آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

این حدیث، از حیث دلالت اشکالاتی دارد. زیرا:  اهل سنت معتقدند پیامبر(ص) تصریح بر خلافت کسى نکرده. ابوبکر و عمر نسبت به بسیارى از مسائل و احکام جاهل بودند. این حدیث، دال بر عصمت آن دوست، ولی کسى هرگز چنین ادعایى درباره آنها ندارد. خود ابوبکر در روز سقیفه به این حدیث استدلال نکرد. ابوبکر گفته: مرا از خلافت عزل کنید، زیرا من بهترین شما نیستم. دوست داشتم از پیامبر(ص) سؤال مى کردم که این امر(خلافت) براى کیست؟. عمر مى گفت: بیعت با ابوبکر امرى بدون رویّه و تأمّل بود.

حدیث «اقتداى به شیخین» گرچه در ابواب مختلف مورد استدلال علماى اهل سنت قرار گرفته است ولى غیر از مشکل سندى که دارد از حیث دلالت نیز خالى از اشکال نیست; زیرا:
1 ـ اکثر آنان معتقدند که پیامبر(صلى الله علیه وآله) تصریح بر خلافت کسى براى بعد از خودش نکرده است.
2 ـ معروف از ابوبکر و عمر آن است که نسبت به بسیارى از مسائل و احکام اسلامى جاهل بوده اند آیا ممکن است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) با این حال امر به اقتداى به آن دو نماید.
3 ـ این حدیث با این تعبیر که امر به اقتداى مطلق به شیخین است دلالت بر عصمت آن دو و عدم جواز خطا دارد در حالى که کسى هرگز چنین ادعایى درباره آن دو ندارد.
4 ـ اگر چنین حدیثى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) صادر شده بود باید خود ابوبکر در روز سقیفه براى حقانیت خود در مقابل انصار به آن استدلال مى کرد، در حالى که هیچ شاهد حدیثى و تاریخى بر آن وجود ندارد، بلکه آنچه که در تاریخ ذکر شده این که ابوبکر خطاب به حاضرین گفت: «با هر یک از این دو نفر یعنى ابوعبیده و عمر بن خطاب که خواستید بیعت کنید».(1) و حتى به ابوعبیده جرّاح خطاب کرد و گفت: دستت را بده تا با تو بیعت کنم.(2)
5 ـ چون ابوبکر به خلافت رسید گفت: «اقیلونى، اقیلونى، فلست بخیرکم و علىّ فیکم»؛ (مرا از خلافت عزل کنید، مرا از خلافت عزل کنید; زیرا من بهترین شما نیستم در حالى که على در بین شماست.)
6 ـ و چون هنگام وفات او شد گفت: «وددت انّى سألت رسول الله لمن هذا الامر، فلاینازعه احد، وددت انّى کنت سألت: هل للأنصار فى هذا الامر نصیب»(3)؛ (دوست داشتم که از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) سؤال مى کردم که این امر (خلافت) براى کیست تا کسى در آن نزاع نکند. دوست داشتم که سؤال مى کردم: آیا براى انصار نیز در این امر نصیبى است؟)
7 ـ عمر درباره خلافت ابوبکر مى گفت: «کانت بیعة ابى بکر فلتة وقى المسلمین شرّها...»(4)؛ ( بیعت با ابوبکر امرى بدون رویّه و تأمّل بود، خداوند مسلمانان را از شرّ آن نگه داشت... .)
با این وجود اگر حدیث «اقتداى به شیخین» از پیامبر(صلى الله علیه وآله) رسیده بود چه جاى این گونه مطالب از زبان آن دو بود؟!(5)