شوراى شش نفره‏

در شورای شش نفره که عمر بن خطاب برای تعیین خلیفه بعدی ایجاد کرده بود چه گذاشت؟

على(ع)، عثمان، طلحه، زبیر، سعد وقاص و عبدالرحمان بن عوف اعضای شورایی بودند که عمر انتخاب کرد.
در جلسه شوری نخست طلحه به نفع عثمان کنار رفت؛ زبیر نیز، به نفع امام(ع) و سعد وقّاص به نفع عبد الرحمان کنار کشید. بعد پسر عوف رو به على(ع) کرد و گفت: با تو بیعت مى کنم بر کتاب خدا و سنّت پیامبر(ص) و روش شیخَین. على(ع) آخرین شرط او را نپذیرفت. بعد خطاب به عثمان همان سخن را تکرار کرد. عثمان فوراً پذیرفت و عبد الرحمان با او به عنوان «امیر مؤمنان» بیعت کرد.
 

حدیث اقتداء به شیخین

آیا حدیث اقتداء به شیخین در اثبات خلافت ابوبکر اعتباری دارد؟

اهل سنّت براى امامت ابوبکر و عمر به این حدیث استدلال می نمایند. لکن این حدیث ضعیف است؛ زیرا تمام کسانى که آن را روایت کرده‏ اند، افرادى ضعیف هستند و این مطلب آن قدر آشکار است که بزرگان علماى اهل سنّت نیز بسیارى از راویان این حدیث را ضعیف شمرده و با انواع جرح و تعدیل‏هاى رجال‏شناسى کاستی هاى آن‏ها را بیان کرده ‏اند.

بزرگان اهل سنت و تضعیف سند حدیث «اقتداى به شیخین»

نظر بزرگان اهل سنت در باره سند حدیث «اقتداى به شیخین» چیست؟

برخى از علماى اهل سنت به ضعیف و جعلی بودن حدیث «اقتداى به شیخین» اشاره کرده اند، مانند: 1- ابوحاتم رازى. 2- ابوعیسى ترمذى. 3- ابوبکر بزّار. 4- ابوجعفر عقیلى. 5- ابوبکر نقّاش. 6- ابوالحسن دارقطنى. 7- ابن حزم اندلسى. 8- شمس الدین ذهبى. 9- نورالدین هیثمى. 10- ابن حجر عسقلانى و دیگران.

بررسى دلالت حدیث «اقتداء به شیخین»

حدیث «اقتداء به شیخین» از حیث دلالت داراى چه مشکلاتى مى باشد؟

این حدیث، از حیث دلالت اشکالاتی دارد. زیرا:  اهل سنت معتقدند پیامبر(ص) تصریح بر خلافت کسى نکرده. ابوبکر و عمر نسبت به بسیارى از مسائل و احکام جاهل بودند. این حدیث، دال بر عصمت آن دوست، ولی کسى هرگز چنین ادعایى درباره آنها ندارد. خود ابوبکر در روز سقیفه به این حدیث استدلال نکرد. ابوبکر گفته: مرا از خلافت عزل کنید، زیرا من بهترین شما نیستم. دوست داشتم از پیامبر(ص) سؤال مى کردم که این امر(خلافت) براى کیست؟. عمر مى گفت: بیعت با ابوبکر امرى بدون رویّه و تأمّل بود.

طرد سیره شیخین توسط امام علی(ع)

آیا امیر المؤمنین علی(علیه السلام) عمل به سیره شیخین را برای نیل به خلافت قبول کرد؟

در کتاب مسند حنبل، البدء و التاریخ، الغارات و کتاب الإمامة و السیاسة آمده: امام علی(ع) در جواب عبدالرحمن بن عوف در شرط عمل به سیره شیخین فرمود: «با وجود کتاب خدا و سنّت پیامبر(ص) نیازى به روش هیچ کس نیست». اما عثمان پذیرفت که علاوه بر کتاب خدا و سنت رسول(ص) به سیره شیخین هم عمل نماید. عبدالرحمن بار دیگر به طرف على(ع) برگشت و سخن خود را تکرار کرد بازهمان پاسخ را شنید آنگاه به طرف عثمان رفت و با او بیعت کرد.

روایت بیهقی در مورد رضایت فاطمه از شیخین!

آیا آنچه بیهقی در مورد راضی شدن فاطمه(علیها السلام) از شیخین نقل کرده اعتباری دارد ؟

بیهقى از شعبی نقل کرده که: «ابوبکر براى کسب رضایت نزد فاطمه(س) آمد... و رضایت فاطمه را طلبید... پس فاطمه از وى راضى شد». اولاً: سند روایت مرسل است؛ چرا که شعبى از جمله تابعین شمرده شده و خود شاهد ماجرا نبوده است. ثانیاً: این روایت در برابر روایات صحیحی که گویای عدم رضایت صدیقه کبری(س) از شیخین تا آخر عمر می باشد، اعتباری ندارد. ثالثاً: شعبى از دشمنان امیرمؤمنان(ع) و ناصبى بوده و روایت او حجت نیست.

حدیث «اقتداى به شیخین» به روایت ابن مسعود

آیا سند حدیث «اقتداى به شیخین» به روایت ابن مسعود معتبر است؟

این حدیث به روایت ابن مسعود، دارای اشکالاتی است، مانند: 1- ترمذى تصریح به غرابت آن کرده است. 2- در سند آن یحیى بن سلمة بن کهیل است که شخصى ضعیف و متروک و منکرالحدیث بوده. 3- در سند آن اسماعیل بن یحیى بن سلمه وجود دارد که ضعیف است.

حدیث «اقتداى به شیخین» به روایت انس بن مالک

آیا سند حدیث «اقتداى به شیخین» به روایت انس بن مالک معتبر است؟

این حدیث خالى از اشکال نیست؛ زیرا اولاً: حدیث ابن مسعود مورد تضعیف خود ترمذى واقع شده است. ثانیاً: حدیث حذیفه با تمام طرقش مورد تضعیف قرار گرفته است. ثالثاً: ابن عدى در«الکامل» گرچه این متن را با سندهاى مختلف نقل کرده است. ولى در تمام سندهاى آن مسلم بن صالح، از حمّاد بن دلیل، از عمر بن نافع از عمرو بن هرم، وجود دارد که تمام آنان ضعیف الحدیث مى باشند.

حدیث «اقتداى به شیخین» به روایت ابى الدرداء

آیا سند حدیث «اقتداى به شیخین» به روایت ابى الدرداء معتبر است؟

این حدیث خالى از اشکال نیست؛ زیرا اولاً: ابن حجر مى گوید: در سند این حدیث کسانى وجود دارند که من آنان را نمى شناسم. ثانیا: به مجرد وجود یک حدیث در معاجم طبرانى نمى توان حکم به صحت آن نمود. ثالثاً: حدیث صحیحی از ابوالدرداء رسیده که با این حدیث مخالف است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الامام الصادق عليه السلام

إن الله تبارک و تعالي يقول : الصوم لي و انا أجزي عليه

خداوند تبارک و تعالي مي فرمايد : روزه از من است و پاداش آنرا من مي دهم

ميزان الحکمة 6 / 389