ثواب «ذكر» و ياد خداوند در وقت صبح مضاعف و بيشتر از بقيه اوقات است؛ زیرا در روایت آمده است که: «كسى كه نماز صبح بگزارد و در جايگاه خود بنشيند و ذكر خدا بگويد تا خورشيد طلوع كند، خداوند او را از آتش مستور می گرداند» و در روایت دیگری آمده که: «در بهشت براى چنین شخصی هفتاد درجه است» و «اجر او مثل حجّاج خانه خدا است و گناهان او آمرزيده مى شود».

حديث يا احاديث «نجوم» با عبارات مختلفی بیان شده است که همگی اهل بیت(ع) را به ستارگانی که باعث هدایت و مانع نفوذ شیاطین به آسمانها هستند تشبیه می کنند.

بسیاری از مفسرین ستارگان بازگشت کننده و پنهان شونده را که خداوند به آن ها قسم یاد کرده - مطابق حدیث حضرت امیر(ع)- به عطارد، زهره، مریخ، مشترى و زحل تفسیر می کنند، که حرکت شان روی خط مستقیم نیست و در طلوع و غروب شبانه شان از الگوی واحدی در تنظیم فاصله هایشان پیروی نمی کنند. همچنین می توان پنهان شدن آنها را به معنای قرار گرفتن شان در شعاع خورشید یا استقرار در برخی صور فلکی که منجربه ناپیدا شدنشان می شود دانست. به هر حال این تعبیر در سوگند الهی به هدف تحریک اذهان به تفکر بیشتر انجام گرفته است.

موضوع کروی بودن زمین، یکی از اسراری است که در آیات و روایات به آن اشاره شده است. همانند آیه 5 سوره صافّات که می فرماید: «رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالاَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا وَ رَبُّ الْمَشَارِقِ». تعدّد مشرقها و نقطه طلوع، لازمه کروى بودن زمین مى باشد؛ در حقیقت اگر زمین مسطّح باشد، جهان تنها یک مشرق خواهد داشت. امام صادق(ع) در ضمن روایتی فرمودند: «إنّمَا عَلَیْکَ مَشْرِقُکَ وَ مَغْرِبُک»؛ (تو باید مشرق و مغرب منطقه خود را ملاک عمل قرار دهی). این سخن، نشان از کرویّ بودن زمین دارد.

ابن عبد ربّه مى گوید: یهود نماز مغرب را به تأخیر مى اندازد تا ستارگان طلوع کنند، و شیعه نیز چنین مى کند. این در حالی است که یهود از این مطلب بی خبر است و شیعه نیز این چنین اعتقادی ندارد.

این حدیث نزد خود اهل سنّت هم به شدّت ضعیف است. «طبرانى» آن را در «اوسط» با سندى روایت کرده است که هیثمى درباره آن می گوید: در سند حدیث، «اسماعیل بن یحیى تیمى» است و او مردى دروغگوست. هیثمى همین حدیث را در «مجمع الزوائد» با سند دیگرى از طبرانى روایت کرده و می گوید: یکى از راویان این حدیث بقیّة بن الولید است و او مردى ضعیف و حیله‏ گر است.
 

با توجه به اینکه کره زمین براى ماه نوردان، طلوع و غروب دارد؛ هنگام طلوع زمین، مجموع کره زمین برای آنها قبله است و هنگامى که زمین از دیدگاه ماه نشینان پنهان باشد، محلّ تقریبى زمین در پشت افق ماه، به عنوان قبله در نظر گرفته شود.

منظور از دو مشرق و دو مغرب؛ یا شرق و غرب دو نیمکره زمین است؛ و به همین ترتیب، منظور از مشارق و مغارب نقاط مختلف کره زمین است که هر نقطه اى نسبت به نقطه اى مشرق و نسبت به نقطه دیگر مغرب است؛ و یا منظور از مشارق و مغارب، تعدّد نقطه طلوع و غروب حقیقى آفتاب است، زیرا هیچ گاه آفتاب دو روز از یک نقطه طلوع و در یک نقطه غروب نمى کند؛ و اگر تنها آخرین نقطه میل اعظم شمالى آفتاب (اوّل تابستان) و آخرین نقطه میل اعظم جنوبى (اوّل زمستان) را در نظر بگیریم باید به مشرقین و مغربین تعبیر نماییم.

موجودی که خود غروب و طلوع می کند، محکوم این قوانین است، پس چگونه مى تواند حاکم بر آنها و مالک آنها بوده باشد؟ همچنین موجود داراى حرکت، قطعا حادث است و چیزى که در معرض حوادث و حرکت است نمى تواند یک وجود ازلى و ابدى باشد.

در آیات قرآن گاهى مشرق و مغرب، به صورت مفرد و گاه به صورت تثنیه و گاه به صورت جمع آمده است. خورشید هر روز از نقطه تازه اى طلوع و در نقطه تازه اى غروب مى کند بنا بر اين به تعداد روزهاى سال مشرق و مغرب داريم. از سوى دیگر در میان این همه مشرق و مغرب، دو مشرق و دو مغرب در میان آنها ممتاز است (یکی اول تابستان و یکی اول زمستان که خورشید در بالاترین و پایین ترین نقطه قرار می گیرد، یا دو مشرق و مغرب اعتدالی در اول بهار و پاییز) و آنجا که مشرق و مغرب به صورت مفرد آمده، معنى جنس را دارد.