امام علی(ع) در مورد بازداشتن بدکاران از کارهای بد، می فرماید: «گنهكار را با پاداش دادن به نيكوكار، از گناه بازدار». به يقين براى بازداشتن بدكاران از كار بد راه هاى مختلفى وجود دارد؛ نخست اين كه بدكار را مجازات كنند كه احکام آن در كتاب حدود و تعزيرات اسلامى آمده است؛ اما راه ديگر تشويق نيكوكاران براي دست كشيدن بدكاران از كار بد است. البته هر يك از اين روش ها مربوط به گروه خاصى است و مديران جامعه نیز بايد هر فردى را با روشی خاص از كار بد نهی کنند.

وجود شاهد، ناظر و مراقب و همچنین حد و مرز و اندازه، لازمه هر نظام تربیتی و اجتماعی است که بدون آن رشد و کمال و تربیت افراد و اجرای عدالت و قانون و ارائه سایر خدمات در جامعه غیر ممکن خواهد بود. بدیهی است که همین قاعده و ضرورت در خصوص دین و برنامه های آن نیز وجود دارد. لذا وجود عوامل تشویق و تنبیه و خوف و رجاء در دین امری لازم و ضروری است، و رسالت دین چیزی جز تربیت و تعالی انسان و رشد و کمال او نمی باشد، لذا به هیچ وجه در دین آرامش مطلق و بی قاعده، یا اضطراب و دلواپسی مطلق و بی اساس وجود ندارد.

اگر انسان از نظارت خدا فارغ بوده و از جزای اعمالش ترسی نداشته باشد، به هیچ قانونی پایبند نخواهد بود تا آرامشی برای نوع بشر باقی بماند! باید مجموعه دین را بطور جامع دید و اینکه فقط بعد نظارتی - تنبیهی و برخی محدودیتهای دین را ببینیم، امری دور از منطق، جاهلانه و غرض ورزانه است.

واژه «اصلاح» و هم خانواده های آن، 12 مرتبه در قرآن مجید تکرار شده است. که از اصلاحات فردى شروع شده، اصلاحات اجتماعی و نهایتاً اصلاحات جهانى را در بر می گیرد. آیات 220 سوره بقره، 35 نساء، 88 هود و 56 اعراف به این موضوع اشاره دارد.

اصول كلّى براى مبارزه با آفات زبان عبارتند از: 1ـ توجّه جدّى به خطرات زبان: زيرا اين عضو مى تواند تو را به اوج سعادت برساند و يا بر خاك ذلّت و شقاوت بنشاند. 2 ـ سكوت: هر قدر انسان كمتر سخن بگويد لغزشهاى او كمتر است، و هر قدر بيشتر سكوت كند سلامت او بيشتر خواهد بود. 3 ـ حفظ زبان (نخست انديشه كردن سپس گفتار): اگر انسان پيش از آن كه شروع به سخن گفتن كند در محتوا و انگيزه و نتيجه سخنان خود كمى بينديشد، بسيارى از لغزشهاى زبان و گناهان، از او دور مى شود.

اعمال انسان بازتاب اعتقادات اوست و رفتار هر كس با جهان بينى او پيوند مستقيم دارد؛ لذا ايمان به معاد تأثير بسيار عميقى در اعمال انسان ها دارد. وقتي انسان بداند بزودى اعمالش بى كم و كاست در دادگاه الهي بررسى مى شود که قُضاتش از همه چيز آگاهند و توصيه و رشوه اى نمي پذيرند و بر طبق آن پاداش و كيفر مى دهند، مسلّماً نه فقط در اصلاح خود مى كوشد بلكه در انجام اعمال گوناگونش فوق العاده سختگير و موشكاف مي شود. آری ايمان به آخرت دو بازتاب در انسان مى تواند داشته باشد؛ «عمل صالح» و «اخلاص در عبوديّت».

وسواس فکری و شکاکیت اعتقادی یکی از بیماریهای خطرناک روحی است که می تواند منجر به کفر و خروج انسان از دایره ایمان گردد. مهمترین منشاء این بیماری جهل، غفلت، انجام اعمال بد و تنهایی می باشد، و مهمترین راههای درمان آن عبارتند از: تحصیل علم و یقین، مراقبت از ایمان و اعتقادات، حضور در اجتماعات مومنین،  شرکت در مجالس اهلبیت(ع) و مجالس ذکر و موعظه، رعایت آداب معاشرت و انتخاب دوست و همسر و همنشینی با علماء دین.

امام حسین(ع) در روز عاشورا به یارانش فرمود: «هر كس بدهكار است در ركاب من پيكار نكند، زيرا هر كس از دنيا برود در حالى كه دينى بر عهده اش باشد كه چاره اى براى آن نكرده باشد گرفتار دوزخ مى شود». مردى برخاست و گفت: همسرم پذيرفت كه از طرف من بپردازد. امام(ع) پاسخ داد: «كفالت آن زن چه فايده اى دارد؟ آيا او قدرت دارد چنين كند؟».