مفهوم اصلى «ربّ» به نوشته «مفردات»، تربيت كردن و سوق دادن به سوى كمال است؛ و از آنجا كه اين كار با مفاهيم ديگرى مانند اصلاح و تدبير مالكيت، حكومت، سيادت و تعليم و تغذيه همراه است به هريك از اين مفاهيم نيز اطلاق شده است. در لسان العرب آمده كه «ربّ» علاوه بر اين كه بر ذات پاك خداوند اطلاق مى شود به معناى مالك، آقا، مدبّر، مربىّ، قيّم و منعم نيز آمده است.

«قَيُّوم» صيغه مبالغه از ماده «قيام» است و قيام به معنى ايستادن، يا تصميم‌ گيرى است. كاربرد اين واژه در مورد خداوند به معنى این است كه اهتمام زیادی به امور مربوط به مخلوقات و ارزاق و عمر و حيات و مرگ آنها دارد و آنچه مورد نياز آنها است در اختيارشان قرار مى دهد. بعضى نيز آن را به معنى قائم بالذات و مقوّم موجودات ديگر تفسير كرده اند كه با معنى قبل تفاوتى ندارد.

امام صادق(ع) در برابر مرد زنديق و بى ايمانى كه از محضرش درباره وحدانيّت پروردگارش سؤال كرد؛ فرمود: «هنگامى كه آفرينش را منظّم مشاهده مى كنيم؛ و افلاك را در جريان، و آمد و شد شب و روز و خورشيد و ماه را طبق برنامه منظّم مى بينيم، اين درستى فرمان، و تدبير، و انسجام امور، دليل بر اين است كه مدبّر و پروردگار فقط يكى است».

آغازین آیه سوره حمد، هرگونه حمد و ستایش را شایسته خداوند می داند. در این آیه، واژه الحمد با الف و لام جنس، و کلمه العالمین، به صورت جمع و با الف و لام، ذکر شده که دلالت بر هرگونه حمد و ستایش موجودات هستی، برای خداوند دارد. زیرا او پروردگار، مدیر و مدبّر، خالق و مالک واقعی همه موجودات است. اکتشافات عصر حاضر نشان می دهد ده میلیون میلیارد سلول بدن انسان هر کدام حمد و سپاسی لازم دارند، زیرا نعمتی از سوی پرورگار محسوب می شوند.

براى اين حديث شريف، تفسيرهاى گوناگونى گفته شده از جمله: 1 ـ اين حديث در حقيقت اشاره به «برهان نظم» است، يعنى هركس شگفتيهاى ساختمان روح و جسم خود را بداند و به اسرار و نظامات پيچيده و حيرت انگيز اين اعجوبه خلقت پى برد، راهى به خدا به روى او گشوده مى شود. 2 ـ ممكن است اين حديث اشاره به «برهان وجوب و امكان» باشد، چرا كه اگر انسان دقّت در وجود خويش كند مى بيند وجودى است از هر نظر وابسته و غير مستقل. 3 ـ حديث مى تواند اشاره به «برهان علّت و معلول» باشد.

دیدگاه «هستی شناسی» از جهت اعتقاد به مخلوق بودن هستی یا تصادفی بودن آن، غایتمندی و در مرزبندی آزادی تأثیر بسزایی دارد. از این رو در فلسفه «لیبرالیسم»، تدبیر هستی بر عهده انسان است و خداوند نقش ربوبیت ندارد. لذا برای یافتن مبنای آزادی مستقیماً به سراغ قوانین بشری می روند از این رو هیچ مبنای قدسی دخالت ندارد. اما درهستی شناسی اسلامی، خداوند خالق، رب و مدبر جهان است، و نیاز جهان در تربیت، تدبیر و هدایت را به آنان اعطا می کند. از این رو آزادی انسان نیز بر اساس «مشیت حکیمانه» هدایت و مرزبندی می شود.

اصل بروج به معنای ظهور است؛ لذا دیوار بلند شهر، یا محل اجتماع لشگر که آشکارتر است را برج می نامند، اما برج های آسمانی که در آیه 61 سوره فرقان آمده اشاره به صورت هاى مخصوص فلکى است که خورشید و ماه در هر فصل و هر موقعى از سال در برابر یکى از آنان قرار مى گیرد مثلا مى گویند: خورشید در برج حَمَل قرار گرفته و...، و بیانگر نظم دقیق مسیر خورشید و ماه در آسمان است و شاهد گویائى است بر وجود پروردگارى که مدبّر عالم است.

بعضی از عقاید باطل گروه غلات در عصر امام هادي(ع) عبارتست از؛ امام هادى(ع) خدا و خالق و مدبر جهان هستى است. ابن حسكه نبّى و فرستاده از جانب امام براى هدايت مردم است. هيچ كدام از فرائض اسلامى از قبيل زكات، حجّ، روزه و... واجب نيست. ازدواج با محارم از قبيل مادر، دختر، و خواهر، جايز است. لواط جايز، و يكى از راه هاى اعمال شهوت است كه خداوند آن را حرام نكرده است. ارواح مردگان در كالبد آيندگان حلول مى كند و ... .