آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

يكي از نشانه هاي قيامت «شقّ القمر» است. «قرآن» مي فرمايد: «قيامت نزديك شد و ماه از هم شكافت». اين در حقيقت پاسخ به سؤالى است كه مكرراً از پيامبر(ص) مى پرسيدند كه قيامت كى خواهد آمد؟ حادثه اى كه هم دليل بر قدرت خداوند بزرگ است و هم حكايت از صدق دعوى پيامبر(ص) آخرين سفير الهى است و هم نشانه نزدیکی رستاخیز؛ ولي بسياري از مفسرين خلاف اين نظر را دارند و معتقدند كه ظاهر آيه، ماضى و مربوط به گذشته است و دليلى ندارد كه آن را بدون قرينه روشن به صورت مستقبل معنا كنيم و روايات فراوان گواهى مى دهد كه معجزه «شقّ القمر» در عصر پيامبر(ص) واقع شده است.

يكي از نشانه هاي قيامت «شقّ القمر» است. در سوره «قمر»، آيه اول سخن از نزديكى «قيامت» و «شقّ القمر» به ميان آمده است، مى فرمايد: (قيامت نزديك شد و ماه از هم شكافت)؛ «اِقْتَرَبَتِ السّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ». اين در حقيقت پاسخ به سؤالى است كه مكرراً از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى پرسيدند كه قيامت كى خواهد آمد؟ در اينجا مى فرمايد: قيامت نزديك است و يكى از نشانه هاى آن شقّ القمر است، حادثه اى كه هم دليل بر قدرت خداوند بزرگ بر همه چيز است و هم از صدق دعوى پيغمبر اكرم(ص) آخرين سفير الهى حكايت مى كرد و هم از نزدیکی رستاخیز. بعضى از مفسّران گذشته و امروز نيز آيه را مربوط به حوادثى مى دانند كه در پايان اين جهان و در آستانه قيامت واقع مى شود و از جمله: خورشيد تاريك و ماه از هم شكافته خواهد شد و اگر تعبير آيه به «انشق» به صورت فعل ماضى آمده است به خاطر آن است كه در لغت عرب بسيارى از مسائلى كه در آينده قطعى است به صورت فعل ماضى آورده مى شود.

ولى كمتر كسى از مفسّران اين تفسير را پذيرفته است كه آيه ناظر به حوادث پايان دنيا باشد؛ زيرا به هر حال ظاهر آيه، ماضى و مربوط به گذشته است و دليلى ندارد كه آن را بدون قرينه روشن به صورت مستقبل معنا كنيم و هم روايات فراوانى كه به گفته كتاب «في ظلال القرآن» در سر حدّ تواتر است گواهى مى دهد كه معجزه «شقّ القمر» در عصر پيامبر(ص) به وقوع پيوسته است(1) و به نقل مرحوم علامه طباطبايى در «الميزان»، اهل حديث و علماى تفسير متفقاً اين معنا را پذيرفته اند كه شقّ القمر در عصر پيامبر(صلی الله عليه وآله) رخ داده است جز چند نفر از مفسّران پيشين (و غير معروف).(2) ابو الفتوح رازى نيز مى گويد: «قول كسانى كه مى گويند آيه فوق اشاره به حوادث آينده است، خلاف اجماع و اتفاق علماست!». (3)،(4)