«غيرت» در اصل به معنى دفاع شديد از عرض، ناموس، مال، مملكت و آيين است. اين واژه مخصوصاً در مورد اموری به كار مى رود كه حق اختصاصى شخص يا گروهى است، و ديگران مى خواهند حريم آن را بشكنند. غیرت در حد اعتدال، فضیلتی است که گاه انسان را وادار می کند تا سرحد جان در برابر متجاوز بایستد. متأسفانه در دنياى امروز، با کم رنگ شدن ارزش هاى اخلاقى و گسترس انحرافات، اين واژه کم رنگ شده و گاه ضد ارزش قلمداد مى شود.

يكي از موضوعاتي كه دستمايه ايراد بر شيعه شده است و آن را يكى از عيب هاى پيروان مذهب ما شمرده اند مسئله «تقيّه» مى باشد. بر اساس فقه شيعه، انسان می تواند در موردى كه جان يا مال يا ناموس او در خطر است و اظهار حق، هيچ گونه نتيجه و فايده اى ندارد، موقتاً از اظهار آن خوددارى كرده و به وظيفه خود به طور پنهانى عمل نمايد؛ همچنانكه قرآن نيز به اهمیت آن تصریح کرده است. تقیّه گاهى واجب، گاهى حرام و زمانى مباح است.

اسلام صریحاً اجازه داده است که انسان، در مواردى که جان، مال یا ناموسش در خطر است و اظهار حق، هیچگونه فایده مهمى ندارد، موقتاً از اظهار آن خوددارى کند و به وظیفه خود به طور پنهانى عمل نماید. چنان که آیه 106 سوره نحل و ماجرای تقیه عمّار موید آن است. تقیه گاهى واجب، گاهى حرام و زمانى مباح مى باشد. در جایی که بدون فایده مهمى جان انسان به خطر بیفتد، تقیه واجب است و در موردى که  موجب ترویج باطل و گمراه ساختن مردم و یا تقویت ظلم گردد، حرام و در باقی موارد مباح می باشد.

تقیّه آن است که انسان، عقیده دینى خود را در برابر مخالفان متعصّب که ممکن است خطرى براى او بیافرینند، کتمان کند. چرا که هیچ عقلى اجازه نمى دهد که انسان عقیده باطنى خود را در برابر افراد خطرناک و غیرمنطقى اظهار کند و جان یا مال یا ناموس خود را به خطر بیندازد، چرا که هدر دادن نیروها و امکانات بدون فایده، عاقلانه و مشروع نیست. وقتی یک مسلمان شیعه گرفتار یک فرد وهّابى تندرو مى شود که ریختن خون مسلمان شیعه را مباح مى داند، در این حالت براى حفظ جان و مال و ناموس خود، عقیده خود را از او مکتوم مى دارد.

«قذف» به معنی متهم ساختن کسى به یک اتهام ناموسى است. هر گاه قذف با لفظ صریح انجام گیرد، به هر زبان و به هر شکل بوده باشد، مجازات آن «هشتاد تازیانه» و اگر صراحت نداشته باشد مشمول حکم «تعزیر» است. هدف از این حکم حفظ آبرو و حیثیت انسان ها و جلوگیرى از مفاسد اجتماعى و اخلاقى است؛ چرا که اگر افراد فاسد آزاد باشند هر دشنام و هر نسبت ناروائى به هر کس بدهند و از مجازات مصون بمانند، موجودیت خانواده به خطر افتاده و محیطى از سوء ظن و بدبینى بر جامعه حکم فرما مى شود.

نفاق درست نقطه مقابل تقیّه است، منافق کسى است که در باطن به مبانى اسلام اعتقاد ندارد و یا در آن تردید دارد، اما در میان مسلمین اظهار اسلام مى کند. امّا تقیه آن است که فرد با ایمانى عقیده خود را براى حفظ جان و مال و ناموس خود، از این گروه متعصّب کتمان کند، و عکس آن نفاق است.
 

احترام خون انسان ها و حرمت شدید قتل نفس، از جمله احکامى است که در قرآن به صراحت به آن اشاره شده است، و آن را همانند کشتن همه انسان ها دانسته و مجازات خلود در آتش را براى قاتل در نظر گرفته است. حتى در اسلام براى کسانى که اسلحه به روى مردم بکشند، مجازات سنگین محارب تعیین شده است. البته احترام به خون انسان ها در اسلام، مخصوص مسلمان ها نیست، بلکه غیر مسلمانانى که با مسلمین سر جنگ ندارند نیز جان و مال و ناموسشان محترم است.