امام علی(ع) درباره حالات قلب انسان می فرماید: «براى دل هاى آدميان علاقه و اقبال و گاه تنفر و ادبار است»، در واقع منظور از «قلب» در اين عبارت، عقل و فكر انسان است كه حالات مختلفى دارد؛ گاهى در حال نشاط و علاقه به انجام دادن كارى و زمانى در حال تنفر و بى علاقگى است. از این رو امام(ع) می فرماید: «دل ها گاهى پرنشاط و زمانى بى نشاط است؛ آن گاه كه نشاط دارند آنها را بر انجام دادن مستحبات بگماريد و هنگامى كه بى نشاطند تنها به واجبات قناعت نماييد». در واقع روح آدمى نيز مانند جسم او حالات مختلف دارد.

در روايات اسلامى بحث هاى جالب و عميق و نكته هاى قابل ملاحظه اى درباره «جزع» آمده است، مانند: «از جزع و ناشكيبايى بپرهيز؛ زيرا اميد انسان را قطع و تلاش را ضعيف ساخته و غم و اندوه به بار مى آورد». «بى تابى از صبر و شكيبايى ناراحت كننده تر است». «مصيبت براى انسان صبور يكى است و براى انسان بى صبر و ناشكيبا دو تاست». «كسى كه صبر او را نجات ندهد، بى تابى او را هلاك خواهد كرد» و ... .

خداوند در آیه 15 سوره تغابن می فرماید: «اموال و اولاد شما، وسیله آزمایش شما هستند»، در واقع اموال و اولاد مهمترین وسایل آزمایش انسان می باشد. چرا که جاذبه اموال از یکسو، و عشق و علاقه به فرزندان از سوى دیگر، چنان کشش نیرومندى در انسان ایجاد مى کند که، در مواردى که رضاى خدا از رضاى آنها جدا مى شود، انسان سخت در فشار قرار مى گیرد.

مهم ترین عوامل تقليدهای كوركورانه عبارتند از: 1- عدم بلوغ فكرى؛ 2- شخصيت زدگى؛ 3- علاقه شديد به نياكان و پيشينيان. 4- گروه گرايى يا تعصّب هاى قبيله اى.

حرص به معناى علاقه زیاد به چيزى است. اگر حرص در امور دنیوی باشد مذموم است؛ قرآن یهود را به همین خاطر مذمت می کند و می فرماید: «مى يابى آنها را حريص ترين مردم به زندگى دنيا». ولی اگر حرص به امور معنوی، علم و رستگارى خود و جامعه باشد، خوب است. چرا که خداوند پیامبر(ص) را حریص بر هدایت مردم معرفی می کند: «رسولی که حريص است بر اسلام آوردن و هدايت شما».

اصولاً «عشق و علاقه» تأثير مهمي در سعي و تلاش انسان براي رسيدن به اهداف مورد نظر دارد. گاه استدلال عقلى انگيزه انسان براى انجام كارى مى‌شود و گاه عشق و محبّت او را وادار به كارى مى‌كند. اين دو انگيزه يكسان نيستند؛ برنامه‌هاى دينى نيز بر عشق و محبّت استوار شده و راه سخت برهان منطقى و استدلال‌هاى عقلى به كناري رفته تا آدمى بتواند زودتر به سر منزل مقصود برسد.

اسلام به منظور بالا بردن ارزش اجتماعی زن، اموری مانند خانه دارى و بچه داری را بر او واجب نکرده است تا شکل برده یا کلفت پیدا نکند، اما بر اساس علاقه طبیعی زن به بچه و مدیریت خانه، مانع انجام این کارها نیز نشده است و همین علاقه در وجود زن، خود به خود ضامن اصلاح اوضاع داخلى خانه بوده و هست.

دلائل ایمان جناب أبوطالب عبارتند از: 1- اطلاع او از پیامبری حضرت قبل از بعثت، توسط راهبى به نام «بَحِیرا». 2- اشعار ابوطالب در دیوان او که بیانگر ایمان اوست. 3- درخواست باران توسط ابوطالب، با توسل به قنداقه پیامبر(ص). 3- احادیث پیامبر(ص) و ائمه(ع) که گواهی به ایمان او می دهد. 4- اظهار علاقه و مهر پیامبر(ص) به ابوطالب، درحالی که از طرف خدا مأمور بود هیچ گونه رابطه دوستانه با مشرکان نداشته باشد. 5- ابوطالب از حامیان درجه اول اسلام و پیامبر(ص) بود.

عادات و رسوم، امورى متغیر و ناپایدارند که در سراسر تاریخ و در بین تمام اقوام، در حال دگرگونی است، حال اگر موضوعى در بین تمام اقوام و ملّتها و در هر عصر و زمان بدون استثناء وجود داشته باشد آن موضوع ریشه در فطرت دارد. همانند علاقه مادر به فرزند. جامعه شناسان و مورّخان معتقدند، ایمان و مذهب در هر عصر و زمانی در بین بشر وجود داشته و خود دلیل روشنى است بر این که خداپرستى فطری است، نه آن که نتیجه رسم و عادت باشد، زیرا نتایج رسم و عادت، نمی تواند عمومى و جاودانى باشد.