«غيرت» در اصل به معنى دفاع شديد از عرض، ناموس، مال، مملكت و آيين است. اين واژه مخصوصاً در مورد اموری به كار مى رود كه حق اختصاصى شخص يا گروهى است، و ديگران مى خواهند حريم آن را بشكنند. غیرت در حد اعتدال، فضیلتی است که گاه انسان را وادار می کند تا سرحد جان در برابر متجاوز بایستد. متأسفانه در دنياى امروز، با کم رنگ شدن ارزش هاى اخلاقى و گسترس انحرافات، اين واژه کم رنگ شده و گاه ضد ارزش قلمداد مى شود.
«عبدالفتاح عبدالمقصود» عالم اهل سنت، درباره ماجرای یورش به خانه حضرت زهرا(س) می نویسد: «عمر گفت: قسم به كسى كه جان عمر در دست اوست يا بايد بيرون بياييد يا خانه را بر ساكنانش آتش مى زنم. عدّه اى كه از خدا مى ترسيدند و پس از پيامبر(ص) رعايت منزلت او را مى كردند، گفتند: اباحفص، فاطمه در اين خانه است. بى پروا فرياد زد: باشد! نزديك شد، در زد، سپس بر در كوبيد و وارد خانه شد... طنين صداى زهرا در نزديكى ورودی خانه بلند شد ... اين ناله استغاثه او بود ...!».
حضرت سیدالشهداء(ع) در آخرین لحظات عمرشان و در حالی که با بدنی خونین و اندوه عمیق از دست دادن عزیزان شان در گودال قتلگاه از هر سو مورد هجوم و جراحت مداوم سپاهیان کوفه بودند، با خداوند متعال مناجات می کردند. مناجاتی مملو از معارف والای الهی و سراسر تسلیم و رضا. نه شكوه اى، نه بى تابى، نه اظهار عجز و ناتوانى، و نه ابراز يأس و ناخشنودى ابداً در آن ديده نمى شود. همه جا سخن از صبر و شكيبايى و رضا و تسليم در برابر قادر متعال و خداوند لايزال است.
طبق گفته مورخان وهابی، در سال 1216 هـ امیر سعود با لشگر انبوهى غافلگیرانه وارد کربلا شدند و تمام شهر را خراب کرده و بیشتر مردمی که در کوچه و بازار بودند- بنابر اختلاف نقل از دو هزار تا بیست هزار نفر- را به قتل رساندند. آنها روى قبر حسین(ع) را خراب کردند و آنچه در داخل قبه بود، به غارت بردند و هر چه در شهر از اموال، اسلحه، لباس، فرش، طلا، و قرآن هاى نفیس یافتند، ربودند. سپس با همان لشگر راهى نجف شدند، ولى مردم نجف به خاطر آگاهى از جریان قتل و غارت کربلا و آمادگى دفاعى مانع آنها شدند.
هرگاه مردم نسبت به عملکرد عثمان به على(ع) شکایت مى کردند حضرت فرزندش حسن(ع) را به سوى او مى فرستاد. روزی عثمان به امام حسن(ع) گفت: «پدرت گمان مى کند آنچه را مى داند هیچ کس نمى داند، در حالى که ما به آنچه انجام مى دهیم داناتریم، پس دست از ما بردار». پس از آن دیگر على فرزندش را به سوى او نفرستاد تا اینکه مردم خود به خانه عثمان هجوم آوردند.
«جهادهاى اسلامي» سه نوع است: 1. جهاد ابتدائي. خداوند برنامه هاى سعادت بخش خود را از طريق پيامبران به مردم ابلاغ مي كند، حال اگر فرد يا جمعيتى مانع دعوت انبياء شوند، آنها حق برخورد مسالمت آميز و در صورت لزوم توسل به زور براي رفع موانع دارند. 2. جهاد دفاعى. وقتي جنگ بر فرد يا جمعيتى تحميل شود به آنان حق دفاع داده مي شود. 3. جهاد براى نابودي شرك و بت پرستى. اسلام، شرك و بت پرستى را نه تنها يك دين یا عقیده عقلی و منطقی نمی داند بلكه آن را نوعي خرافه و بيمارى فكرى و اخلاقى مي داند كه بايد ريشه كن شود.
امام علی(ع) در عباراتی کوتاه به تبیین جنبه هاى منفى ترک جهاد می پرداخته و می فرماید: «هر کس آن را از روى بى اعتنایى ترک گوید خداوند لباس ذلت بر تنش مى پوشاند»، هم چنین می فرماید: «بلا، از هر سو، او را احاطه مى کند»، زیرا چنین شخص یا جامعه اى به شهری بى دفایى مى ماند که حیوانات درنده از هر سو به آن هجوم مى آورند. سپس می فرماید: «چنین کسى گرفتار حقارت و پستى شده و عقل و فهم او تباه مى شود». سپس می فرماید: «به خاطر ضایع کردن جهاد، حق از او گرفته مى شود و چنین کسى به نابودى کشانده مى شود».
قالَ الحسينُ عليه السّلام :
مَنْ دَمِعَتْ عَيناهُ فينا قَطْرَةً بَوَّاءهُ اللّهُ عَزَّوَجَلّ الجَنَّةَ.
چشمان هر کس که در مصيبتهاى ما قطره اى اشک بريزد، خداوند او را در بهشت جاى مى دهد.
احقاق الحق ، ج 5، ص 523