امام علی(ع) در جریان جنگ صفین، به نيرنگ هاى معاويه و ساده لوحى گروهى از شاميان فريب خورده اشاره كرده و مى فرمايد: «آگاه باشيد، معاويه گروهى از بی خبران گمراه را همراه خود آورده و حق را با نيرنگ بر آنها پنهان نموده تا آنجا كه گلوهاى خويش را آماج تيرها و شمشيرهاى مرگ ساخته اند». بر طبق كلام مولا، قدرت معاويه بر فريب و دگرگون نشان دادن واقعيتها و بی خبر ماندن شاميان، سبب شده تا آنها باور كنند در راه خدا مى جنگند و به سوى شهادت مى روند، و باور دارند عثمان مظلوم كشته شده و قاتلش حضرت على(ع) است.

امام على(ع) براى دفع این اتهام بنی امیّه مى فرمايد: «اين تهمت ها بسيار زشت و ناجوانمردانه است، من نه در خون عثمان و نه در خون شخص ديگرى مشاركت نداشته ام. من بيشترين دفاع را از او كردم هر چند او را در بسيارى از مسايل مقصّر مى دانستم ولى نه در حدّ كشتن. من بسيار او را نصيحت كردم و از عواقب كارش بر حذر داشتم و آنها را كه بر ضدّش شوريده بودند، به صبر و اصلاح كارها دعوت نمودم در حالى كه بسيارى از بنى اميّه كه امروز به خونخواهى او برخاسته اند، ساكت و خاموش بودند ...».

وقتی عراقیان بر یاران معاویه چیره شده و پیروزی نزدیک شد، شامیان به پیشنهاد عمروبن عاص قرآن بر نیزه کردند. امام علی(ع) فرمود: من سزاوارترم كه كتاب خدا را اجابت كنم؛ امّا معاويه و یارانش نه اهل دين اند و نه قرآن...این نیرنگ است...تا شما را از خود بازدارند. اما عده ای از سپاه امام گفتند: ای علی اكنون كه به كتاب خدا فرا خوانده شده اى، شاميان را اجابت كن؛ و گرنه تو را می کشیم. این گونه عراقیان فریب شامیان را خوردند و پیروزی قاطع  را به نفع آنان واگذار کردند.

«غَرُور» (بر وزن شَرور) از مادّه «غُرور» (بر وزن شُعور) در اصل به معناى خدعه و نيرنگ و غفلت در حال بيدارى آمده است؛ و شيطان را از اين جهت «غَرور» گفته اند كه افراد را با نيرنگ و فريب خود از راه بيرون مى برد، و حق و باطل را در نظر آنان دگرگون مى سازد.

در روایات تعابیر متعددی در این باره آمده از جمله: كوتاه كردن آرزوها شعار مؤمنان و لباس اهل يقين است؛ کوتاهی آرزو موجب ورود به بهشت می شود؛ مردم آنچه به آن نمى رسند، آرزو مى كنند؛ اهتمام به روزىِ فردا نكنيد كه اگر فردا جزء عمر شما باشد روزى هم با عمر شما مى آيد؛ آرزو، نيرنگ باز و ضرر زننده است؛ اگر بنده، مرگ و سرعت آن را به سوى خود ببيند، از آرزو ناراحت و بيزار مى شود؛ اگر اجلها ظاهر مى شدند، زشتى و عيب و بى ثمر بودن آرزوها آشكار مى گرديد و ...

فقها به چند دليل این درآمدها را حرام مي‌دانند؛ يكي به خاطر آن كه مصداق روشن اكل مال به باطل است. دوم به خاطر اين كه نوعى كلاهبردارى توأم با فريب و نيرنگ است. سوم به خاطر قمار است كه باعث قربانى كردن مال و شرف براى به دست آوردن مال ديگران با نيرنگ است. بنابراين، ماهيّت حقيقى بازاريابى شبكه‌‌اى چيزى شبيه قمار جهانى است. چهارم شبيه بخت‌‌آزمايى است كه در زمان طاغوت مرسوم بود و فقها آن را تحريم كردند و اكنون در لباسى نو و تحت عنوان شركت‌‌هاى خارجى و داخلى جلوه كرده است.

عمرو بن عاص بن وائل بن هاشم، از سیاستمداران پنجگانه عرب است. فتنه ها از او آغاز و به او ختم مى شود. تاریخ، نیرنگ هاى او را نقل کرده است. پدر او عاص همان کسى است که قرآن صريحاً او را أبتر خوانده، چون مادر عمرو ليلا مشهورترين زن بد کاره مکّه بوده، هنگامى که عمرو عاص را به دنيا آورد بين پنج نفر از کسانى که با او همبستر شده بودند مردد بود و بدليل اينکه عاص به او پول بيشترى مى داد، عمرو را به او ملحق کرد. عمرو به هنگام مرگ در سال 43 به پسرش گفت: من دنياى معاويه را آباد کردم و دين خود را فاسد نمودم .