مفهوم «وجه الله»؟

منظور از «وجه الله» چیست؟ مگر خداوند چهره و صورت دارد که در برخی از متون اسلامی این تعبیر بکار رفته است؟

خدا جسم نیست و مانند انسانها چهره و صورت ندارد و از آنجا که در زبان عربی واژه «وجه الشئ» برای معنای «ذات الشئ» به کار می رود، در بسیاری از آیات قرآن، «وجه الله» به معنای ذات خدا خواهد بود.
در گروهی دیگر از آیات قرآن «وجه الله» به معنای «رضایت خداوند» است. بدین معنی که «وجه» در اين آيات به معنای مصدری «توجّه کردن» و «رو نمودن» خدا و به معنی کنایی ثواب و رضايت خدا است.
نظر دیگری که درباره تفسیر معنای «وجه الله» گفته شده این است که بگوییم منظور از واژه «وجه» هنگام انتساب به خداوند «نمود» خداست؛ صفاتى را كه خداى تعالى به آن صفات با بندگان خود رو به رو مى شود نظير رحمت، خلق، رزق و هدايت و امثال آن مى توان وجه خدا دانست.

طلب شفاعت از غير خدا و مساله «شرک»؟

آيا شفاعت خواستن از غير خداوند، شرك نیست؟!

موضوع شفاعت اولیاء و انبیای الهی هیچ منافاتی با توحید ندارد و موجب شرک نمی گردد؛ زیرا اولا شفیع فقط واسطه ای در طلب بخشش است نه اینکه خودش گناهکاری را ببخشد و ثانیا به تصریح آیات قرآن این شفاعت به اذن و رضایت خداوند صورت می گیرد. انکارهایی هم که در آیات قرآن درباره موضوع شفاعت ذکر شده، مربوط به ادّعاهای بت پرستان در شفیع شدن بتها می باشد و ارتباطی با شفاعت انبیاء و اولیای الهی ندارد.

«امام معصوم(ع)» و دريافت علم از طريق «روح القدس»

آيا این سخن صحیح است که «امام معصوم(علیه السلام)» بخشي از علم خود را از «روح القدس» دريافت مي‌كند؟

يكي از منابع «علم» امامان معصوم(ع)، فيض «روح القدس» است كه بارها قرآن به آن پرداخته است. مراد از روح القدس، يا «جبرئيل» است و يا «روح مقدس عيسي(ع)» يا «انجيل» كه بر او فرستاده شده و يا «اسم اعظم خداوند» كه مسيح(ع) با آن، مردگان را زنده مى كرد.

دلالت قانون «عدم تبعیض در فیض» بر وجود امام زمان(عج)

قانون «عدم تبعیض در فیض» چگونه بر وجود امام زمان(عج) دلالت دارد؟

به اعتقاد كليميان، مسيحيان و اهل سنت، با قطع شدن نبوت فيض و ارتباط بشر با عالم لاهوت قطع شده است؛ حال جاى اين سؤال است كه چرا باید خداوند امت اسلامى را بعد از پيامبر(ص) از اين فيض محروم کرده باشد؟ تنها اماميه است كه پاسخ این اشکال را داده و معتقد است رابطه هدايت الهى بين عالم انسانيَّت و خداوند به طور مداوم برقرار و ولايت به صورت زنده تا قيامت ثابت و مستمر است و آن انسان كامل همانا حضرت مهدى(عج) است.

آفرینش مشرکین و مسئله عدل الهی؟

وقتی خداوند در سوره توبه از مشرکین برائت می جوید، آفرینش آنان چگونه با عدل الهي سازگار است؟(اگر بدش می آمد نمی آفرید!)

فیض و رحمت عام خداوند بر این تعلق گرفته که اگر مقدمات به وجود آمدن انسانی فراهم شد، او نیز پدید آید اعم از اینکه چه اوصاف و ویژگی های عرضی داشته باشد. بنابراین اصل وجود او که برآمده از فیض الهی است مورد بیزاری خدا نیست و همان طور که در احادیث اهل بیت(ع) هم گفته شده فقط اعمال و عقاید مشرکانه اش مورد بیزاری خدا قرار می گیرد. اعمالی که با اراده و انتخاب آزاد خود شخص مشرک پدید می آیند و هیچ اجباری از سوی خدا برای ارتکاب آنها وجود ندارد و به همین خاطر مسئولیت عواقب بعدی آنها به عهده خود اوست.
ضمن اینکه در بحث «علم الهی» نیز اطلاع خداوند از سرنوشت انسان ها و مخصوصا مشرکین موجب پدید آمدن هیچ «جبری» در حق آنها نمی شود و بدین ترتیب کسی نمی تواند از او بپرسد که چرا با اطلاع از سرنوشت آنها و جهنمی شدن شان باز هم از فیض وجود و حضور در دنیا و آفرینش برخوردارشان ساخته است؟!

حکمت و عدل الهی در اجابت دعای گناه کاران و غیر مسلمانان!

در احادیث سخن از اجابت دعای گناهکاران و غیر مسلمانان آمده است؛ آیا اجابت دعای آنان باعث ثابت قدمی آنها در مسیر غلط نمی شود؟! و منافی عدل و حکمت الهی نیست؟!

برخی گناهکاران و غیر مسلمانان، مستضعفان قاصری هستند که عدم اجابت دعای شان می تواند تأثیرات مخربی داشته باشد و شعله ضعیف معنویت را در دل های شان خاموش کند. اما دعای معاندان مقصر که با علم به مسیر حق باز هم راه باطل را می پیمایند به هیچ وجه مورد پذیرش قرار نمی گیرد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که منظور از استجابت دعا در آن احادیث، دعایی است که شخص غیر مسلمان در حق یک مسلمان می کند نه اینکه دعایش برای خودش مستجاب باشد.

وحدت دعوت انبیاء، دلیلی بر توحید

وحدت دعوت انبیاء چگونه دلالت بر توحید دارد؟

دعوت عمومی انبیا به خدای یگانه دلیل بر توحید است. اگر در عالم دو واجب الوجود باشد و هر دو، منبع فیض باشند، در فیض رسانیشان بخل نمی ورزند؛ چراکه عدم فیض از هر کدام نقص است و این با حکمت نمی سازد، خواه فیض تکوینی باشد و خواه فیض تشریعی. و طبق گفته امام علی(ع) اگر خدا همتایی داشت فرستادگان او و آثار ملکش را می دیدیم، و به افعال و صفاتش آشنا مى شدیم، اما او معبودى یکتاست، همان گونه که خودش توصیف کرده است.

آثار و فوائد دعا

دعا و نیایش چه آثار و فوائدی دارد؟

برخی جاهلان به حقیقت دعا آنرا عامل تخدیر و نوعی فضولی در کار خدا و متضاد با مقام تسلیم دانسته اند، درحالیکه دعا نشانه دست کشیدن از اسباب و علل طبیعی نیست؛ بلکه دعا باعث صفاى نگاه، متانت رفتار، انبساط و شادى درونى، چهره پر از یقین، استعداد هدایت و نیز استقبال از حوادث می شود و انسان به وسیله دعا، توجه و شایستگى بیشترى براى درک فیض خداوند پیدا مى کند، لذا دعا عین تسلیم در برابر قوانین آفرینش است، نه چیزى بر خلاف آن. از همه گذشته دعا یک نوع عبادت و خضوع و بندگى است و اثر تربیتی دارد.

ختم نبوّت و قطع ارتباط با عالم غيب

آيا با ختم نبوّت، انسان ها از فيض ارتباط با عالم غيب محرومند؟

درباره ارتباط با عالم غيب پس از ختم نبوت، دو مسأله وجود دارد: اولا: وحى و ارتباط با عالم غيب وسيله اى براى درك حقايق است، لذا هنگامى كه همه نيازمندى ها تا قيامت در تعليمات پيامبر خاتم(ص) بيان گرديد، قطع اين راه مشكلى ايجاد نمى كند. ثانیا: آنچه بعد از ختم نبوت براى هميشه قطع مى شود مسأله وحى است نه هر گونه ارتباط با ماوراى جهان طبيعت. آری باب الهام و اشراق هرگز بسته نخواهد شد؛ اين ارتباط نتيجه ارتقاى نفس و پالايش روح است و در هر زمان مقدمات و شرائط آن حاصل گردد اين رابطه معنوى برقرار خواهد گشت.

برهان فيض و هدايت در آيات قرآن

برهان فيض و هدايت در قرآن چگونه بيان شده است؟

خداوند در سوره انبياء آیه 25 مى فرمايد: «ما پيش از تو هيچ پيامبرى را نفرستاديم مگر اين كه به او وحى كرديم كه: هيچ معبودى جز من نيست؛ پس فقط مرا پرستش كنيد». یعنی تمام انبياء مردم را به خداى يگانه دعوت مى كردند. اگر پیامبران از طرف خدایان متعدد بودند باید هر کدام به چیزی دعوت می کردند. امّا از آنجا که خدایان متعدّد وجود ندارند پیامبران با اندیشه متفاوت نیامده اند. اگر بودند پیامبران خود را می فرستادند چرا که شایسته خدایان نیست که آفریده های خود را از فیض خود محروم دارند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الامام علي (ع)

فرض الله الصيام ابتلاء لاخلاص الخلق

خداوند روزه را براي آزمودن اخلاص بندگان واجب کرد

ميزان الحکمة 6 / 389