت. امام حسین(ع) در دوره امامت برادرش، به طور کامل از سیاست وی دفاع می‌کرد. آن حضرت در فاصله ده سال به اجبار، حکومت معاویه را تحمل کردند. مناسبات امام و معاویه و گفتگوهایی که در مواقع مختلف صورت گرفته، نشان از تسلیم‌ناپذیری امام از لحاظ سیاسی در برابر پذیرش مشروعیت قطعی معاویه است.
امام حسین(ع) از کنار صفه‌ای می‌گذشتند، در آن حال دیدند که گروهی از فقرا مشغول خوردن طعامی هستند. آنها از حضرت خواستند تا همراهی‌شان کند. امام فرمودند: «خداوند متکبران را دوست ندارد». آنگاه پایین آمده با آنها غذا خوردند. پس از آن به آنان فرمودند: «شما مرا خواندید و من اجابت کردم، اکنون من شما را می‌خوانم و شما اجابت کنید». آن وقت حضرت روی به رباب کرده و فرمودند: «هر چه آماده کرده‌ای حاضر کن». در نقلی هم آمده است که کنیزی دسته ریحانی را تقدیم امام حسین(ع) کرد؛ حضرت در برابر، او را آزاد کردند!

امام حسین(ع) از احترام ويژه اى در بین صحابه و تابعين برخوردار بود؛ زيد بن ارقم می گوید: «سر امام حسین(ع) را نزد ابن زیاد آوردند. او با چوب به دندان هاى حضرت می زد. در دلم گفتم: من خود مشاهده کردم که پیامبر(ص) همین موضعى را که چوب مى زنى مى بوسید». هم چنین عبدالله بن عمر می گفت: آيا شما را خبر دهم به کسى که محبوب ترين اهل زمين نزد اهل آسمان است؟ او حسین(ع) است. جابر بن عبدالله از پیامبر(ص) نقل می کند که می فرمود: «هرکس دوست دارد نظر کند به مردى از اهل بهشت، بايد به حسين(ع) نظر کند».

ابن حجر می نویسد: حسين بن على نوه رسول(ص) و يکى از دو آقاى جوانان اهل بهشت است؛ زرندى حنفى نیز می نویسد: حسين، مردى با سخاوت و کريم بود و بيست و پنج بار پياده حج به جاى آورد؛ ابن سيرين می گوید: آسمان بر کسى بعد از يحيى بن زکريا به جز حسين(ع) نگريست و هنگامى که کشته شد آسمان سياه گشت، و ستارگان در روز، پديدار شدند، به حدى که سياره جوزاء در وقت عصر ديده شد، و آسمان تا هفت شبانه روز به مانند لخته خونى بود.

بين شيعه و سني مشهور است، انتخاب نام امام حسن و حسين(ع) به امر خدا بوده؛ ابن اثير مي نويسد: اين دو اسم در زمان ولادت حسنين، از جانب خداوند بر پيامبر(ص) وحى شد، سيوطى نقل کرده: حسن و حسين دو نام از نام‏هاى اهل بهشت، براي حسنين (ع) است چرا که مردم عرب پيش از ايشان، اين دو نام را بر فرزندان خويش  نمى‏ نهادند؛ اين مضمون در کتاب عبقات الانوار و در اعيان الشيعه نيز آمده است.

پیامبر(ص) در حدیثی -که نزد مسلمانان قطعی است- می فرماید: «حسن و حسین(ع) دو سرور جوانان اهل بهشت هستند» و بسیاری از علمای اهل سنت مثل تِرمذى، ابن ماجه، احمد بن حنبل، حاكم نيشابورى، نسائی و... آنرا  نقل کرده اند.