رابطه، تشابه و تفاوت عدل و قسط در قرآن؟

با توجه به اینکه واژه عدل و قسط هر دو در قرآن بکار رفته است، این دو واژه چه رابطه، تشابه و تفاوتی با هم دارند؟

«عدل»‏ به گفته اهل لغت لفظى است كه مفهوم برابری و مساوات را در بردارد. در تعریف دیگری، عدل حالتی است بين افراط و تفريط، به گونه ای که در اين حد وسط زيادت يا نقصانی قرار نداشته و اعتدال کامل مراعات شده. «قسط» نیز به معناى نصيب عادلانه است؛ لذا مفهوم دادگرى در آن نهفته است و از آن جهت که در بردارنده مفهوم «اعتدال و حفظ از انحراف و افراط و تفريط» است با عدل هم معنی می باشد. البته واژه «قسط» وقتی افاده معنای «عدالت» را می کند که در باب ثلاثی مزید «إفعال» به کار رود: «أقسط، یقسط، إقساط».

تفاوت های بین معنای «عدل» و «قسط» نیز از این قرار است: 1. در واقع «قسط»، آن «عدلی» است كه ظهور يافته و محسوس گشته. 2. واژه «قسط» و «اقساط» در مواردى به كار مى رود كه گروهى در چيزى شريك باشند ولى «عدالت» هم در موارد شركت و هم در غير موارد آن به كار مى رود. 3. عدالت در مورد حكومت و داورى است و قسط در مقابل تقسيم حقوق است. 4. قسط تنها در مورد كسانى كه عمل صالح دارند و پاداش نيك دريافت مى كنند گفته شده، و در مورد كيفر بدكاران عنوان نشده است.

بررسی حیله های شرعی شیخ طوسی در باب «شفعه»

شیخ طوسی(رحمه الله) در باب «شفعه» چه حیله هایی را مطرح می نماید و چه ایراداتی بر نظر ایشان وارد است؟

شیخ در این باب حیله هایی را ذکر کرده که قابل قبول نیست مثلا: جایی که سهم يكى از شركا 100 دينار ارزش دارد آن را به 1000 دينار به شخص سوّمى مى‌فروشد، و در مقابل جنسى كه 100 دينار بيشتر ارزش ندارد به 1000 دينار مى‌خرد. در اینجا شريك ديگر نمى‌تواند از حقّ شفعه استفاده كند؛ چون بايد سهم شريك خود را به ده برابر قيمت واقعى بخرد! این حیله از قبيل حيله‌ هایى است، كه قصد جدّى در آن وجود ندارد و بدين جهت اعتبار شرعى ندارد. چون هیچ عاقلی جنسى را به ده برابر قيمت واقعى نمی خرد.

دقت در شناسائى صفات خدا

چرا شناسائى صفات خدا نیازمند دقت و احتیاط است؟

نخستین شرط شناسایى صفات خداوند نفى تمام صفات مخلوقات از آن ذات مقدّس و تشبیه نکردن او به هیچ یک از موجودات عالم است. صفات خدا به دو دسته «صفات ثبوتیه» (آنچه خداوند آنها را داراست) و «صفات سلبیه» (آنچه خداوند از آنها منزّه است) تقسیم می شود. در واقع هر کمالى تصوّر شود خداوند دارد و هر نقصى تصوّر شود خداوند از آن بریست؛ پس صفات ثبوتى و سلبى خداوند نامحدود است. امّا پی بردن به حقیقت ذات خداوند به این مى ماند که بخواهیم اقیانوس بیکرانى را در ظرف کوچکى جاى دهیم.

مقبولیت نفیع بن حارث نزد اهل سنت

سخن علماى اهل تسنن در مورد مقبولیت نفیع بن حارث و پذیرش روایات او چه مى باشد؟

ذهبی نوشته: سفیان، همام، شریک و طایفه اى از اعلام آن طبقه، از او حدیث فرا گرفته اند، و ترمذى در صحیح خود، احادیث او را آورده و به آنها استدلال کرده است.

فضایل علی(ع) از زبان سعد بن ابی وقاص

سعد بن ابی وقاص چه فضیلتهایی را در مورد علی(علیه السّلام) بیان کرده است؟

ابن قتيبه از سعد نقل مي کند: على(ع) در نيکى‏ هايمان با ما شريک بود ولى ما با او در نيکى‏ هايش شريک نبودیم و ما به نيکى مى ‏دانستيم که او سزاوارترين فرد نسبت به کار خلافت است. عامر ابن سعد ابی وقاص، از پدرش نقل می کنند: که در حضور معاويه، سه فضليت والاي علی(ع)، یعنی؛ حديث منزلت، مقام علي(ع) در جنگ خيبر و جان نبي بودن در ماجراي مباهله را برای معاویه بیان کرده است.

برترى على(ع) بر صحابه در بیان مجاهد

مجاهد درباره برترى على(علیه السلام) بر سائر صحابه چه گفتارى دارد؟

حاکم حسکانى به سندش از مجاهد نقل کرده که گفت: «همانا براى على(ع) هفتاد منقبت است که براى هیچ یک از اصحاب پیامبر(ص) مثل آن نبوده است و هیچ یک از مناقب آنان نیست جز آن که على(ع) در آن ها شریک است».

آیاتی که تصریح به نفی تثلیث دارند

قرآن درباره نظریه تثلیث چه برخوردی دارد؟

خداوند در سوره مائده، آیه 73، می فرماید: «کسانى که گفتند: «خداوند، یکى از سه خداست» به یقین کافر شدند؛ هیچ معبودى جز معبود یگانه نیست و اگر از آنچه مى گویند دست برندارند، عذاب دردناکى به کافران آنها خواهد رسید». همچنین در سوره نساء، آیه 171، می فرماید: «اى اهل کتاب! در دین خود، غلّو نکنید؛ ... مسیح فقط فرستاده خدا، و کلمه (مخلوق) اوست؛ که او را به مریم القا نمود... و نگویید: «(خداوند) سه گانه است» ... خدا، تنها معبود یگانه است؛ او منزّه است که فرزندى داشته باشد ...».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

اجعَلْ هَمَّکَ لِمَعادِکَ تَصْلُحْ

کوشش و همت خود را مصروف آخرتت گردان، اصلاح مى شوى

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 58