در نظر ابتدایی ایجاد «شك و شبهه» در دين بد و نشانه سياهى قلب و نوعى بيمارى به نظر می رسد که بايد آن را درمان كرد؛ اما در واقع اگر این تشکیک دالان و معبر خوبى براى رسيدن به ايمان و يقين باشد پسنديده خواهد بود.

وسواس فکری و شکاکیت اعتقادی یکی از بیماریهای خطرناک روحی است که می تواند منجر به کفر و خروج انسان از دایره ایمان گردد. مهمترین منشاء این بیماری جهل، غفلت، انجام اعمال بد و تنهایی می باشد، و مهمترین راههای درمان آن عبارتند از: تحصیل علم و یقین، مراقبت از ایمان و اعتقادات، حضور در اجتماعات مومنین،  شرکت در مجالس اهلبیت(ع) و مجالس ذکر و موعظه، رعایت آداب معاشرت و انتخاب دوست و همسر و همنشینی با علماء دین.

حضرت موسى(ع) دادگاهى تشکیل داد و سه دستور درباره سامری و گوساله اش داد: نخست این که باید از میان مردم دور شود و با کسى تماس نگیرد. دستور و مجازات دوم سامرى این بود که: موسى(ع) کیفر او را در قیامت به او گوشزد کرد. سومین دستور این بود که: موسى(ع) به سامرى گفت: به این معبودت (گوساله) که پیوسته او را عبادت مى کردى، نگاه کن و ببین ما آن را مى سوزانیم و سپس ذرات آن را به دریا مى پاشیم، تا براى همیشه محو و نابود گردد.

بعضی از والدین در مورد مسائل مربوط به ازدواج پسران و دخترانشان فوق العاده «خونسرد» و یا «سختگیرند». سختگیرى هایى که احیاناً تا سر حدّ وسواس می رسد. این سختگیری ها غالباً از «عدم احساس ضرورت» سرچشمه مى گیرد. زیرا اگر انسان ضرورت چیزى را احساس کرد شرایط آن را کم و سبک مى کند، بعکس عدم احساس ضرورت، انسان را مشکل پسند، غیر قابل انعطاف و وسواسی مى سازد. باید توجه داشت که: «دقّت» با «وسواس» فرق بسیار دارد.
 

مدير نبايد ترديد، احتياط بيش از حد، وسواس، امروز و فردا كردن، ترس و دستپاچگى داشته باشد. خلاصه، آنچه نشانه عدم اعتماد به نفس است، مهمترين مانع اتّخاذ تصميم مؤثّر براى كارهاست؛ زيرا هيچ كارى را با يقين صد در صد به موفقّيت نمى توان شروع كرد. او بايد «احتياط» را با «شجاعت» و «دقّت» را با «جسارت» بياميزد، و مسائل قابل پيش بينى را سهم دقّت و مسائل غير منتظره را سهم جسارت قرار دهند.

در عصر و زمان پیامبران(ع) افرادی وجود داشتند که بدلیل داشتن صفت زشت «جاه طلبی»، به فساد در بین قوم خود پرداختند که خداوند نیز آنان را به سختی مجازات نموده است. «سامری» فردی است که، با ساخت مجسّمه اى از گوساله در بنی اسرائیل، می خواست با فساد در دین بنی اسرائیل به جاه و مقامی برسد. از این رو خداوند نیز سامری ا مجازات نمود و وی را منزوى و از جامعه مطرود كرد، آن گونه كه قرآن مى گويد: «بهره تو در مدّت حياتت اين است كه هر كس به تو نزديك شود، می گویی: با من تماس نگير».

این سوره در«مکّه» نازل شده و خداوند در آن به پیغمبر اکرم(ص) به عنوان یک سرمشق، پیشوا و رهبر دستور مى دهد: از شرّ همه وسوسه گران به خدا پناه برد. محتواى این سوره از جهتى شبیه سوره «فلق» است و هر دو ناظر به پناه بردن به خداوند بزرگ از شرور و آفات مى باشد، با این تفاوت که در سوره «فلق» انواع مختلف شرور مطرح شده، ولى در این سوره فقط روى شرّ وسوسه گران ناپیدا (وسواس خنّاس) تکیه شده است.

چشم و هم چشمى ها، ارزش هاى موهوم، رسوم و عادات غلط، هوس هاى زودگذر، کسب افتخار و شخصیت و آبروهاى خیالى و خلاصه هفت خوان توقّعات نامحدود و رؤیایى، اشکال تراشى هاى بى مورد والدین و اقوام، مهریه هاى کمرشکن، تشریفات زاید و هزار گونه «مقدّمات» و «مخلفات» و رقابت های کشنده، ایرادگیرى بی مورد در مورد هم شأن بودن دو خانواده، عشق هاى آتشین و غیر قابل کنترل و درعین حال حساب نشده و وسواس و عدم اعتماد و احتمال خیانت یکدیگر در آینده، از موانع جدی ازدواج است.

عمل «استمناء» با منحرف ساختن سیستم انعکاس روانى در مسائل جنسى، احساس لذّت و توانایى را مختل مى سازد و به سرافکندگى و عقده حقارت و اختلال شخصیّت، منجر مى شود و از این گذشته به رشد جسمى جوانان نیز ضربه وارد مى سازد.